فهرست مطالب
تقویت حافظه با چند راهکار ساده
حافظه ما انسانها بسیار شگفتانگیز است. ما قابلیت ذخیره هزاران ترابایت از دادههای حسی و تجربی را در مغزمان داریم و همه آن را مدیون حافظه قدرتمندمان هستیم. اما حافظه چیست؟ طور کار میکند و چطور میتوان آن را تقویت کرد؟ اگر سوال شما هم درباره روشهای تقویت حافظه است، مقاله درستی را برای خواندن انتخاب کردهاید. با من در ادامه همراه باشید تا از روشهای افزایش ظرفیت حافظه و جلوگیری از فراموشی بیشتر بدانید.
فهرست
فصل ۱
حافظه چیست و چطور کار میکند؟
بیایید قبل از تقویت حافظه کمی از سازوکار و عملکرد حافظه بدانیم. حافظه به فرآیندی گفته میشود که برای بهدست آوردن، ذخیره، نگهداری و بازیابی اطلاعات استفاده میشود. سه فرآیند عمده در حافظه دخیل هستند: رمزگذاری اطلاعات، ذخیرهسازی و بازیابی.
درواقع زمانی که ذهنمان اطلاعات را کدگذاری و ذخیره کرد، نوبت ماست که آن را بازیابی کنیم. که البته بسیاری از مواقع بازیابی اطلاعات ناقص انجام میشود یا کلا آن را فراموش میکنیم. به همین دلیل تقویت حافظه اهمیت زیادی پیدا میکند.
بیایید کمی بیشتر از فرآیند ذخیره اطلاعات در حافظه بدانیم. دانشمندان برای توصیف جزئیات فرآیند ذخیرهسازی حافظه از نظریهای معروف به نام فرآیند دوگانه استفاده میکنند. اما این نظریه چیست و چه سازوکاری را مطرح میکند؟
نظریه فرآیند دوگانه
نظریه فرآینددوگانه درمورد حافظه فعال پایهگذاری شده است. درواقع این نظریه به این نکته اشاره دارد که ما اطلاعات را دریافت میکنیم، بهصورت خودآگاه از آن استفاده میکنیم و درصورت استفاده مکرر و مداوم از اطلاعات خاص، آن را وارد ناخودآگاهمان خواهیم کرد.
بگذارید این فرضیه را با یک مثال روشنتر کنم. به روزهایی که مهارت جدیدی را یاد گرفتید فکر کنید. مثلا زمانی که یاد گرفتید رانندگی کنید. روزهای اول یادگیری و زمانی که میخواستید از اطلاعتتان استفاده کنید را به خاطر بیاورید.
درواقعه در آن روزها، اجرای آموختهها فرآیند فعالی بود که در آن شما انجام هرحرکت را با تجزیه و تحلیل همراه میکردید. دراقع اجرای آموختهها بهصورت آگاهانه انجام می شد.
دلیل این کار توجه شما به نحوه چینش فرآیندها درکنار هم بود تا به تصویر بزرگتر برسید. اما کمکم با افزایش توانایی، انجام خودآگاهانه فرآیند متوقف شد و از فرم شناختی به فرم بصری تبدل شد.
درواقع شما حرکات را بهصورت ناخودآگاه انجام میدهید و میتوانید همزمان با انجام آنها، کار دیگری را هم به انجام برسانید.
دانشمندان معتقدند که حافظه بخش جداییناپذیر شناخت انسان است. چون به افراد اجازه میدهد که حوادث گذشته را یادآوری و از آنها استفاده کنند تا بهرهگیری از تجربیات، ادراک و رفتار خود را از زمان حال تنظیم کنند.
به نظر آنها، روند ذخیرهسازی اطلاعات سه مرحله را در مغز طی میکند. رمزگذاری، ذخیرهسازی و بازیابی.
رمزگذاری
رمزگذاری به فرآیندی گفته میشود که اطلاعات از طریق آن وارد مغز می شود. اطلاعات برای جذب و بازیابی بهتر رمزگذاری میشوند و در این فرآیند کمی تغییر پیدا میکنند.
