فهرست مطالب
همه والدین و معلم‌ها دوست دارند کودکان و دانش‌آموزانشان، مطالب را زود یاد بگیرند. اما بسیاری از آن‌ها نمی‌دانند که یادگیری فرآیندی است که در طول زمان تقویت خواهد شد. در این مقاله روش‌هایی را برای تقویت یادگیری کودکان با شما به اشتراک گذاشته‌ام. به‌کارگیری این روش‌ها می‌تواند به طرز قابل‌توجهی باعث افزایش توان یادگیری کودکان شود. با من در ذهن همراه باشید.
فرآیند یادگیری در کودکان
در حالت عادی، هیچ‌کس از بدو تولد بااستعداد یادگیری بالا به دنیا نمی‌آید. البته نمی‌توان از نقش شخصیت فردی افراد در تبدیل شدن به افراد مستعد غافل شد. اما بیشتر کودکانی که یادگیرنده خوبی محسوب می‌شوند، درواقع مجبور بوده‌اند که خوب شوند. از همه مهم‌تر اینکه هر دانش‌آموز که دارای مهارت‌های پایه‌ای یادگیری است و انگیزه درستی بری یادگیری دارد، می‌تواند به فردی مستعد تبدیل شود. درواقع تقویت یادگیری کودکان با روش‌های ساده‌ای امکان‌پذیر است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنم.
قبل از اینکه این استراتژی‌ها را با شما به اشتراک بگذارم، باید نکته مهمی را یادآوری کنم. بزرگ‌ترین اشتباهی که معلمان و والدین کودکان می‌توانند هنگام رشد کودک انجام بدهند، محدودیت یادگیری آن‌ها به کلاس‌ها و مدرسه است. یادگیری یک پروسه واحد نیست که در مکانی خاص انجام شود؛ بلکه این پروسه از منابع متعددی تشکیل می‌شود. رشد فکری، اجتماعی و علمی کودک سه عامل اصلی تأثیرگذار در توان یادگیری کودکان هستند که باید به‌صورت هم‌زمان و همگام رشد پیدا کنند. اگر می‌خواهید واقعاً توان یادگیری کودک را تقویت کنید، باید استراتژی‌های زیر را پیاده‌سازی کنید:
یک؛ فضای مطالعه را در کودک پرورش و توسعه دهید
حتماً دیده‌اید که بسیاری از افراد موفق ادعا می‌کنند که رمز موفقیتشان مطالعه است. امروز باید این نکته را اضافه کنم که مطالعه، کلید اصلی تقویت یادگیری کودکان هم است. کودکانی که با عشق به مطالعه متولد می‌شوند، باعلاقه بیشتری فرآیند یادگیری را جلو می‌برند. در برابر آن‌ها، کودکانی که با مطالعه می‌جنگند، با یادگیری هم خواهند جنگید.
مطالعه نه‌تنها به کودکان کمک میکند تا واژگان غنی‌تری تولید کنند، که به مغزشان هم کمک میکند تا چگونگی پردازش مفاهیم و ارتباطات رسمی را یاد بگیرند. مهارت‌هایی که از طریق مطالعه به دست می‌آید، بسیار فراتر از افزایش عملکرد در کلاس‌های یادگیری زبان است.
سعی کنید دنیایتان را با مطالعه پر کنید تا کودکانتان هم مطالعه را یاد بگیرند. مهارت مطالعه و عشق به خواندن کتاب را توسعه دهید. کودکتان با دیدن شور شما برای مطالعه، به مطالعه علاقه‌مند خواهد شد.
یادتان باشد که چیزی را برای خواندن به کودک تحمیل نکنید. بگذارید که خودش موضوعات موردنظرش را انتخاب کند و آنچه به نظرش سرگرم‌کننده می‌رسد را انتخاب کند. به این صورت بیشتر به مطالعه ترغیب خواهد شد.
برای مطالعه بیشتر: تقویت حافظه کودکان با ده روش استتثنائی و موثر
دو؛ بگذارید کودکتان کنترل را به دست بگیرد
وقتی از تقویت یادگیری کودکان حرف می‌زنیم، محور کلیدی در مفهوم تجربه و کنترل کودکان خلاصه می‌شود. وقتی کودک احساس میکند کنترل فرآیند را به دست گرفته است، بهتر یاد می‌گیرد. برعکس، زمانی که احساس کند همه‌چیز از کنترلش خارج شده است از مسیر یادگیری دور خواهد شد. راهنمایی والدین و معلم در فرآیند یادگیری کودک اهمیت زیادی دارد اما به همان اندازه هم نقش کودک در کنترل فرآیند اهمیت دارد.
اجازه بدهید که کودک به‌تنهایی یادگیری را تجربه کند. فرقی ندارد، خانه یا کلاس درس. این کار به کودک امکان می‌دهد که مستقیماً در انتخاب موضوع یادگیری دخالت کند. سعی کنید دست کودک را در انتخاب موضوع موردعلاقه برای یادگیری باز بگذارید یا به او گزینه بدهید تا خودش انتخاب کند که چه چیزی را تجربه کند. به این صورت یادگیری او با انگیزه بیشتری دنبال می‌شود.
