فهرست مطالب
وقتی کودک کتاب‌خوان شما با شوق و علاقه کتاب محبوبش را از قفسه کتابخانه بیرون می‌کشد و گوشه‌ای سرگرم خواندن می‌شود، هنوز به‌خوبی نمی‌داند که این کار او چه اثرات مثبتی بر عملکرد تحصیلی‌اش در آینده و کلا زندگی بزرگ‌سالی‌اش می‌گذارد.
در مطالعات فراوانی که از سوی تیم استانداردهای پژوهشی آموزش دولت انگلیس روی گروهی از دانش آموزان انجام شد این نتیجه به دست آمد که ارتباط نزدیکی بین تداوم مطالعه، لذت خواندن یک کتاب و موفقیت وجود دارد. اگر در حال حاضر نقش پدر یا مادر را دارید، شنیدن این خبر میتواند شما را به علاقه‌مندتر کردن کودک کتاب‌خوان‌تان امیدوار کند.
اگر در روزهای پاندمی و در زمانهای که فرزندان شما بیش از کتاب با تبلت و شبکه‌های اجتماعی مأنوس هستند، فرصت هم‌نشینی با آن‌ها و کتاب‌خوانی را فراهم کنید بدون شک موفق شده‌اید تا به روشی جالب و ساده مسیر دوستی او با کتاب و همچنین آموزش را هموارتر کنید بی‌آنکه بحث سن و سال آن‌ها به میان آید.
راهکارهایی برای کتاب‌خوان کردن فرزندان
فراموش نکنید که بعضی از بچه‌ها در مقایسه با دیگران به ابزار حمایتی و تشویقی بیشتری برای روی آوردن به کتاب‌خوانی‌نیاز دارند. در ادامه قصد دارم با معرفی چند راهکار ساده و ممکن، مقدمات پرورش کودک کتاب‌خوان را در خانواده فراهم کنم.
یک کتابخانه خانگی
از دید کودک نگاهی به خانه‌تان بیندازید. کتابی در دایره دید شما وجود دارد؟
وقتی فضای سازمان‌دهی شده‌ای برای کتاب‌ها داشته باشید، قدم اول را برای پرورش کودک کتاب‌خوان برداشته‌اید. او توجه بیشتری به کتاب‌ها دارد و زمانی که نوبت قصه پیش از خوابش می‌رسد، به‌تنهایی برای انتخاب کتاب موردعلاقه‌اش اقدام می‌کند.
[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]
[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]دوازده استراتژی کاربردی برای تقویت یادگیری کودکان
[/su_box]
عجیب نیست اگر گاهی خانه شلوغ و به‌هم‌ریخته‌ای داشته باشید، ولی این وضعیت زمانی ناراحت‌کننده می‌شود که کودک نتواند با وجود به‌هم‌ریختگی خانه، متوجه قفسه کتابهای کنار میز تلویزیون یا کانتر آشپزخانه شود.
اگر باوجود سروصدای عروسک‌های سخنگو یا ماشین‌های کنترلی محبوب بچه‌ها، انتظار دارید کودک کتاب‌خوان شما متوجه قفسه کتابخانه شود، زمان تجدیدنظر فرارسیده!
مهم: قرار نیست کتاب‌ها جای اسباب‌بازی‌های محبوب بچه‌ها را بگیرند. هنر این سرگرم‌کننده های برقی متنوع در پرورش مهارت‌های مختلف در کودک، انکارناپذیر است.
مدیریت استفاده از لوازم صوتی و تصویری
قرار نیست وسایل ارتباطی خانه مثل تلویزیون یا رایانه و حتی تبلت و گوشی هوشمند با کتاب‌ها رقابت کنند بلکه لازم است در زمانهای مشخصی از روز تعدادی از آن‌ها را خاموش کنید یا کنار بگذارید.
◄◄ تأثیری که این لوازم برقی بر بیش فعالی کودکان دارد قابل‌توجه و در مواقعی نگران‌کننده است.
همان‌طور که کودک کتاب‌خوان شما در یک محیط به‌هم‌ریخته، تمرکز کافی برای مطالعه نخواهد داشت، زمانی که برای تماشای تلویزیون یا استفاده از گوشی و تبلت صرف می‌کند هم یک مانع جدی و نگران‌کننده برای مطالعه خواهد بود.
مطالعات بسیاری در مورد اثرات کوتاه و بلند مدت استفاده از این لوازم ارتباطی برقی بر رشد مغزی کودک انجام شده است.
- ● فراموش نکنید! فرزندان کاملاً تحت تأثیر پدر و مادر خود هستند. مدیریت مصرف خود را در نظر داشته باشید.