اطلاعات معمولا از طریق چهار روش کدگذاری میشوند: بصری، صوتی، معنایی و لمسی. همه اطلاعاتی که قرار است ذخیره شوند به یکی از این روشها وارد سیستم حافظه میشوند و آنجا ذخیره میشوند.
ذخیرهسازی
اینکه اطلاعات چطور، چه مقار و کجا نگهداری شوند، به فرآیند ذخیرهسازی مرتبط میشود. دانشمندان معتقدند که نحوه ذخیره سازی اطلاعات دو نوع مشخص از حافظه را برحسته میکند: حافظه کوتاهمدت و حافظه بلندمدت.
اطلاعات ذخیره سازی شده ابتدا در حافظه کوتاهمدت ذخیره میشوند و سپس درصورت نیاز به حافظه بلندمدت منتقل خواهند شد.
درواقع توجه و تکرار مداوم است که میتواند حافظه را به بخش بلندمدت منتقل کند. براساس تحقیقات اثبات شده است که حافظه کوتاه مدت بین ۱۵ تا ۳۰ ثانیه توان نگهداری انواع اطلاعات را دارد و صرفا میتواند بین ۵ تا ۹ مورد را بهصورت همزمان ذخیره کند.
اما حافظه بلندمدت ظرفیت ذخیرهسازی بینظیری دارد و اطلاعات میتوانند به صورت نامحدود در آن نگهداری شوند. اولویت ذخیرهسازی اطلاعات در حافظه بلندمدت، اطلاعات معنایی است و سپس اطلاعات بصری و صوتی.
بازیابی
همانطور که اشاره شد، بازیابی اطلاعات به پروسهای اشاره دارد که ما میتوانیم با استفاده از آن اطلاعات را به یاد بیاوریم. درواقع وقتی از تقویت حافظه صحبت میکنیم، منظورمان بهبود توان بازیابی اطلاعات از مغز است.
اطلاعات به علت تفاوت در دو حافظه بلندمدت و کوتاهمدت، به دو صورت متفاوت بازیابی میشوند. اطلاعات حافظه کوتاه مدت بهترتیب ذخیره شده بازیابی میشوند. مانند یک لیست متوالی از اعداد.
اما حافظه بلندمدت با ارتباطدهی بازیابی میشود. مثلا اگر میخواهید بهیاد بیاورید که ساعتتان را کجا گذاشتید، اول به این فکر میکنید که آخرین بار چه زمانی دستتان بود و…
فصل ۲
انواع حافظه
برخلاف آنچه بسیاری از افراد فکر میکنند، حافظه صرفا به انواع کوتاهمدت و بلندمدت تقسیم نمیشود. حافظه انواع متفاوتی دارد که البته همگی انواع حافظه زیرشاخه حافظه بلندمدت قرار میگیرند. در ادامه بیشتر از این انواع صحبت خواهم کرد:
حافظه کوتاه مدت
حافظه کوتاهمدت درواقع گذرگاه ورود اطلاعات به حافظه بلندمدت است. این حافظه ظرفیت پایینی دارد و تنها چند ثانیه قادر به نگهداری اطلاعات است.
حافظه کوتاهمدت اطلاعات را پایش میکند تا مانع از ورود دادههای ناخواسته و بدون اهمیت به حافظه بلند مدت شود.
گاهی اوقات به حافظه کوتاهمدت، حافظه فعال هم میگویند. البته حافظه فعال مختص اطلاعاتی است که نیاز داریم سریعا به خاطر بسپاریم و بعد از یکبار استفاده دور برزیم. مثل رمزهای موقت کارت بانکی.
حافظه بلندمدت
حافظه بلندمدت کمی پیچیدهتر از خاطرات و دادههای موردنیاز در کوتاهمدت است. هراتفاقی که بیش از چنددقیقه طول بکشد، در حافظه بلندمدت ما باقی خواهد ماند.
