فهرست مطالب
روانشناسی رنگ ها از آن دسته مباحثی است که در روانشناسی همواره مورد توجه بوده. در این حوزه نکات و عوامل فردی و روانی در مورد ترجیح رنگ ها در افراد شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و می توان با ریشه یابی این عوامل پی به بخش عمده ای از شخصیت افراد برد.
آیا در یک اتاق زرد رنگ احساس اضطراب می کنید؟ آیا رنگ آبی به شما احساس آرامش و راحتی می دهد؟ هنرمندان و طراحان داخلی از مدت ها پیش بر این باور بوده اند که رنگ می تواند بطور چشمگیری بر حالات، احساسات و عواطف تاثیر بگذارد.
هنرمند پابلو پیکاسو اظهار داشت که رنگ ها مانند ویژگی ها، تغییرات عواطف را دنبال می کنند.
مرتبط: روانشناسی-دانلود جدیدترین کتاب های صوتی، مقالات و فیلم های روانشناسی روز دنیا در ذهن
رنگ یک ابزار ارتباطی قدرتمند است و می تواند برای راهنمایی عمل، تاثیر گذاشتن بر حالت و حتی تاثیر بر واکنش های روانشناسی استفاده شود.
برخی رنگ ها با افزایش فشار خون، افزایش متابولیسم و خستگی چشم در ارتباط اند.
پس رنگ ها دقیقا چگونه کار می کنند؟ چگونه می شود که رنگ بر حالت و رفتار تاثیر داشته باشد؟
روانشناسی رنگ چیست؟
در سال ۱۶۶۶، دانشمند انگلیسی سر ایزاک نیوتون کشف کرد که وقتی نور سفید خالص از یک منشور عبور می کند، آنرا به رنگ های مختلف قابل مشاهده تبدیل می کند.
نیوتون همچنین دریافت که هر رنگ از یک طول موج ساخته شده و دیگر نمی تواند به رنگ های دیگر تقسیم شود.
آزمایش های بیشتر نشان داد که نور می تواند ترکیب شود تا رنگ های دیگر را به وجود آورد. برای مثال، نور قرمز ترکیب شده با نور زرد، رنگ نارنجی را ایجاد می کند.
بعضی از رنگ ها مانند سبز و ماژنتا، هنگامی که ترکیب می شوند همدیگر را از بین می برند و منجر به نور سفید می شوند.
اگر تابحال نقاشی کرده باشید احتمالا متوجه شده اید که چگونه برخی رنگ ها می توانند برای ایجاد رنگ های دیگر ترکیب شوند.
محققان، اندرو الیوت و مارکوس مایر خاطر نشان کردند که “با توجه به رواج رنگ ها، انتظار می رود که روانشناسی رنگ ها به خوبی توسعه یافته باشد”.
“به طرز شگفت آوری، مقدار کمی از کار نظری یا تجربی تا به امروز روی تاثیر رنگ بر عملکرد روانشناختی انجام شده است و کارهایی که انجام شده است عمدتا به صورت عملی بوده است نه سخا گیری های علمی”.
علیرغم فقدان تحقیقات جامع در این زمینه، مفهوم روانشناسی رنگ موضوع داغ در بازاریابی، هنر، طراحی و دیگر زمینه ها است.
بخش عمده ای از شواهد در این منطقه در حال ظهور، در بهترین حالت است اما محققان و کارشناسان چندین کشف مهم و مشاهداتی در مورد روانشناسی رنگ و تاثیر آن بر حالات، احساسات و رفتارها انجام دادند.
احساسات شما در مورد رنگ اغلب عمیقا شخصی است و ریشه در فرهنگ یا تجربه خودتان دارد. برای مثال، در حالی که رنگ سفید در کشورهای غربی نماد خلوص و بی گناهی است، در بسیاری از کشورهای شرقی نماد عزاداری است.
