راه‌های تقویت تفکر انتقادی؛ چگونه تفکر انتقادی را بهبود بخشیم؟

آیا تابحال به تفکر انتقادی توجه کرده‌اید؟ می‌دانید این بخش از تفکر ما چه تاثیری در زندگی دارد؟ آیا با راه های تقویت تفکر انتقادی آشنا هستید؟ برای پیدا کردن جواب همه سوالاتتان این نوشته را تا انتها مطالعه کنید.

تفکر انتقادی چیست؟

تفکر انتقادی به‌معنای پردازش آگاهانه و منظم اطلاعات است تا بتوانید تصمیمات بهتری بگیرید و به طور کلی امور را بهتر درک کنید.

تعریف بالا شامل زیادی خواهد بود؛ چون تفکر انتقادی افراد را ملزم می‌کند تا از ابزارهای مختلف فکری برای متنوع سازی اطلاعات استفاده کنند. راه های تفکر انتقادی در مورد اطلاعات، شامل مفهوم سازی، تجزیه و تحلیل، ساخت دائمی و ارزیابی اطلاعات است.

این اطلاعات می‌توانند از منابعی مانند، مشاهده، تجربه، بازتاب، استدلال و ارتباطات نشات گیرند و همه این‌ها برای راهنمایی اعتقادات وعمل می‌باشند.همچنین می‌توانید آن را به این طریق نیز تعریف کنید:

تفکر انتقادی نقطه مقابل تفکر منظم و روزمره است. لحظه به لحظه، بیشتر تفکرات به صورت خودکار اتفاق می‌افتند. وقتی با انتقاد فکر می‌کنید، عمدا از هر یک از ابزارهای فکری فوق استفاده می‌کنید، تا به نتیجه‌های دقیق تری از آنچه که مغز به طور خودکار انجام می‌دهد، برسید. این همان تفکر انتقادی است.

تقویت تفکر انتقادی

تقویت تفکر انتقادی به معنای افزایش توانایی تفکر واضح و منطقی و درک ارتباط بین ایده‌ها است. تفکر انتقادی از زمان فلاسفه اولیه یونان مانند، افلاطون و سقراط موضوع بحث و تفکر بسیار بوده است.به همین دلیل مهم است که راه های تقویت تفکر انتقادی را به‌خوبی بشناسید.

مثلا توانایی تشخیص اخبار جعلی یکی از مواردی است که از گذشته تا به‌امروز مورد توجه متفکران قرار می‌گیرد. این توانایی به تفکر انتقادی باز می‌گردد. ممکن است تفکر انتقادی به عنوان توانایی درگیری در تفکر مستقل هم توصیف شود.

متفکران منتقد همیشه در پی تعیین این موضوع هستند که آیا ایده‌ها، استدلال‌ها و یافته‌ها کل تصویر را نمایان می‌کنند؟ آنها مشکلات را به طور سیستماتیک شناسایی، آنالیز و حل می‌کنند؛ نه با شهود یا غریزه! ولی در اصل، تقویت تفکر انتقادی فرد را ملزم می‌کند که از توانایی خود برای استدلال استفاده کند.

 

 

اهمیت تقویت تفکر انتقادی

اما چرا باید راه های تقویت تفکر انتقادی را بشناسیم و آن‌ها را به‌کار ببندیم؟ قبل از جواب دادن به این سوال لازم است که تفاوت میان تفکر انتقادی و سازوکار تفکر ناخودآگاه را بشناسید.

همه ما روزانه کارهایی انجام می‌دهیم که نیازی به فکر کردن ندارند. بستن کفش، رانندگی، تنفس، غذا خوردن و… تقریبا همه مهارت‌های روزمره ما بعد از مدتی به بخش ناخودآگاه ذهنمان انتقال پیدا کرده‌اند تا بدون هیچ انرژی اضافی آن‌ها را انجام دهیم.

اگر بخواهیم آگاهانه درباره هر عملی فکر کنیم (مثلاً تنفس)، دیگر انرژی شناختی برای چیزهای مهم دیگر نخواهیم داشت. به‌همین دلیل، طبیعت ما، موهبت توانایی تفکر ناخودآگاه را به ما بخشیده است.