هدیه‌های کتابی
عیدی امسال برادرزاده‌ام، یک یادگاری فرهنگی بود. ازآنجایی‌که همه خانواده، از خاله و دایی بگیر تا پدربزرگ و مادربزرگ، می‌دانند او یک کودک کتاب‌خوان باسلیقه است برای عیدی، کتابی که می‌دانستم موضوعش را دوست می‌دارد انتخاب کردم.
برای این انتخاب دو دلیل مهم داشتم:
- نشان دادم که سلیقه‌اش را می‌شناسم و به آن احترام می‌گذارم.
- نشان دادم که کتاب‌خوانی آن‌قدر مهم و باارزش است که برای تبریک در مناسبت‌های ایرانی به یکدیگر، کتاب هدیه می‌دهیم.
نکته: کودکان چندزبانه نیاز به کتاب‌هایی دارند که علاوه بر تقویت زبان مادری آن‌ها، زمینه یادگیری بیشتر زبان دوم را برای آن‌ها فراهم کند. چه فرصتی بهتر از هدیه دادن یک کتاب!
کتاب‌خوانی با کودک
اجازه بدهید تا کتاب خواندن تبدیل به یک عادت روزانه لذت‌بخش شود. اینکه کودک کتاب‌خوان شما شاهد یک جمع خانوادگی همیشگی باشد که روزانه ۱۵-۲۰ دقیقه برای مطالعه وقت می‌گذارید، یعنی سنگ بنای موفقیت او در بزرگ‌سالی به‌خوبی در جای خود قرار گرفته است.
درصورتی‌که فرزند یا فرزندان ارشد در خانواده دارید، می‌توانید در جمع کتاب‌خوانی خود کتابهای مهم‌تری هم برای خواندن انتخاب کنید.
پژوهش‌های انجام شده بیانگر این حقیقت هستند که وقتی با صدای بلند کتابی را برای کودک کتاب‌خوان خود می‌خوانیم، درواقع به تقویت و بهبود مهارت‌های زبانی او کمک کرده‌ایم.
آموزش مهارت‌های ارتباطی به کودک با چند راهکار ساده
کودک هنوز نمی‌داند که نگاه کردن به چشم‌های طرف مقابل چقدر مهم است و مهارت شمرده می‌شود.
فراموش نکنید که تکرار جمع‌های کتاب‌خوانی در کنار رعایت ساعت قصه قبل از خواب، تأثیر چشمگیری برافزایش توانمندی‌های گفتاری و تقویت تفکر خلاق در کودک می‌گذارد.
اگرچه، ساعت خواب کودکان یکی از چالش‌های همیشگی پدر و مادرها بوده و هنوز هم هست، ولی دعوت کودک به کتاب‌خوانی پیش از رفتن به تخت خواب هم یکی از لذت‌های والدین به شمار می‌رود.
با جملاتی مثل « نظرت چیه یکی دوتا قصه هیجان‌انگیز قبل خواب برای هم بخونیم؟» او را برای این کار تشویق کنید.
قفسه‌ای از کتابهای متنوع
ناامیدکننده‌تر از کودکی که علاقه‌ای به کتاب خواندن ندارد هست؟ بله وجود دارد! یک کودک کتاب‌خوان که کتاب اشتباهی می‌خواند.
اگر کودک شما حق انتخاب بیشتری برای کتاب خواندن داشته باشد، شوق و وقت بیشتری هم برای مطالعه کنار می‌گذارد. راه انداختن کتابخانه کوچکی که در قفسه‌هایش کتابهای کودکانه متنوعی وجود داشته باشد، میتواند ماجراهای شگفت‌انگیزی در خانه شما بیافریند.
از سوی دیگر، تنوع در کتابخانه کوچک شما کاری می‌کند تا چشم‌انداز فرزندان خانواده نسبت به زندگی به طور چشمگیری تغییر کند. بدین صورت، آن‌ها با خواندن کتابهای مختلف تجربیاتی خواهند داشت که ممکن است در زندگی واقعی به این زودی یا به این سادگی به آن‌ها نرسند.
ارتباط من و برادرزاده‌هایم، باوجود اینکه از نظر مکانی دور از هم هستیم، به لطف کتاب‌هایی که در کتابخانه گوشه اتاقشان دارند رنگ و بوی جالب و گاهی شگفت‌انگیز دارد.
گاهی از موضوعاتی با هم صحبت می‌کنیم که تعجب میکنم چطور اینقدر سریع درک و هوش آن را به دست آورده اند. حتی بارها کودکی بازیگوشانه ولی سطحی خودم را با دوره کودکی و نوجوانی آن‌ها مقایسه میکنم!
نکته: از گنجاندن کتاب‌هایی از نویسنده‌های مختلف در قفسه کتابخانه کودک کتاب‌خوان خود غافل نشوید.
