فهرست مطالب
روانشناسی کودک از کلیدی ترین حوزه های علم روانشناسی است. در این مقاله ۹ نکته کاملاً موثر و متفاوت برای درک کامل عوامل تأثیرگذار در شخصیت کودکان ارائه شده است.
روانشناسی کودک یکی از شاخه های متعدد روانشناسی و یکی از حوزه های تخصصی است که به دفعات در مورد اثرات آن مطالعه و بررسی شده و تحقیقات زیادی روی آن انجام و صورت گرفته است.
این شاخه خاص بر روی ذهن و رفتار کودکان از مرحله رشد پیش از تولید تا دوره نوجوانی تمرکز می کند.
روانشناسی کودک نه تنها با نحوه رشد فیزیکی کودک ارتباط دارد، بلکه همچنین رشد و توسعه اجتماعی حسی و عاطفی و ذهنی کودک را نیز در بر می گیرد.
مرتبط: روانشناسی-دانلود جدیدترین کتاب های صوتی، مقالات و فیلم های روانشناسی روز دنیا در ذهن
از دیرباز کودکان معمولاً به سادگی به عنوان ورژن ها و نسخه های کوچکتر بزرگسالان به آنها نگریسته می شد و در نظر گرفته می شدند.
وقتی ژان پیاژه عنوان کرد که کودکان واقعاً متفاوت تر از بزرگترها فکر می کنند، آلبرت انیشتن عنوان کرد که این اکتشاف آنقدر ساده بوده است که فقط یک نابغه می توانسته در مورد آن فکر کند.
اکثر روانشناسان عنوان می کنند که روانشناسی کودک یک حوزه کاملاً منحصر به فرد و پیچیده است، اما تعداد زیادی از آنها از این حیث دیدگاه و چشم انداز منحصر به فرد باهم متفاوت هستند.
کارشناسان و متخصصین همچنین در پاسخ های شان به سوالات بزرگتر در حوزه رواشناسی کودک از جمله اینکه آیا تجارب اولیه مهم تر هستند یا تجارب ثانویه و یا اینکه ماهیت و ذات کودک مهم است یا پرورش و تربیت کودک نیز در برخی از از جوانب رشد و نمو کودک با هم اختلاف نظر دارند.
از آ نجاییکه دوران کودکی نقشی به شدت مهم در سایر عرصه های زندگی و مراحل زندگی کودک ایفا می کند، دیگر جای هیچگونه سوال و تردیدی نیست که چرا این موضوع یعنی روانشناسی کودک تا این حد به موضوع مهمی در حوزه های روانشناسی و جامعه شناسی و آموزش بدل گشته است.
کارشناسان فقط روی تعداد زیادی از تأثیراتی که منجر به رشد و نمو و بزرگ شدن کودک می شود، تمرکز می کنند، اما همچنین روی عومل متعددی که می تواند منجر به ایجاد مشکلات و مسائل روانشناسی در طول دوره کودکی فرد شود نیز تمرکز می کنند.
عزت نفس، مدرسه، دانشگاه، والدین، فشارهای اجتماعی و دیگر موضوعات همگی از حوزه های مورد علاقه روانشناسان کودک است که به دنبال این هستند تا به کودکان کمک کنند که به طرقی رشد و نمود پیدا کنند که کاملاً سالم و مناسب و درست باشد.
زمینه ها و حوزه های مختلف روانشناسی کودک
وقتی درمورد رشد و نمو کودک فکر می کنید، چه چیزهایی به ذهن تان می رسد؟
اگر شما هم شبیه به تعداد زیادی از افراد باشید، احتمالاً به این فکر می کنید که چه عوامل داخلی هستند که می توانند بر نحوه رشد کودک تأثیرگذار باشند که از جمله آنها می توان به خصوصیات فردی و ژنتیک کودکان اشاره نمود.
اما رشد و نمو کودک شامل چیزی های به مراتب بیشتری از تأثیراتی است که از ذات خود فرد برمی خیزد.
عوامل محیطی نظیر ارتباطات اجتماعی و فرهنگی که ما در آن زندگی می کنیم نیز تأثیرات به شدت بالایی را برخوردار هستند.
تعدادی از موضوعات اصلی که باید در تجزیه وتحلیل روانشناسی کودک آنان را حتماً در نظر بگیریم بر روی رشد و توسعه آنها تأثیرات زیادی دارد. خانواده ها، مدارس و گروه های همکاران همگی یک بخش بسیار مهمی از بستر یا محیط اجتماعی کودک تشکیل می دهند.