درواقع با تفکر ناخودآگاه اگرچه اجازه می‌دهیم فرایندهای ذهنی خودکار، تصمیمات مهمی را اتخاذ کنند، اما درعین‌حال می‌توانیم با همان فرآیندهای ناخودآگاه به‌سادگی توانایی روبه‌رو شدن با مشکلات را داشته باشیم.

چرا باید راه های تقویت تفکر انتقادی را بیاموزیم؟

بدون تفکر انتقادی، دست‌یابی دیگران به ذهن و نحوه تفکر ما بسیار آسان خواهد شد و فجایع زیانباری رخ خواهد داد. هرجایی که نوعی اصول‌گرایی به فاجعه منجر شده است، احتمالا باید ریشه مشکل را در فقدان تفکر انتقادی جستجو کنید.

متفکران منتقد در محیط حرفه‌ای با پیشنهاد کاری زیادی روبه‌رو هستند؛ چون شرکت‌ها همیشه به راه‌حل‌های بهتر و آگاه تری نیاز دارند. به طور خاص، تقویت تفکر انتقادی در محل کار به پیشرفت شما کمک زیادی می‌کند.

تلاش کنید که فرآیند تصمیم‌گیری را بهبود ببخشید و اعتبار یک استدلال و تأثیر بالقوه آن را ارزیابی کنید. نظرات خود را در مورد یک موضوع شکل دهید و اخلاق و اعتماد به نفس شخصی خود را توسعه دهید.

تفکر انتقادی در دانشگاه هم اهمیت زیادی دارد؛ چون به شما این اجازه را می‌دهد تا نظرات خود را شکل دهید و از سطح ظاهری اجسام فراتر بروید.

تفکر انتقادی برای تهیه مقاله عالی و داشتن یک بحث هوشمندانه با اساتید یا همکلاسی‌ها ضروری است و به شما این امکان را  می‌دهد تا استدلال‌های ارزشمندی داشته باشید و از آن‌ها نسخه پشتیبان تهیه کنید.

پس اگر قصد داشتید تحصیلات خود را تا دکترا ادامه دهید، بدانید که تفکر اصلی و انتقادی بسیار مهم است، چون این مهارت به شما کمک می‌کند تا کار خود را ارزیابی کنید.

تقویت تفکر انتقادی چگونه است؟

حالا نوبت آن شده است که راه های تقویت تفکر انتقادی را بشناسید. ما در ادامه از ۸ روش زیر برای بهبود این مهارت با شما صحبت خواهیم کرد:

• سوالات کنید.
• روند ذهنی خود را درک کنید.
• دوراندیشی را توسعه دهید.
• گوش دادن فعال را تمرین کنید.
• شواهد موجود را ارزیابی کنید.
• خودآگاه تر شوید.
• برای خودتان فکر کنید.
• بخشی از زمان خود را صرف تفکر انتقادی کنید.
• هیچ کس ۱۰۰ درصد از زمان خود را صرف تفکر انتقادی نمی‌کند

 

 

۸ راه برای تقویت تفکر انتقادی

۱- برای تقویت تفکر انتقادی سؤال کنید

بعضی اوقات توضیحات چنان پیچیده می‌شوند که سوال اصلی فراموش می‌شود. برای جلوگیری از این امر، مرتباً به سؤالات اساسی که هنگام حل مشکل خود مطرح کرده اید، برگردید.

سؤالات اساسی و اصلی زیر به شما کمک می‌کند که زمان مواجهه با مشکلات، به‌خوبی شرایط را مدیریت کنید:

• چه چیزی را می‌دانید؟
• چگونه می‌دانید؟
• آیا سعی در اثبات، تکذیب، تظاهر، انتقاد و سایر موارد را دارید؟
• بر روی چه چیزی مشرف هستید و تسلط دارید؟

شاید برایتان جالب باشد که بدانید درصد زیادی از خلاقانه‌ترین و بهترین راه‌های حل‌ مشکلات، نه به دلیل پیچیدگی آن‌ها، بلکه به خاطر ظرافت درسادگی حیرت‌انگیزشان شکل گرفته‌اند.