کتابهای مرتبط با واقعیت
کتاب‌هایی که نقش پاسخگو یا حمایت‌گرانه در زندگی کودک داشته باشند، جادو می‌کنند. درک هریک از موقعیت‌های واقعی زیر با وجود یک کتاب مرتبط با آن موقعیت، بسیار ساده‌تر خواهد بود:
◄ او یک تازه وارد کلاس اولی است و از این بابت هیجان زیادی دارد؟ کتابی مثل من مامانم را میخوام (نشر فنی ایران) یا کتاب اولین روز مدرسه (نشر پرتقال) را برایش بخوانید.
◄ یکی از عزیزانتان را از دست داده‌اید؟ کتابی مثل یک دقیقه صبر کن ( نشر مبتکران) یا مرگ یک دایناسور (نشر نردبان) را برایش بخوانید.
◄ صاحب یک خواهر یا برادر جدید شده است؟ کتابی مثل من خواهر بزرگ‌تر هستم (نشر نگارینه) یا چه‌کار کنم با نی‌نی؟ ( نشر داستان جمعه) را برایش بخوانید.
مهم: استفاده از کتابهای موضوعی که تصویر باورپذیر و حتی فانتزی خوشایندی از موقعیت‌های واقعی برای کودک بیافرینند، یک راهکار روانی سالم برای تقویت هوش هیجانی و رویارویی با چالش‌های احساسی متفاوت است.
[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]
[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]افزایش هوش هیجانی در کودک با پیروی از روش‌های کاربردی
[/su_box]
معجزه‌ای به نام جلد کتاب
بله! این معجزه گری اصلاً شوخی نیست. کتاب‌هایی که مرتب جلوی چشم کودک باشند و در حافظه تصویری او ثبت شوند، به‌صورت نامحسوسی او را برای خواندن ترغیب می‌کنند.
چه بسیار کودکان دوزبانه‌ای که با دیدن جلد کتاب که به زبان دوم نوشته شده‌اند، درگیر هیجان خواندن آن کتاب شدند!
نکته: مراقب باشید تلاش شما برای ترغیب کودکتان، لو نرود. اگر کتابخانه مناسبی برای تبلیغ کتاب‌ها ندارید، از سبد اسباب‌بازی او یا میزتحریر کوچولویش کمک بگیرید.
غافلگیری فرهنگی
حالا دیگر به‌خوبی میدانم که نوه یازده ساله خانواده چقدر از خواندن کتابهای تام گیتس از انتشارات هوپا لذت می‌برد. ذهن ماجراجو و خلاق او چنان به داستان‌های فانتزی عادت کرده که وقتی بی‌حوصله یا تنبل است، می‌توانم با یک غافلگیری فرهنگی به‌موقع که در کتابخانه اتاقش چشمک میزند، سرحالش کنم.
افزایش تمرکز در کودک هفت ساله
کودکان دوست ندارند مدتی طولانی روی مسائل آموزشی متمرکز شوند و بعد از مدت کوتاهی کلافه و خسته می‌شوند.
کتابهای صوتی
اجازه بدهید حافظه شنیداری بچه‌ها با گوش دادن به کتابهای صوتی، ورزیده و پویا شود. یکی دیگر از بهترین راه‌های ترغیب کودک کتاب‌خوان برای ورود به دنیای قصه‌ها، خرید چند کتاب صوتی برای اوست.
در کنار تقویت گنجینه لغات کودک دلبندتان، توانایی خواندن را نیز در او بیشتر کنید.
هم‌زمان با روزهای تولد یک سالگی مجموعه ذهن، ما افتخار این را داریم که کتابخانه صوتی خودمان را به شما پیشنهاد بدهیم.
شما می‌توانید با دانلود رایگان اپلیکیشن ذهن، دست کوچولوی باهوشتان را بگیرید و برای انتخاب کتاب هایی مثل پینوکیو یا جادوگر شهر اُز، گشتی میان قفسه کتابهای صوتی ما بزنید.
بازی‌های نوشتاری
چند راهکار زیر، مجموعه‌ای از بازی‌های نوشتاری تأثیرگذار برای افزایش اعتمادبه‌نفس و تقویت قدرت درک مطلب کودک هستند:
پیام روی تابلوی اعلانات
بوم نقاشی یا تخته وایت برد نصب شده در هال، بهترین وسیله برای نوشتن کلمات جدید یا پیام‌های خواندنی است. با برگزاری این بازی‌های نوشتاری، بی‌آنکه بچه‌ها را درگیر بازی کرده باشیم، ذهن آن‌ها را با گنجینه واژگانی جدید و جملات جالب، مشغول می‌کنیم.