قدرت حافظه بلند مدت ما، بسته به اینکه چندبار اطلاعات را بهخاطر بیاوریم یا از آنها استفاده کنیم متفاوت و متغیر خواهد بود.
حافظه بلندمدت به دو بخش اصلی تقسیم میشود: حافظه صریح و حافظه ضمنی.
حافظه صریح
حافظه صریح درواقع همان دادههایی است که با فکر کردن به آنها، میتوانیم به سادگی بازیابیشان کنیم. مثلا زمانی که میخواهیم اسم دوست دوران کودکیمان را به خاطر بیاوریم کمی فکر میکنیم و سپس یادمان میآید.
حافظه صریح به دو بخش اصلی حافظه اپیزودیک و حافظه معنایی تقسیم میشود.
حافظه اپیزودیک
حافظه اپیزودیک نوعی از حافظه صریح است که به خاطرات مربوط به زندگی شخصیمان ارتباط دارد. یک خاطره از یک روز خاص را به خاطر بیاورید. شما در حال بازیابی حافظه اپیزودیکتان هستید.
روزی که بچهدار شدید، اولین روز دانشگاه، آخرین روز مدرسه و هر خاطره خاص و هیجانانگیزی که در ذهنتان باقی مانده است، بخشی از حافظه اپیزودیک شما است.
مطالعات نشان دادهاند که خاطرات اپیزودیک لزوما دقیق نیستند. ما هربار که خاطرهای را یادآوری میکنیم، درواقع درحال بازسازی آن در ذهنمان هستیم و ممکن است آنها را حین بازسازی تغییر دهیم. البته بهصورت ناخواسته.
توانایی ما در حفظ دادههایی که در رده اپیزودیک قرار میگیرند، به احساس ما نسبت به آن حافظه بستگی دارند. هرچقدر این دادهها به لحاظ حسی و عاطفی قدرتمندتر باشند، آنها را بهتر بهیاد خواهیم آورد.
علت این مسئله قدرت حواس و تمرکز ما در لحظه وقوع آن اتفاق است. گیرندههای حسی ما در لحظاتی که بهشدت تحریک میشوند، بهخوبی داده را در ذهنمان ثبت میکنند.
حافظه معنایی
حافظه معنایی به دانش عمومی ما درمورد جهان گفته میشود. منظور از دانش عمومی درباره جهان، بیشتر توصیف معنای کلمات و بدیهیات است.
مثلا ما میدانیم آب روان است. آسمان آبی است. زیبایی یعنی چه و گرما چه احساسی دارد. همه این دانستهها در حوزه حافظه معنایی قرار دارند.
برخلاف حافظه اپیزودیک که درطول زمان دستخوش تغییر میشود، حافظه معنایی دقت خود را حفظ میکند. البته با افزایش سن، کمی از دقت این دادهها کم خواهد شد.
حافظه ضمنی
بیایید یکبار دیگر به حافظه بلندمدت برگردیم. یادتان هست که از دو نوع حافظه بلند صحبت کردیم؟ حافظه صریح و ضمنی. حافظه ضمنی دومین نوع از حافظه بلندمدت است.
این حافظه شامل دادههایی میشود که نیازی به بازیابی آگاهانه آنها ندارید. درواقع آنها را بدون اینکه آگاهانه اراده کنید بازیابی میکنید و براساس اطلاعات آن پیش میروید.
این حافظه دقیقا همانچیزی است که موقع انجام کارها از آن استفاده میکنیم. مثل رانندگی یا تایپ کردن. شما یک بار قبلا رانندگی را یاد گرفتهاید و بعد از مدتی که به آن مسلط شدید، بدون نیاز به بازیابی آگاهانه اطلاعات آن را انجام میدهید.
نوعی از حافظه ضمنی به حافظه رویهای مشهور است. این حافظه درست مانند حافظه ضمنی است. این حافظه به ما اجازه میدهد که وظایف روزانهای را که قبلا در کودکی یاد گرفتیم، بدون آنکه فکر کنیم انجام دهیم.