اثرات روانشناختی رنگ
چرا رنگ در زندگی ما چنین نیروی قدرتمندی است؟ چه اثراتی می تواند بر بدن و دهن ما داشته باشد؟
در حالی که تصورات رنگی تا حدودی درونی است، برخی رنگ ها هستند که معنای جهانی دارند. رنگ ها در ناحیه طیف رنگ به عنوان رنگ های گرم شناخته می شوند و شامل قرمز، نارنجی و زرد می شوند. این رنگ های گرم، عواطف ناشی از احساس گرما و راحتی برای فرو نشاندن عصبانیت و خصومت را بر می انگیزند.
رنگ های قسمت آبی طیف، به عنوان رنگ های سرد شناخته شده اند و شامل آبی، بنفش و سبز می شوند. این رنگ ها اغلب به عنوان رنگ های آرام شناخته می شوند اما همچنین می توان احساسات ناراحتی یا بی تفاوتی به ذهن نام نهاده شوند.
مردم چگونه به رنگ های مختلف واکنش نشان می دهند؟ یکی از رنگ های زیر را انتخاب کنید تا از دیگر اثرات ممکن و واکنش سایرین خوانندگان با خبر شوید:
- سیاه
- سفید
- قرمز
- آبی
- سبز
- زرد
- بنفش
- قهوه ای
- نارنجی
- صورتی
روانشناسی رنگ به عنوان درمان
چندین فرهنگ باستانی مانند مصری ها و چینی ها، از رنگ افزایی استفاده کرده اند یا از رنگ ها برای درمان استفاده کرده اند. کروماتراپی گاهی اوقات به عنوان نور درمانی یا روانشناسی رنگ به کار می رود و امروزه هنوز هم بعنوان یک درمان جامع یا جایگزین استفاده می شود.
در این درمان:
- قرمز برای برانگیختن بدن و ذهن و افزایش گردش خون استفاده می شد.
- زرد به نظر برای تحریک عصب ها و تصفیه ی بدن استفاده می شده است.
- نارنجی برای درمان ریه ها و افزایش سطح انرژی استفاده شده است.
- اعتقاد بر این بود که آبی، بیماری ها را تسلی می بخشد و درد را تسکین می دهد.
- سایه های نیلی به نظر برای از بین بردن مشکلات پوستی به کار گرفته می شده.
تحقیقات مدرن در زمینه روانشناسی رنگ
اکثر روانشناسان، به مداوای رنگ با شک نگاه می کنند و تاکید می کنند که اثرات احتمالی رنگ ها غالبا اغزاق آمیز است. همچنین رنگ ها معناهای مختلفی در فرهنگ های مختلف دارند.
تحقیقات در بسیاری از موارد نشان داده است که اثرات تغییر حالات توسط رنگ ممکن است موقتی باشد. یک اتاق آبی رنگ ممکن است در ابتدا باعث ایجاد احساس آرامش شود، اما پس از یک دوره کوتاه، اثر از بین می رود.
با این حال، تحقیقات موجود نشان داده است که رنگ می تواند به گونه های شگفت انگیز مختلفی بر مردم تاثیر بگذارد:
- مطالعه ای نشان می دهد که قرص های دارونما با رنگ گرم موثرتر از قرص های دارویی با رنگ سرد گزارش شده است.
- شواهد نشان می هد که چراغ های آبی رنگ در خیابان ها می تواند منجر به کاهش جرم در آن مناطق شود.
- اخیرا محققان دریافتند که رنگ قرمز باعث می شود افراد با سرعت و نیروی بیشتری واکنش نشان دهند، چیزی که ممکن است در فعالیت های ورزشی مفید باشد.
- یکی از مطالعات که به داده های تاریخی که نشان می دهد تیم های ورزشی که غالبا لباسهای سیاه پوشیده اند احتمال بیشتری برای جریمه دارند و دانش آموزان به احتمال زیاد ویژگی های منفی بازیکنی که لباس سیاه پوشیده است را در نظر می گیرند.
رنگ می تواند بر عملکرد تاثیر بگذارد
همچنین مطالعات نشان داده است که رنگ های خاصی می توانند بر عملکرد تاثیر بگذارند.