برای پیدا کردن بهترین راه ممکن ابتدا راه حل ساده را جستجو کنید. وقتی مطمئن نیستید، سؤال بپرسید. کارهایی را که از قبل می‌شناسید شروع کنید و مطمئن شوید که تمام جزئیات آن صحیح است.

سوال کنید تا بفهمید که آیا دقیقاً مطلب را درک کرده اید یا نه. برای به دست آوردن جزئیاتی که ممکن است نادرست باشند، سؤالاتی را مطرح کنید. این سوال را ایجاد کنید و از خود بپرسید که آیا یک واقعیت، یک عقیده یا یک ایده است. این مرحله می‌تواند به شما در تعیین هدف و ارزش برای بخشی از اطلاعات کمک کند.

۲- روند ذهنی خود را درک کنید

یکی از راه های تقویت تفکر انتقادی درک درست روند ذهنی و شیوه تفکرتان است. تلاش کنید تا نحوه دریافت و پردازش اطلاعات را شناسایی و ارزیابی کنید.

درک چگونگی گوش دادن، سپس تفسیر و در نهایت واکنش به اطلاعات، برای کارآمدتر شدن ذهن در محیط کار، بسیار مهم است.

متفکر بودن به این معنا است که افراد بتوانند پیش داوری‌های خود و تاثیر آن‌ها بر پیدا کردن راه‌حل را به‌خوبی تشخیص دهد. اختصاص زمان برای تجزیه و تحلیل روند ذهنی، قبل از تصمیم گیری در کار می‌تواند به فرد کمک کند تا واضح تر عمل کنید.

۳- دوراندیشی را توسعه دهید

قبل از هر تصمیمی درنظر بگیرید که دیگران درباره وضعیت یا تصمیمی که می‌گیرید چه احساسی دارند. نتایج احتمالی یک وضعیت و آنچه ممکن است تغییر کند، چه مثبت و چه منفی را تعیین کنید.

داشتن نگاهی دور اندیش به‌منظور پیش‌بینی اینکه اقداماتتان در محل کار چه واکنشی را ایجاد می‌کند، در نحوه انتخاب مناسب کمک خواهد کرد.

۴- گوش دادن به شکلی فعال را تمرین کنید

یکی دیگر از راه های تقویت تفکر انتقادی گوش دادن فعال است. شما نیاز دارید تا قبل از هرچیزی به‌خوبی گوش دهید. زمانی که با همکاران و سرپرستان صحبت می‌کنند، با دقت به آن‌ها گوش دهید تا نکته‌ای را از قلم نیندازید.

تلاش کنید با دیگران همدل باشید و روی درک دیدگاه‌های آن‌ها تمرکز کنید. به دست آوردن درک کامل از آنچه آن‌ها می‌خواهند یا انتظار دارند، می‌تواند به شما کمک کند که واکنش مثبتی از خود نشان دهند تا درنهایت مکالمه شما مفید واقع شود.

۵- شواهد موجود را ارزیابی کنید

از تجربیات قبلی در موارد مشابه استفاده کنید تا تفکر انتقادیتان در تصمیم‌گیری شرایط فعلی به شما کمک کند. آیا قبلاً با یک پروژه یا چالش مشابه روبرو بوده اید؟ از آن تجربه چه آموختید؟

با انجام تحقیقات، مرتب‌سازی حقایق و استفاده از تجربه قبلی به عنوان شواهد موجود، می‌توانید به راه‌حل کاربردی تر و مؤثرتری برای همکاری با زمان حال خود برسید.

۶- برای تقویت تفکر انتقادی، خودآگاه شوید

یکی از مهم‌ترین راه های تقویت تفکر انتقادی تقویت خودآگاهی است. خود آگاهی بیشتر به‌معنای آنالیز دقیق روند تفکر، ارزش‌ها، اخلاق و باورها است.