نکته جالبی که درباره حافظه ضمنی و اپیزودیک وجود دارد، فرضیه محل ذخیره آنها است. دانشمندان معتقدند که به احتمال قوی حافظه ضمنی و اپیزودیک دو محل ذخیره متفاوت دارند.
این فرضیه توضیحدهنده مسئله فراموشی در اثر ضربه به سر است. بسیاری از کسانی که در اثر ضربه مغزی حافظه خود را از دست میدهند، یا اطلاعات زندگی خود را از دست میدهند، یا نحوه انجام وظایف و مهارتهایشان را فراموش میکنند.
به همین دلیل این فرضیه شکل گرفته است که احتمالا محل ذخیره این دو نوع حافظه متفاوت است. چون اگر یکی بود، باید هردو حافظه پاک میشد. نه یکی از آنها.
فصل ۳
آیا میتوان حافظه را تقویت کرد؟
تقویت حافظه به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از این عوامل سلامتی و نشاط مغز ما است. فرقی ندارد قصدتان از تقویت حافظه گرفتن نمره بهتر در امتحان باشد یا یادگیری مهارت جدید برای ارتقا رتبه باشد؛ درهرصورت نیاز دارید که راهکارهای یکسانی را برای تقویت حافظه امتحان کنید.
قبلا تصور میشد که افراد در سنین کهنسالی این توانایی را ندارند که حافظه خود تقویت کنند. اما امروزه دانشمندان متوجه شدهاند که این باور قدیمی درست نیست.
مغز ما توانایی حیرتانگیزی در انطباق و تغییر شرایط خود دارد. حتی اگر پیر باشید هم خواهید توانست وضعیت حافظه خود را بهبود ببخشید.
مغز ما تا آخرین لحظات زندگی توان ایجاد مسیرهای عصبی جدید و پیوندهای تازه را دارد. هیچوقت راه برای بهبود وضع حافظه بسته نیست و همیشه میتوان شرایط جدیدی در مغز ایجاد کرد.
مغز ما توانایی غیرقابل باوری در تغییر شکل خود هنگام یادگیری و تقویت حافظه دارد. شما میتوانید از قدرت طبیعی نوروپلاستیک مغز برای بهدست گرفتن توانایی شناختی و بهبود ان استفاده کنید.
این شرایط منجر به شکلگیری وضعیت جدید میشود که به بهبود حافظه و ورود اطلاعات جدید میانجامد.
فصل ۴
آثار مثبت تقویت حافظه
۱: حفظ کردن اطلاعات و بهخاطر سپردنشان نوعی نظم ذهنی ایجاد میکند.
در عصر جدید، عصری که ذهن ما بهخاطر استفاده بیشاز اندازه از گوشیهای هوشمند تنبل و غیرمتمرکز شده است؛ به خاطر سپردن اطلاعات میتواند کمک کننده باشد. با استفاده از حفظ کردن میتوانید ذهن را وادار کنید تا تمرکز کند و زحمت بکشد.
و بله! درست حدس زدید. استفاده نکردن از مغز و ظرفیت حافظه باعث افت شدید کارایی آن میشود. اگر دوست دارید ذهن قدرتی داشته باشید، باید از آن کار بکشید.
دو: به اطلاعاتتان نیاز پیدا خواهید کرد
هیچکس نمیتواند دسترسی دائم به اینترنت را تضمین کند. گاهی نیاز داریم به اطلاعات و دادههای شخصی خودمان تکیه کنیم. و ممکن است دسترسیمان به موتورهای جستجو قطع شوند.
ضمن اینکه همیشه نمیتوانید اطلاعات موردنیازتان را از اینترنت پیدا کنید. ضمن اینکه همه اطلاعات موجود در اینترنت قابل اطمینان و اتکا نیستند.
به همین دلیل نیاز دارید که بعضی از اطلاعات را وارد دنیای شگفتانگیز حافظهتان کنید تا درصورت لزوم بتوانید از آنها استفاده کنید. و هرچه حافظه شما قدرتمندتر باشید، کارایی بهتری خواهد داشت و کارتان راحتتر خواهد بود.