هیچ کس دوست ندارد یک تست نمره دار پوشیده از رنگ قرمز باشد اما مطالعه ای نشان داده که دیدن رنگ قرمز قبل از امتحان باعث آسیب عملکرد آزمون می شود.
در حالی که رنگ قرمز اغلب تهدیدآمیز، تحریک کننده یا هیجان انگیز نمایان شده، بسیاری از مطالعات پیشین نشان داده است که رنگ قرمز بی نتیجه است.
مطالعه نشان داد که حضور رنگ قرمز برای دانش آموزان قبل از آزمون تاثیر منفی بر آزمون دارد.
در اولین آزمایش از شش آزمایش توصیف شده در مطالعه، به ۷۱ دانشجوی کالج آمریکایی قبل از آزمون پنج دقیقه ای، عدد شرکت کنندگان با رنگ های قرمز، سبز یا سیاه ارائه شد.
نتایج نشان داد دانش آموزانی که قبل از انجام آزمون به آنها شماره رنگ قرمز داده شده بود ۲۰ درصد کمتر از آنهایی که سبز و سیاه داشتند نمره گرفتند.
رنگ و خرید مصرف کنندگان
روانشناسی رنگ نشان می دهد که سایه های مختلف می توانند طیف گسترده ای از اثرات داشته باشند، از افزایش روحیه ما گرفته تا ایجاد اضطراب.
اما آیا رنگ محصولاتی که تابحال خریداری کرده اید، چیزی درباره شخصیت شما می گوید؟ برای مثال، آیا رنگ ماشینی که خریداری می کنید به نحوی با برخی از ویژگی ها یا تناقضات شما مرتبط است؟
ترجیحات رنگی شما نشان می دهد که چرا خرید اقلام، در مورد تصویری که شما می خواهید ارائه دهید می گوید.
ترجیحات رنگی شما از لباس هایی که می پوشید گرفته تا خودرویی که سوار می شوید، می تواند گاهی نشان دهنده آنکه می خواهیم افراد چگونه ما را ببینند باشد.
عوامل دیگر مانند سن و جنسیت همچنین می توانند در تصمیماتی که برای رنگ می گیریم تاثیر داشته باشند.
- سفید: همانگونه که بسیاری از خوانندگان ما پیشنهاد کرده اند، رنگ سفید می تواند حسی تازه و تمیز باشد. این رنگ اغلب برای تحریک احساس جوانی و مدرنیته بودن استفاده می شود.
- سیاه: خوانندگان ما اغلب سیاه را بعنوان رنگ قدرتمند توصیف می کنند که ممکن است دلیل پرطرفدار بودن ماشین های سیاه لوکس باشد. مردم اغلب این رنگ را بعنوان جذاب، قدرتمند، مرموز و حتی شوم توصیف می کنند.
- نقره ای: سومین رنگ محبوب برای وسایل نقلیه است و با حس نوآوری و مدرنیته ارتباط دارد. محصولات با تکنولوژی بالا اغلب نقره ای هستند، بنابراین این رنگ اغلب با چیزهای جدید، مدرن و پیشرفته مرتبط است.
- قرمز: در آرزوی یک خودروی قرمز هستید؟ قرمز رنگی جسور و مورد توجه است، بنابراین ترجیح دادن این نوع ماشین به معنای این است که می خواهید تصویری از قدرت، عمل و اعتماد بنفس باشید.
- آبی: مردم اغلب آبی را رنگ ثبات و ایمنی توصیف می کنند. رانندگی یک ماشین یا شاسی بلند ممکن است نشان دهنده آن باشد که شما قابل اعتماد و مهم هستید.
- زرد: به گفته کارشناسان، سواری یک خودروی زرد رنگ ممکن است به معنای آن باشد که شما شخصی بطور کلی شاد هستید و شاید بیشتر از افراد ریسک پذیر هستید.
- خاکستری: کارشناسان معتقدند افرادی که ماشین های خاکستری سوار می شوند نمی خواهند در معرض برجستگی باشند و در عوض چیزی لطیف تر را ترجیح می دهند.