به چه چیزی اعتقاد دارید؟ افکار شما چگونه این ارزش‌ها را منعکس می‌کنند؟

در مورد علایق خود به طور عینی فکر کنید. درک عمیق ترجیحات ذهنی، نقاط قوت، ضعف و تعصب شخصی می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید که چرا از منظری خاص به موقعیت‌های خاصی نزدیک می‌شوید.

۷- برای خودتان فکر کنید

در مسئله تحقیق و خواندن آنقدر گم نشوید که فکر کردن برای خود را فراموش کنید. گاهی اوقات این فاکتور می‌تواند قدرتمندترین ابزار برای شما باشد.

بدانید که فکر کردن برای خود، برای جواب دادن به سؤالات سخت ضروری است. این مسئله که نوشتن مقاله‌ها، موجب گم شدن در کار دیگران و رهایی از فکر کردن می‌شود امری بدیهی است، ولی این اشتباه را نکنید.

۸- هیچ کس ۱۰۰ درصد از زمان خود را صرف تفکر انتقادی نمی‌کند

نمی‌توانید تمام وقت خود را صرف تقویت تفکر انتقادی کنید  و این اشکالی ندارد. تفکر انتقادی ابزاری است که باید زمان تصمیم‌گیری مهم یا حل مشکلات دشوار به کار بگیرید، اما نیازی نیست که در مورد همه چیز انتقاد کنید.

حتی گاهی در موارد مهمی از استدلال‌های خود، دچار اشکالاتی خواهید شد. مهم این است که این خطاها را تشخیص دهید و سعی کنید در آینده از بروز آن‌ها جلوگیری کنید.

نکات مهم برای بهبود و تقویت تفکر انتقادی

به‌غیر از موارد مطرح شده، راه های تقویت انتقادی بسیار متنوع و کاربردی هستند. شما می‌توانید برای توسعه تفکر انتقادی درکنار هشت اصل اساسی بالا، موارد زیر را هم درنظر بگیرید:

ملاقات با یک مربی

داشتن یک مربی علاوه بر اینکه می‌تواند به شما کمک کند تا در راه حل‌ها و تصمیم گیری‌ها همکاری داشته باشد،کمک خواهد کرد تا مهارت‌های زیاد دیگری را هم کسب و تقویت کنید.

آن‌ها می‌توانند با آموزش استفاده از تکنیک‌های تفکر انتقادی، به شما در متمرکز کردن توجه کمک کنند یا ممکن است منابعی را برای کمک به او در بهبود مهارت‌های تفکر انتقادی در اختیارتان قرار دهند.

 

 

شرکت در تمرینات تیم سازی

بسیاری از تمرینات تیم سازی، برای بهبود مهارت‌های تفکر انتقادی، هم برای گروه‌ها و هم برای افراد دارای ارزش بسیاری هستند. اگر سازمان شما از این تمرینات استفاده می‌کند، حتما شرکت کنید.

معرفی کتاب

همانطور که می‌دانید، یادگیری تفکر انتقادی، چه در کلاس و چه پس از آن برای فرد سودمند خواهد بود. به یاد داشته باشید: تقویت تفکر انتقادی ، یک سفر مادام العمر است، و در یادگیری همیشه چیزهای زیادی وجود دارد.

اگر دوست دارید از منابع بیشتری برای درک بهتر راه های تقویت تفکر انتقادی استفاده کنید، پیشنهاد ما به شما مطالعه کتاب تفکر سریع و کند نوشته دانیل کانمن و هنر شفاف اندیشیدن اثر رالف دوبلی استفاده کنید.

ما در اپلیکیشن ذهن این امکان را برای کاربران فراهم کرده‌ایم که از بهترین و به‌روزترین منابع دنیا در زمینه رشد و پیشرفت شخصی استفاده کنند. اگر دوست دارید به بهترین شکل ممکن روند توسعه فردی خود را پیش ببرید، همین حالا روی لینک زیر کلیک کنید و به خانواده ذهن بپیوندید.