۳: به شما کمک میکند تا تخصصتان را ارتقا دهید
شما برای اینکه بتوانید درست فکر کنید و استدلال کنید، به دانش قبلی نیاز دارید. هیچکس با اتکا صرف به گوگل نمیتواند به دانشمند و یا متفکر واقعی تبدیل شود.
شما به تخصص و دانش نیاز دارید و این کار با ورود اطلاعات و داده به حافظهتان امکانپذیر خواهد بود. چطور میتوانید اطلاعات و دادههای زیادی را وارد مغزتان کنید اگر نتوانید به درستی به تقویت حافظه بپردازید؟
۴: تفکر با حافظه فعال منجر به خلاقیت خواهد شد
وقتی ایدههایی در حافظه فعالمان جرقه میزند که بتوانیم با سرعت بالایی از آن کار بکشیم. درواقع درصد زیادی از خلاقیت ما وابسته به بازیابی سریع اطلاعات از حافظه فعال است.
بدون داشتن حافظه قدرتمند و پرسرعت نخواهید توانست اطلاعات درست را پایش کنید و ذهنتان به انباری از اطلاعات بهدردنخور تبدیل خواهد شد. اطلاعاتی که درنهایت هیچ فایدهای هم برایتان نخواهد داشت.
۵: تقویت حافظه باعث ایجاد طرحواره یادگیری خواهد شد
زمانی که به ارتقا حافظه خود میپردازید، توانایی یادگیریتان افزایش پیدا خواهد کرد. هرچقدر که بیشتر بهیاد بیاورید و هرچقدر که بیشتر تمرین کنید، میتوانید بیشتر و بهتر یاد بگیرید.
فصل ۵
رابطه تقویت حافظه و هوش
واقعیت این است که حافظه ما، بهویژه حافظه فعالمان میتواند بهصورت قابل توجهی بر هوش تاثیر بگذارد.
زمانی که با استفاده از حافظه فعال بهسرعت اطلاعات را بازیابی میکنید، مخصوصا زمانی که به حل مسئله نیاز دارید، میتوانید راحتتر مشکلات را حل کنید. و یکی از تعاریف هوش، توانایی حل مسئله است.
بنابراین میتوان گفت که حافظه و هوش، دو روی یک سکه هستند.
افرادی که در ریاضیات تبحر دارند، اغلب میتوانند بهسادگی اطلاعات را بازیابی کنند و به راحتی به شما کمک کنند تا مسائل را حل کنید.
البته میتوان گفت لزوما باهوش نیستند، اما سرعت بازیابی اطلاعات در آنها بالاست. چون عادت کردهاند که اطلاعات ذخیره شده را به سرعت بازیابی کنند و در حل مسائل بهکار بگیرند.
با اینحال مطالعات نشان داده است این دو فاکتور به هم پیوند خوردهاند و تقویت حافظه میتواند به شما کمک کند تا مظاهر هوش بالا را به نمایش بگذارید. حتی اگر باهوش نباشید.
فصل ۶
تقویت حافظه برای درس خواندن
۱: قبل از امتحان قدم بزنید
مطالعات اثبات کردهاند که ورزش و تحرک میتواند توان حافظه را افزایش دهد. اگر دوست دارید در امتحان عملکرد بهتری داشته باشید و مغزتان بازیابی دادهها را بهطور کامل انجام دهد، حداقل بیست دقیقه ورزش کنید.
۲: با صدای بلند درس بخوانید
شاید دیوانه بهنظر برسید اما اشکال ندارید! اگر دوست دارید اطلاعات را به خوبی به ذهن بسپارید، میتوانید از تکنیک درس خواند با صدای بلند استفاده کنید.
۳: به خودتان پاداش بدهید
سیستم پاداش در هرکاری جواب میدهد. شما میتوانید با تشویق خودتان در درس خواندن بهرهوری خودتان را افزایش دهید. به خودتان بگویید میتوانید بعد خواندن هر فصل، یک کار موردعلاقهتان را انجام بدهید.
