فهرست مطالب
برای بسیاری از ما، نه گفتن به درخواستها یا پیشنهادات دیگران، یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا است. اگر شما هم جزو این دسته هستید، احتمالا همیشه به کسانی که راحت نه می‌گویند حسرت خورده‌اید. اما ناراحت نباشید! مهارت نه گفتن از آن مهارت ها است که می‌توان به سادگی آن را تمرین کرد و یاد گرفت. با من در این مقاله ذهن همراه باشید تا روش‌های آن را یاد بگیرید.
نه گفتن؛ این سخت حیاتی!
همه ما به نسبت گستردگی دایره ارتباطات شخصی و کاری‌مان، درطول روز با چندین درخواست و پیشنهاد طرف هستیم. درخواست‌هایی که اگر بخواهیم به همه آن‌ها پاسخ مثبت بدهیم، به دردسر بزرگی خواهیم افتاد. به همین دلیل باید مهارت نه گفتن را یاد بگیریم.
درک می‌کنم. اکثر ما دوست نداریم کسی را از خودمان برنجانیم یا اصطلاحا روی کسی را زمین بیندازیم. اما بیایید با خودمان صادق باشیم. ما نهایتا توان انجام چند کار را در شبانه‌روز داریم؟
چقدر می‌توانیم مسئولیت‌ها را برعهده بگیریم و درست و به‌موقع تحویل دهیم؟ حتما خودتان از دردسرهای جواب مثبت دادن به همه آگاه هستید. کوهی از تکالیف و وظایف تلبنار شده که آرامش را از ما خواهد گرفت و ما را به دردسر خواهد انداخت.
یادتان باشد که این شما هستید که در درجه اول اولویت زندگی قرار دارید. شما باید قبل از هرچیزی احساس آرامش کافی داشته باشید و بعد مثل سوپرمن وارد عرصه شوید و مشکلات دیگران را حل کنید.
پس بهترین کار این است که مهارت نه‌گفتن و فیلتر کردن درخواستها را یاد بگیرید. اما چطور؟ در ادامه از گام‌هایی که باید برای یادگیری این مهارت بردارید با شما صحبت خواهم کرد. با من همراه باشید.
مرحله اول: خودتان را برای گفتن نه آماده کنید
وقتی قرار است به درخواستی جواب رد بدهید، باید دلیلی برای رد کردن داشته باشید. به این ترتیب احساس بهتری از پاسخ منفی خواهید داشت. مثلا اگر به مهمانی دعوت شدید و به هردلیلی نمی‌توانید بروید، به‌راحتی نه می‌گویید و دلیلتان را توضیح می‌دهید.
این قاعده برای رد همه درخواست‌هایی که مطابق میل و سلیقه‌مان نیستند صادق است. درواقع شما باید قبل از یادگیری مهارت نه گفتن خودتان را برای جواب منفی قانع کنید. پس قبل از آنکه بخواهید به درخواستی که از توانتان خارج است نه بگویید، قواعدی برای خودتان تعریف کنید.
این ساختار تصمیم‌گیری به شما کمک می‌کند که برای نه گفتن به درخواستها، عذاب وجدان نداشته باشید. مثلا می‌توانید برای خودتان قانون تعیین کنید که بیشتر از هفته‌ای دوبار بیرون نخواهید رفت.
بنابراین اگر کسی برای سومین بار درهفته از شما خواست که با او بیرون بروید، می‌توانید به سادگی اول خودتان را قانع کنید که حق گفتن نه را دارید، و سپس نه بگویید.
خودتان و روتین زندگی‌تان را به درستی شناسایی کنید. مشخص کنید که چه ساعتی برای کارتان بازدهی بهتری دارد و چه ساعتی متعلق به خودتان است. آنوقت می‌توانید پاسخ به درخواستها را باتوجه به اولویت‌هایتان تنظیم کنید.
سپس اگر درخواستی از شما شد و برای زمانی بود که در دسترس بودید، از خودتان بپرسید: آیا دوست دارم این کار را انجام بدهم؟ آیا انجام کار این به من لذت خواهد بخشید؟ آیا توان انجام آن را دارم؟
بعد از جواب دادن به این سوال‌ها، خواهید توانست به سادگی به درخواستها جواب بدهید و درصورت لزوم نه بگویید.