- بستر فرهنگی: فرهنگی که کودک در آن زندگی می کند باعث می شود رشته و مجموعه ای از ارزش ها، آداب و رسوم، عقاید مشترک و شیوه های زندگی به وجود بیاید که بر نحوه رشد و تکامل کودک در کل دوران زندگی او تأثیرگذار است. فرهنگ می تواند در نحوه برقراری ارتباط کودک با والدینش، نوع تحصیلات و آموزشی که دریافت می کند و نوع مراقبتی که برای او ارا ئه می شود، به شدت تأثیرگذار باشد.
- بستر یا محیط اجتماعی اقتصادی: کلاس اجتماعی نیز می تواند نقش مهمی در رشد و نمو کودک داشته باشد. وضعیت اجتماعی اقتصادی (که معمولاً با عنوان SES شناخته می شود) بر مبنای تعدادی از فاکتورهای مختلف است که از جمله آنها می توان به سطح تحصیلات افراد، میزان درآمد آنها، شغلی که دارند و مکان زنگی آنها اشاره نمود. کودکانی که در خانواده هایی پرورش پیدامی کنند که وضعیت اجتماعی اقتصادی آنها خوب است، معمولاً دسترسی بیشتری به فرصت ها دارند در حالیکه کودکانی که از خانوارهایی می آیند که سطح و وضعیت اجتماعی اقتصادی آنها پایین است، ممکن است دسترسی پایین تری به چیزهایی نظیر مراقبت های بهداشتی درمانی، تغذیه مناسب و تحصیلات داشته باشند. چنین عواملی می تواند تأثیر شگرفی بر روی روانشناسی کودکان داشته باشند.
به یاد داشته باشید که تمامی این سه حوزه به شدت با هم به صورت تنگاتنگ در ارتباط هستند. در حالیکه یک کودک می تواند فرصت های کمتری را به واسطه وضعیت اجتماعی اقتصادی ضعیف تر و پایین تر داشته باشد، غنی سازی روابط اجتماعی و ارتباطات فرهنگی قدرتمند و مستحکم میتواند به تصحیح این عدم توازن کمک شایانی بکند.
چیزهای مهمی که باید حتماً به آنها توجه داشته باشیم
روانشنای کودک حوزه وسیعی از را تحت پوشش خود قرار می دهد که از جمله آنها می توان به تأثیرات ژنتیک بر رفتار تا فشارهای اجتماعی بر روی رشد و نمو کودک اشاره نمود.
موارد ذیل فقط برخی از موضوعات اصلی و اساسی هستند که در مطالعه روانشناسی کودک ضروری هستند:
- ژنتیک
- تأثیرات محیطی
- توسعه و رشد و نمو والدین
- رشد اجتماعی
- رشد و توسعه شخصیت
- زبان
- نقش های جنسیتی
- توسعه ذهنی
- توسعه جنسی
روانشناسان کودک می توانند در کمک به کودکان برای مقابله با نگرانی های رشدی خاص تخصص داشته باشند یا اینکه رویکرد عمومی تر و کلی تری را اخذ کنند.
در هر صورت این افراد به دنبال این هستند تا به کودکان کمک کنند که بر مسائل و مشکلات خود فائق آمده و به بهترین نتایج ممکن از حیث و منظر سلامتی دست پیدا کنند.
روانشناسان کودک به عنوان مثال ممکن است به این مسئله نگاه کنند که ابزار و ادوات و محیط تربیتی کودک و اقدامات لازم برای تریبت کودک منجر به بهترین نتایج روانشناختی برای کوکان می شود، یا اینکه ممکن است با کودکان کار کنند تا به آنها کمک کنند که ظرفیت و ذهنیت کودکان شان رشد پیدا کند.
حرف آخر
درک اینکه چه چیزی دقیقاً باعث تریبت و رشد صحیح کودکان می شود، یک وظیفه خطیر است. بنابراین مطالعه روانشناسی کودک هم یک مبحث بسیار گسترده و هم یک مبحث بسیار عمیق است.
هدف غایی و نهایی این حوزه مطالعه تأثیرات مختلفی است که با یکدیگر ترکیب شده و در تعامل با یکدیگر به کودکان کمک می کنند که به آن چیز یا کسی تبدیل شوند که درحال حاضر هستند و استفاده از اطلاعات جهت بهبود شرایط و وضعیت آنها، تحصیلات، مراقبت های بهداشتی درمانی کودکان، روان درمانگری و دیگر حوزه هایی که بر سودرسانی و منفعت رسانی به کودکان بنیان یافته و استوار شده است.
با درک درست و کامل از نحوه رشد، تفکر و رفتار کودک، والدین و افراد حرفه ای این حوزه که با کودکان کار می کنند، می توانند به نحو بهتری برای کمک به کودکان در حوزه های مراقبتی آنها آمادگی داشته باشند.