نتجه شگفتانگیز خواهد بود.
۴: آنچه یاد گرفتهاید را آموزش بدهید
آموزش مجبورتان میکند که هرچه یاد گرفتهاید را حداقل یک بار دیگر بازیابی کنید. به همین دلیل یکی از بهترین تکنیکهای تقویت حافظه، آموزش است.
۵: ارتباطات ذهنی ایجاد کنید
توانایی ساخت ارتباط یکی از سادهترین راههای تقویت حافظه است. این کار به شما کمک میکند تا خلاقیت و هوشتان را هم افزایش دهید.
استیو جابز میگوید: خلاقیت صرفا اتصال دادهها است. وقتی از افراد خلاق میپرسید چطور کاری را انجام میدهند، کمی احساس گناه میکنند. چون واقعا کار خاصی انجام ندادهاند. آنها فقط اتصالی را دیدهاند که بقیه نتوانستند بهدرستی ببینند. ایجاد نقشه ذهنی با طرح تصویری از اتصالات مختلف، راهی آسان برای یادآوری آسان و بازیابی اطلاعات است.
۶: نمودار بکشید
ترسیم نمودار به شما کمک میکند اطلاعاتی را درک کنید که توصیفشان سخت است. ترسیم نمودار روشی موثر برای ایجاد حافظه بصری است. زمانی که حافظه بصری ایجاد میکنید، خواهید توانست دادهها را بهتر در حافظه بلندمدتتان نگهداری کنید.
درنتیجه آنها را در آزمون یا مواقع لازم بهتر بههاطر خواهید آورد.
۷: از برنامهها برای مسدود کردن سایتهای منحرف کننده استفاده کنید
تمرکز یکی از روشهای مهم برای دریافت دادهها است. زمانی که اطلاعات را بهدرستی دریافت کنید، نگهداری و بازیابی آنها هم به خوبی انجام خواهد شد.
وقتی درحال درس خواندن یا تمرکز برای به خاطر سپاری اطلاعات هستید، باید تا حدامکان از عواملی که میتوانند حواستان را درگیر کنند دوری کنید.
همه میدانیم که با پیدایش شبکههای اجتماعی و سایتهایی که تا ساعتها درگیرمان میکنند، تمرکز کردن کار سختتری شده است.
چاره چیست؟ هیچ کاری بهتری از این نیست که برای جلوگیری از حواسپرتی خودمان را حتی به زور از این عوامل دور نگه داریم. برنامههایی زیادی هستند که میتوانند سایتهای مشخصی را مسدود کنند.
به این صورت حداقل برای مدتی کوتاه از گیر افتادن در دام این سایتها دور خواهید ماند.
۸: مستندی درباره موضوع مورد مطالعهتان مشاهده کنید
مستندها علاوهبر خاصیت سرگرم کنندگی، میتوانند بسیاری از اطلاعات موردنیازتان را به روشهای صوتی و تصویری به شما منتقل کنند.
زمانی که چیزی را به صورت تصویری میبینیم، میتوانیم جزئیات را بهتر به خاطر بسپریم. دلیل این مسئله، درگیری چند حس مختلف برای دریافت دادهها است. این کار شانس نگهداری و بازیابی آنها را چندبرابر میکند.
۹: فلش کارت درست کنید
با مفروضههای اصلی و کلمات کلیدی مهم، فلش کارتهایی درست کنید که در زمان یاداوری به آنها نگاه بیندازید. این کار به شما کمک میکند تا دانستههایتان را آزمایش کنید و خودتان را مجبور به یادآوری کنید.
۱۰: استراحت کنید
زمانی که مطالعه میکنید، باید میان ساعات مطالعهتان وقفههای منظم ایجاد کنید. این کار به مغز کمک میکند تا اطلاعات بیشتری را جذب کند و نفس بکشد.