بیشتر بخوانید: چرا باید در نه گفتن استاد باشیم؟
قدم دوم: نه بگویید!
نوبت این رسیده است که راه‌ها و تکنیک‌های ساده‌ای برای مهارت نه گفتن یاد بگیرید. راه‌حل‌های ساده زیر به شما کمک می‌کند که جوری نه بگویید که نه سیخ بسوزد و نه کباب:
استفاده از لحن مبهم اما موثر
مثلا بگویید از شما متشکرم که پیشنهاد دادید. اما فکر نکنم این کار روی من جواب بدهد.
از حریم شخصی‌تان استفاده کنید
می‌توانید بگویید ممنونم؛ اما ترجیح می‌دهم از جریان فعالیت حرفه‌ایم صحبت نکنم.
آن را به آینده موکول کنید
مثلا بگویید بله! میل دارم که این کار را انجام بدهم، اما تا ماه آینده فرصت ندارم. ممکن است دوباره بعدا از من بپرسید؟
به دیگران واگذار کنید
بگویید: من نمی‌توانم به درخواستتان جواب مثبت بدهم، اما فکر می‌کنم دوستم بتواند. بگذارید از او بپرسم.
روی شرایط مطلوب چانه بزند
می‌توانید از جملات ازین دست استفاده کنید: هیچ کدام از تاریخ‌هایی که پیشنهاد دادید برای من مناسب نیست. ممکن است تاریخ دیگری پیشنهاد کنید؟
بهانه ساختگی نیاورید
دروغ گفتن یکی از بدترین راه‌های نه گفتن است. اگر واقعا حال انجام آن کار را ندارید بگویید. این کار بسیار بهتر از این است که بیماری ساختگی برای خودتان بتراشید یا بهانه‌ای واهی بیاورید.
پیش از اندازه دیگران را توجیه نکنید
گاهی توجیه بیش از حد باعث می‌شود که مخاطب به شما و صداقتتان مشکوک شود. بگویید نه و توضیح کوتاهی بدهید.
از اینکه دوبار پشت سرهم نه بگویید نترسید
گاهی وقت‌ها دیگران به مرزها احترام نمی‌گذارند یا دوست دارند چندباره درخواستشان را مطرح کنند. این کار در بسیاری از مواقع از سر عادت انجام می‌شود. درهرصورت نیاز نیست که خودتان را اذیت کنید. صرفا نه بگویید. زمانی که نیاز شد، از دلیل استفاده کنید.
قدردانی کنید
این حربه در نه گفتن بسیار موثر است. بگویید: واقعا از پیشنهادت ممنون و متشکرم. اما متاسفانه فعلا نمی‌توانم به شما کمک کنم.
پیشنهاد جایگزین ارائه دهید
مثلا بگویید: متاسفم که نمی‌توانم برای این کار به شما کمک کنم، اما می‌توانم از دیگران برای شما کمک بگیریم.
قاطع باشید
گاهی لازم است قاطعانه و بدون هیچ حاشیه‌ای نه بگویید. یک نه محکم و قاطعانه و دیگر هیچ چیزی نگویید. قاطعیت به شما کمک می‌کند تا به طرف مقابلتان بفهمانید که تصمیم‌گیرنده و کنترل کننده وضعیت هستید. گاهی با قاطعیت درخواست مخاطبتان را رد کنید و اجازه ندهید که حرف دیگری به میان بیاید. به این صورت از عواقب و پس‌لرزه‌های نه گفتن هم خلاص خواهید شد. به همین سادگی!
صرفا لبخند بزنید و سرتان را تکان بدهید
می‌توانید حین دور شدن از دیگران این کار را انجام بدهید. اگر مهارت نه گفتن خیلی برایتان سخت است، این تکنیک روی شما جواب خواهد داد.
به شهودتان اعتماد کنید
شهود شما به ندرت شما را به بیراهه خواهد برد. زمانی که حس می‌کنید چیزی درست نیست، قاطعانه نه بگویید.