سه؛ کودک را به داشتن ارتباطات باز و صمیمانه تشویق کنید
یکی از راه‌های تقویت یادگیری کودکان این است که آن‌ها را تشویق کنیم تا درباره آنچه یاد می‌گیرند آزادانه صحبت کنند و نظرشان را بگویند. خوب است فضایی باز برای گفتگو ایجاد کنید که کودکان بتوانند راحت نظرشان را درباره چیزهایی که یاد گرفته‌اند بیان کنند. وقتی کودکان نظراتشان را به اشتراک می‌گذارند، حتماً احساساتشان را تائید کنید؛ حتی اگر مخالف باشید.
وقتی کودک احساس کند که نظرش اهمیتی ندارد، احتمالاً از روند یادگیری دور خواهند شد. کسانی به‌خوبی یاد می‌گیرند که مطمئن باشند می‌توانند درباره تجربه تحصیلی‌شان حرف بزنند، بدون آنکه مورد قضاوت و سرزنش شوند یا نادیده گرفته شوند.
چهار؛ روی علاقه‌مندی‌های کودکتان متمرکز شوید
زمانی که یادگیری کودکان را به حوزه‌هایی بکشانید که کودک به آن‌ها علاقه دارد، قطعاً روند یادگیری‌اش سریع‌تر خواهد شد. اگر واقعاً دوست دارید که یادگیری کودکتان را تقویت کنید، او را به جستجو و کشف در موضوعاتی که موجب هیجانش می‌شود تشویق کنید.
مثلاً اگر به دایناسورها علاقه دارد، به او کمک کنید تا کتاب، فیلم و داستان‌هایی درباره دایناسورها پیدا کند. سپس به او کمک کنید تا حداقل پنج نوع از دایناسورهای موردعلاقه‌اش را شناسایی کند و توضیح بدهد که چرا هرکدام را دوست دارد.
پنج؛ انواع مختلف سبک‌های یادگیری را به او معرفی کنید
باید بدانید که راه‌ها و سبک‌های زیادی برای یادگیری وجود دارند و هر کودک ترجیحی برای یادگیری دارد. به همین دلیل خوب است که برای تقویت یادگیری کودکان سبک‌های مختلف آموزش را روی کودک امتحان کنید و ببینید که با کدام سبک ارتباط بهتری برقرار میکند. سعی کنید باهم سبک یادگیری او را کشف کنید و از تکنیک‌هایی استفاده کنید که باعث سرعت بخشی به یادگیری آن‌ها می‌شود.
این کار را می‌توانید با کمک مشاوران آموزشی و شناسایی ابزارهای قوی‌تر حسی کودک برای یادگیری انجام دهید. سعی کنید با مشارکت کودک، سبک موردعلاقه‌اش را کشف کنید و از همان برای یادگیری استفاده کنید.
شش؛ پابه‌پای کودکتان به یادگیری اشتیاق نشان دهید
در بسیاری از مواقع، مخصوصاً وقتی چیزی جدید و سخت برای یادگیری وجود دارد، شور و شوق کودکان برای یادگیری کاهش پیدا میکند. اگر کودک یا دانش‌آموز شما متوجه شود که شما هم صادقانه به یادگیری علاقه دارید، به‌احتمال‌زیاد به یادگیری علاقه‌مند می‌شود. این فرقی ندارد، تاریخ باشد یا علوم، ادبیات یا انشا و حتی ریاضی؛ به او کمک کنید تا درک کند که یادگیری یعنی کشف دنیای جدید و در این سفر با او همراه شوید.
بدون اینکه بیش‌ازاندازه هیجان‌زده شوید یا بیش‌ازحد بی‌حال باشید با او به کشف دنیای جدید و اطلاعات جدید بروید. کودک شما از دیدن لذت شما برای یادگیری و شوقتان برای اکتشاف، از یادگیری مسائل جدید استقبال خواهد کرد.
شاید مطالعه این مقاله هم برای شما جالب باشد: تفکر انتقادی در کودکان؛ چگونه کودکانی متفکر پرورش دهیم؟
هفت؛ یادگیری را از طریق بازی جذاب کنید
یادگیری مبتنی بر بازی یکی از مفاهیم نه‌چندان جدید در تقویت یادگیری کودکان است. این روش به دلایل زیادی می‌تواند سودمند باشد. استفاده از بازی‌ها به‌عنوان یک ابزار آموزشی نه‌تنها فرصت‌هایی برای یادگیری عمیق‌تر و پیشرفت مهارت‌های شناختی فراهم میکند، که به انگیزه کودکان برای یادگیری هم کمک میکند. ذهن کودک، زمانی که کودک به‌صورت جدی با یک بازی درگیر می‌شود، لذت یادگیری در سیستم جدید را تجربه میکند. بازی‌ها هم سرگرم‌کننده هستند و هم باعث ایجاد مزیت انگیزه اضافه برای یادگیری در کودکان می‌شوند که می‌تواند یادگیری را در آن‌ها تقویت کند و به آن سرعت ببخشد.