این کار علاوهبر کمک به تقویت حافظه باعث میشود تمرکزتان هم حفظ شود. حتما میدانید که بعد از یک ساعت مطالعه بیوقفه، مغز توان جذب اطلاعات جدید را از دست خواهد داد.
۱۱: حرکت کنید
شاید نشستن در کتابخانه و مطالعه کردن جذاب باشد. اما باید بدانید که حرکت در زمان مطالعه به حفظ اطلاعات کمک میکند. سعی کنید زمانی که مطالعه میکنید، راه بروید.
۱۲: تکرار کنید
قدرتمندترین حافظهها هم با یکبار مطالعه اطلاعات نمیتوانند هم جزئیات را تمام و کمال بهخاطر بسپارند. سعی کنید در فواصل زمانی مشخص اطلاعاتتان را مرور کنید تا آنها به خوبی در حافظهتان جاگیر شوند.
۱۳: شب قبل از امتحان خوب بخوابید
یکی از بدترین کارهایی که میتوانید شبهای قبل از امتحان انجام بدهید این است که شب را تا دیروقت بیدار بمانید.
مغز شما تنها پس از استراحت کامل میتواند بهترین ارائه و کارایی خود را داشته باشد. به همین دلیل مواقعی که به صدردصد کارایی آن نیاز دارید، حتما خوب استراحت کنید.
فصل ۷
روش های تقویت حافظه
-
دارو
واقعیت این است که به غیر از مکملهای ویتامین، داروی خاصی برای تقویت حافظه وجود ندارد. هر دارویی که بهعنوان تقویتکننده حافظه معرفی میشود، درواقع مکانیسمی برای پیشگیری از آلزایمر و سایر مشکلات حافظه در سنین پیری است.
اولین کاری که میتوانید برای تقویت حافظه انجام دهید این است که مصرف آن دسته از داروهایی که به حافظه آسیب میزنند را قطع کنید.
داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای آنتی هیستامین، مسکنها، شلکنندههای عضلانی، بنزودیازپینها، آرامبخشها و داروهایی که برای بهبود خواب تجویز میشوند، داروهای ضد التهاب و ضد تشنج مانند گاباپنتین، داروهای اعصاب مانند هالوپریدول و داروهایی که برای بیاختیاری تجویز میشوند از این دسته داروها هستند.
سعی کنید درصورت مصرف این داروها، درباره عوارض جانبی آنها و کاهش مصرفشان با پزشکتان مشورت کنید.
مکمل ویتامین E، امگا۳، مکملهای حاوی جنسینگ، مولتی مینرالها، مکملهای گروه ب، جینگوبیلوبا و… جزو داروهایی هستند که براساس تئوریهای خاصی میتوانند موجب تقویت حافظه شوند.
البته محققان معتقدند برای اثبات تاثیرگذاری این مکملها در قدرت حافظه به تحقیقات و مطالعات بیشتری نیاز است.
-
تغذیه
اگر به فکر تقویت حافظه از طریق مکملهای ویتامینی هستید، توصیه میکنم برای مدتی تغذیه و ویتامینهای طبیعی را جایگزین مکملها کنید. شما میتوانید از طریق گروههای تغذیهای زیر برای بهبود حافظه استفاده کنید:
سبزیجات
دریافت میزان مناسبی از سبزیجات، مخصوصا سبزیجاتی مانند بروکلی، سبزیجات برگی، کلمها و… میتوانند به خوبی حافظه شما را تقویت کنند.
میوههای رنگی
میوههای رنگی مانند انواع توتها و گیلاس، منبع غنی از آنتوسیانین و فلائونوئیدها هستند که میتوانند از عملکرد حافظه پشتیبانی کنند.
یک مشت از شاهتوت در روز نیاز شما را به این ریزمغذی تامین خواهد کرد.
اسیدهای چرب امگا
وقتی از سلامت مغز صحبت میکنیم، نباید از اسیدهای چرب امگا غافل شویم. امگا۳ میتواند یکی از مهمترین منابع تقویت مغز باشد. این ریزمغذی در غذاهای دریایی، قزل آلا، ماهی تن، ساردین، سالمون و شاه ماهی یافت میشود.