از گفتن اینکه وقتتان پر است، نترسید
بگویید که به کار دیگری تعهد دارید و به لحاظ اخلاقی درست نیست که وقتتان را به کار دیگری اختصاص بدهید. به سادگی و با صداقت بگویید که وقتتان را به کار دیگری اختصاص داده‌اید و نمی‌توانید از آن صرف‌نظر کنید.
به سادگی بگویید که نمی‌توانید
گفتن اینکه درخواست طرف مقابل در حوزه تخصصتان نیست، هم به لحاظ اخلاقی کار درستی است و هم شما را از وظایف اضافه و سنگین دور خواهد کرد. با دیگران سر توانایی‌هایتان تعارف نداشته باشید.
ابراز تاسف کنید
گاهی باید احساس تاسف کنید و از اینکه مجبور هستید درخواست طرف مقابلتان را رد کنید ناراحتید. به او بگویید که از رد کردن درخواست یا پیشنهادش ناراحتید، اما مجبورید که قبول نکنید.
بگویید که مانعی در تصمیمتان وجود دارد
از مانع تصمیمتان صحبت کنید. این کار هم نه گفتن را برای شما آسان می‌کند و هم نه شنیدن را برای طرف مقابل راحت‌تر خواهد کرد. از اینکه از مانعتان صحبت کنید خجالت نکشید.
مقاله مرتبط: نه گفتن را یاد بگیرید
پیشنهاد جایگزین ارائه دهید
به طرف مقابل بگویید که می‌توانید کسی را برای کمک معرفی کنید یا توصیه‌ای ارائه دهید تا کارشان راه بیفتد.
مرزهایتان را به درخواست کننده بشناسانید
به آن‌ها بگویید که توان انجام آن کار را ندارید. یا از نظر اخلاقی دوست ندارید چنین کاری را انجام بدهید.
بگویید کمی فکر خواهید کرد و سپس جواب خواهید داد
بگویید احتمالا جوابتان منفی است اما بازهم فکر خواهید کرد و بعدا جواب را به آن‌ها خواهید داد.
چیزی نگویید! به همین سادگی
همه درخواستها الزاما به پاسخ نیاز ندارد. نادیده گرفتن درخواست یا پیشنهاد بی‌ادبانه به‌نظر می‌رسد. اما گاهی باید قبول کرد که این کار بهترین روش برای صرفه‌جویی در وقت، اعصاب و همه چیز است!
به سادگی از مشکلاتتان بگویید
مردم درک خواهند کرد که شما مشغول هستید. وقتی صرفا جواب نه می‌دهید و نمی‌گویید که دلیلتان چه است، طرف مقابلتان آزرده خاطر خواهد شد. اما زمانی که بفهمد مشکلتان چه است، پذیرش نه گفتن شما برایشان راحت‌تر خواهد بود.
مقاله مرتبط: بهبود مهارت‌های نرم‌افزاری
قدم سوم: به عقب نگاه نکنید
آخرین قدم در یادگیری مهارت نه گفتن این است که دیگر به عقب نگاه نکنید. ساده است. بسیاری از ما بعد از نه گفتن احساس عذاب وجدان خواهیم داشت. وقتی تصمیمی می‌گیریم، تصمیمی که امکان تغییر آن وجود داشته باشد، احساس رضایتمان بسیار کمتر از مواقعی خواهد بود که تصمیمی قاطع گرفته‌ایم.
بنابراین، به محض اینکه جواب منفی دادید، تلاش کنید تا روی نکات مثبت و خیر آن متمرکز شوید. به پشیمانی و حالت دیگری که درصورت پاسخ مثبت پیش می‌آمد فکر نکنید.
مثلا فکر کنید که اگر به مهمانی نرفتید، وقت خواهید داشت که به کارهای عقب‌مانده‌تان برسید یا استراحت کنید. شاید نه گفتن به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید و وقتتان برای انجام کارهای مفیدتر آزاد شود.
سعی کنید به خودتان اجازه دهید تا از کاری که در لحظه انجام می‌دهید لذت ببرید. بدانید که خودتان و احساساتان اولویت دارد؛ نه چیز دیگری.