از این طریق، کودکان می‌توانند به‌صورت گروهی هم آموزش را پیش ببرند و مهارت‌های تیمی را تقویت کنند. این کار برای یادگیری در کلاس بسیار مفید است. خصوصاً اینکه می‌توان بازی‌های جذاب رقابتی طراحی کرد و کودکان را به یادگیری بیشتر تشویق کرد.
مقاله مرتبط: کار گروهی در کودکان و راه‌های تقویت آن
هشت؛ روی محتوای آموزشی کودکان متمرکز شوید، نه مهارتشان
به‌جای اینکه از نتیجه امتحانات کودکتان از او سؤال کنید، ازآنچه آموخته است سؤال بپرسید. تمرکز روی یادگیری و محتوای آنچه کودک آموخته به او یاد می‌دهد که نمرات در برابر آموزش واقعی اهمیت چندانی ندارند. او می‌فهمد که نتیجه چندان اهمیت ندارد و تلاش او است که اهمیت دارد.
وقتی از کودک در برابر محتوای آموزشی سؤال کنید، می‌فهمد که نسبت به عملکرد او حساس هستید نه نتیجه‌ای که خواهد گرفت و به او این فرصت را خواهید داد که دروس خود را در عملکرد روزمره‌اش به کار بگیرد. همین مسئله باعث می‌شود کودکتان نسبت به آموزش احساس بهتر و راحت‌تری داشته باشد.
نه؛ به کودکتان نظم را آموزش بدهید
یکی دیگر از روش‌های تقویت یادگیری در کودکان این است که به آن‌ها سازمان‌دهی کردن وسایل و حتی اطلاعات را آموزش بدهید. به او کمک کنید تا تکالیف درسی یا کتاب‌هایش را سازمان‌دهی کند تا ذهن آماده‌تری برای یادگیری داشته باشد. حتماً خودتان هم تجربه کرده‌اید که وقتی اطرافتان نظم دارد، بهتر یاد می‌گیرید. کودکتان هم مانند شماست و از این قاعده مستثنا نیست.
ده؛ کودکتان را به خاطر دستاوردهایش تشویق کنید
مهم نیست کودکتان چه دستاوردی دارد، مهم این است که موفقیتش را تشخیص دهید و او را تشویق کنید. این مسئله مخصوصاً برای کودکان دبستانی ضروری است. کودکتان با این کار متوجه خواهد شد که شما او را به رسمیت می‌شناسید و از او قدردانی می‌کنید. نیاز نیست جایزه‌هایی که به او می‌دهید بزرگ و چشمگیر باشد. کافی است بداند برای چه چیزی جایزه می‌گیرد و کاری که برای او انجام می‌دهید در حکم جایزه است. حتی پیتزا یا بستنی برای این کار کافی است.
یازده؛ روی نقاط قوت کودک متمرکز شوید
تمرکز روی نقاط قوت کودک به او انگیزه می‌دهد تا برای یادگیری بیشتر تلاش کند. این مسئله می‌تواند به صورتی جدی در تقویت یادگیری کودکان مؤثر باشد. والدینی که روی نقاط ضعف کودکشان مانور می‌دهند، آن‌ها را سرخورده و دلسرد می‌کنند. سعی کنید در درجه اول کودکتان را به‌درستی بشناسید و هر جا که احساس کردید شکست خورد، نقاط قوتش را به او یادآوری کنید.
در ریاضی ضعیف عمل کرده است؟ ایرادی ندارد. سعی کنید او را به خاطر عملکرد قوی در علوم تشویق کنید و به او یادآور شوید که قرار نیست همیشه عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته باشیم. همین‌که کودک درک کند که هیچ‌کس عالی نیست، انگیزه‌ای برای تلاش پیدا خواهد کرد.
برای مطالعه بیشتر: مهارت حل مسئله در کودکان و راه‌های تقویت آن را بشناسید
دوازده؛ روزانه مطالبی را برای یادگیری اختصاص دهید
هرروز روز یادگیری است. کودکتان باید بداند که انسان باید هرروز چیزی جدید یاد بگیرد. در هر زمان و هر فرصت او را تشویق کنید که دنیای اطرافش را بشناسد. او را فردی جستجوگر و پرسشگر بار بیاورید و او را تشویق کنید تا با دنیای اطراف ارتباط برقرار کند.
طبقه‌بندی، تفکر و انتقاد ازآنچه می‌بیند و تجربه میکند به کودک خواهد آموخت که دنیای اطراف هرروز چیزی برای یادگیری دارد.