البته انتخاب رنگ هایی که ما انجام می دهیم، اغلب تحت تاثیر عواملی چون قیمت، انتخاب و دیگر نگرانی های عملی است.
نه تنها این بلکه ترجیح رنگ ها می تواند در طول زمان تغییر کند.
افراد ممکن است هنگام جوانی رنگ های روشن تر و مورد توجه تر انتخاب کنند اما هنگامی که سنشان بالا می رود در یابند که بیشتر به سمت رنگ های سنتی گرایش پیدا می کنند.
شخصیت خریدار می تواند نقش مهمی در انتخاب رنگ ایفا کند، اما خریداران اغلب به شدت تحت تاثیر عواملی مانند قیمت و در دسترس بودن هستند.
به عنوان مثال، خرید یک وسیله نقلیه سفید رنگ ممکن است ربطی به توجه به تفکر مردم در مورد جوان و مدرن بودن نداشته باشد بلکه بیشتر به خاطر آب و هوایی که در آن زندگی می کنند باشد؛ افرادی که در اقلیم های گرم سیر زندگی می کنند معمولا ماشین های رنگ روشن را به تیره ترجیح می دهند.
علاقه به موضوع روانشناسی رنگ در حال رشد است، اما برخی سوالات بدون جواب مانده اند.
چگونه پیوستگی رنگ ها توسعه می یابد؟
نفوذ این پیوستگی ها در رفتار جهان واقعی تا چه حد قدرتمند است؟ آیا رنگ می تواند برای افزایش بهره وری کارکنان یا ایمنی محل کار استفاده شود؟
چه رنگ هایی بر رفتار مصرف کنندگان تاثیر می گذارد؟ آیا انواع مشخص شخصیت ها رنگ های مشخصی را ترجیح می دهند؟
همانطور که محققان همچنان به بررسی چنین سوالاتی می پردازند، ممکن است به زودی اطلاعات بیشتری در مورد تاثیر رنگ بر روانشناسی انسان دریافت کنیم.
زنا اوکانر، عضو هیئت علمی گروه معماری، طراحی و برنامه ریزی دانشگاه سیدنی نشان می دهد که مردم بایستی از ادعاهایی که در مورد روانشناسی رنگ می بینند، اگاه باشند.
اوکانر توضیح می دهد: “بسیاری از این ادعاها از لحاظ حمایت تجربی، فاقد اثبات هستند، نقص های اساسی (مانند اعمال بیش از حد علیت و اعتبار ذهنی) و ممکن است شامل شایعاتی باشد که بعنوان حقیقت نشان داده می شود”.
“علاوه بر این، چنین ادعاهایی اغلب بدون اشاره به تحقیقات کنونی به تحقیقات قدیمی رجوع داده می شوند”.
رنگ می تواند نقش مهمی در انتقال اطلاعات، ایجاد حالات خاص و حتی تاثیر در تصمیم گیری ایفا کند.
ترجیحات رنگی همچنین بر اشیایی که مردم برای خرید انتخاب می کنند، لباس هایی که می پوشند و نوعی که محیطشان را تزئین می کنند تاثیر می گذارد.
مردم اغلب چیزهایی را انتخاب می کنند که رنگشان، حالات خاص یا احساسات را برانگیزد، مانند انتخاب خودرویی که به نظر اسپرت، نوین، براق و یا قابل اعتماد می آید.
رنگ اتاق می تواند برای برانگیختن حالات خاص استفاده شود، مانند رنگ آمیزی اتاق به رنگ سبز لطیف برای ایجاد حالتی آرامش بخش.
بنابراین نتیجه چیست؟ کارشناسان متوجه شه اند که در حالی که رنگ می تواند بر چگونگی احساسات و عمل تاثیر بگذارد، این اثرات به عوامل شخصی، فرهنگی و موقعیتی بستگی دارد.
تحقیقات علمی بیشتری برای دستیابی به درک بهتر از روانشناسی رنگ مورد نیاز است.