پیام‌های کوتاه روی لوازم خانه
همچنین می‌توانید درخواست‌های خود را به‌صورت غیرمستقیم با نوشتن پیام‌های خنده‌دار بامزه روی لوازم خانه، بیان کنید.
دوستی را می‌شناسم که برای ترک عادت پاک کردن دماغ با آستین کودکش، روی جعبه دستمال‌کاغذی این پیام بامزه را نوشته بود:
« از آستین‌های قشنگت استفاده نکن! دماغت رو بیرون نیار و جایی نمال!»
[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]
[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]تقویت ذهن کودک یک ساله ؛ با این راهکارها به رشد ذهن کودکتان کمک کنید
[/su_box]
خواندن دستورالعمل وسایل خانه
کودک کتاب‌خوان شما همچنین با خواندن دستور پخت یک غذا، افزودنی‌های یک جعبه پاستیل نوشابه‌ای یا دستورالعمل شست و شوی شلوار جینش، اشتیاق لازم را برای خواندن کتاب موردعلاقه‌اش به دست می‌آورد.
برچسب‌های کوچک و بزرگ
پیشنهاد میکنم از برچسب‌هایی در اندازه‌های مختلف برای نام‌گذاری اسباب‌بازی یا وسایل خانه استفاده کنید. حتی می‌توانید کودکتان را تشویق کنید تا شخصاً این برچسب‌ها را بنویسد.
بنابراین کودک شما هرزمان که کنار یکی از وسایل خانه باشد، ناخودآگاه مشغول خواندن برچسبی خواهد شد که خودش زحمت نوشتنش را کشیده است.
کارت دعوت
اگر یک هنرمند باحوصله کوچولو در خانه دارید، چیز دیگری برای تکمیل خوشبختی خود نمی‌خواهید!
می‌توانید از این هنرمند نوپا خواهش کنید کارت‌های مهمانی یا کارت‌های تبریک زیبا را با جمله‌بندی و هنر خود آماده پست کند.
کدام خانواده‌ای را می‌شناسید که دلش نخواهد با تولید خانگی، پول بیشتری پس‌انداز کند؟!
طوفان ذهنی
ایده پردازی‌های کودکانه همیشه لطف و لذت دو برابری دارد. درصورتی‌که هنوز این بازی خلاقانه را با فرزندتان انجام نداده‌اید، پیشنهاد میکنم ابتدا یک آشنایی مفصل با اصطلاح طوفان ذهنی brain storming پیدا کنید و بعد دست به کار شوید.
تفکر خلاق در کودکان : نکات طلایی برای والدین
سیستم‌های متداول آموزشی به صورتی طراحی شده‌اند که ناخواسته به خلاقیت کودکان آسیب می‌زنند و آن را غیرفعال می‌کنند.
گذران دقایقی با کودک کتاب‌خوان برای خلق داستان‌های نوآورانه، ذهن او را گرسنه خلاقیت بیشتر و در نتیجه میل به مطالعه بیشتر برای کشف داستان‌های خیال انگیزتر می‌کند.
پایان‌بخش
انگیزه کودک کتاب‌خوان تنها زمانی چندبرابر می‌شود که چند نکته زیر را در نظر بگیرید:
♦ مدل‌های بزرگ‌سال کودک، اهل مطالعه باشند و عادت‌های کتاب‌خوانی متنوع و منظمی داشته باشند.
♦ کتاب‌ها برای آن‌ها در دسترس، مرتبط و خواندنی باشند.
♦ فرصت‌های کتاب‌خوانی شاد و هیجان‌انگیز در بیرون از خانه هم برای آن‌ها فراهم باشد.
در پایان خوشحال می‌شوم اگر تجربه یا خاطره مشابهی از روزهای کتاب‌خوانی کودک خود دارید، در بخش دیدگاه با من به اشتراک بگذارید.
منبع
https://b2n.ir/u94811
https://chalkacademy.com/ways-get-child-read/
من می‌نویسم. در کنار سفر، مهربانی، آشپزی و سکوت، از این هنر، برای معنا دادن به زندگی ام بهره می‌برم.
سلام
من هم برای پسرم قبل از خواب تا چند ماه یک قصه تکراری تعریف میکردم. از وقتی برایش پرستار گرفتم قصه های جدید یاد گرفته و بعضی شبها که پیش من میخوابد دوست دارد برایم قصه تعریف کند.
سلام دوباره خانم اعظمی عزیز 🙂
اینکه جای قصه گوها در زندگی عوض بشه حتما شگفت انگیز و نوآورانه ست.
خیلی ممنون از اینکه خواننده ذهن هستید.
مطلب بسیار عالی ای بودتشکر میکنم
سلام دوست عزیز
ممنون از حسن نظرتون 🙂