اگر یک تا دوبار در هفته ماهی مصرف کنید، میتوانید تمام نیازتان به این ریزمغذی را امین کنید. خوب است که ماهی را کباب کنید یا در فر بپزید تا تمام خواص آن حفظ شود.
مغزها
گردو، یکی از جذابترین ریزمغذیهای کمک کننده به سلامت مغز است. این خوراکی خوشمزه تاثیر مثبتی روی سلامت قلب هم خواهد داشت. میتوانید روزی دو تا سه گردو مصرف کنید تا از خواص بینظیر این مغز بهرهمند شوید.
-
سبک زندگی
عمده کارهایی که میتواند برای بهبود سبک زندگیتان انجام دهید تا به سلامت مغزتان کمک کنید، در بهبود وضع تغذیه و ورزش خلاصه میشود. با بهکارگیری توصیههای زیر میتوانید به سلامت مغز و حافظهتان کمک کنید:
از شکر افزوده دوری کنید
از مصرف شکر افزوده و غذای فرآوری شده بهعنوان سیگار کشیدن عصر جدید یاد میشود. شکرافزوده و غذای فرآوری شده علاوه بر تخریب قدرت شناختی و کاهش قدرت حافظه، مشکلات مزمن بسیاری برای سلامتی هم ایجاد خواهد کرد.
مصرف امگا۳ را فراموش نکنید
هرچه از خواص امگا۳ و اسیدهای چرب صحبت کنم، کم گفتهام. سعی کنید غذای دریایی را که عموما منابع غنی از امگا۳ هستند را جایگزین گوشت قرمز و گوشتهای فرآوری شده کنید.
به اندازه کافی بخوابید
یکی از قدیمیترین عوامل شناخته شده درتخریب قدرت حافظه، کمخوابی است. هر فرد بالغ باید بهطور متوسط بین هفت تا نه ساعت در شبانهروز بخوابد.
به سبک زندگیتان رجوع کنید. آیا به اندازه کافی میخوابید؟ یادتان باشد که مغزتان موقع خواب خود را بازسازی میکند. در این فرآیند حافظه کوتاهمدت تقویت میشود و ازلاعات به حافظه بلندمدت منتقل میشود.
از الکل دوری کنید
مصرف الکل مضرات زیادی برای سلامتی دارد. یکی از مهمترین مضرات این نوشیدنی مضر، تخریب بافت مغز و از بین رفتن قدرت حافظه است.
با نوشیدن الکل به ناحیه هیپوکامپ مغزتان آسیب میزنید. این بخش نقش بسیار مهمی در حافظه دارد.
مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده را کاهش دهید
کیک، آردهای تصفیه شده سفید، برنج و نان سفید همگی در رده کربوهیدراتهای تصفیه شده قرار میگیرند. این مواد غذایی با افزایش سریع قند خون، به مرور زمان به حافظه آسیب وارد میکنند.
رژیمهای غنی از این دسته کربوهیدراتها با افزایش ریسک زوال عقل، کاهش عملکرد شناختی و قدرت حافظه ارتباط دارند.
ورزش کنید
ورزش از جهات بسیاری روی سلامت روح و روان تاثیر مثبت خواهد گذاشت. یکی از این آثار بهبود اوضاع حافظه و مغز است.
غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مصرف کنید
آنتیاکسیدانها مواد غذایی هستند که رادیکالهای آزاد و استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش میدهند. خنثی شدن اثر رادیکال آزاد در بدن و از بین رفتن استرس اکسیداتیو در آن، به مغز کمک میکند تا عملکرد بهتری داشته باشد.
مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان، ریزمغذی به نام کاروتنوئید دارند. این ریزمغذی در هر ماده غذایی یک رنگ است. به همین دلیل توصیه میشود سبزیجات رنگی مصرف کنید تا از کدام از این انواع این ریزمغذی بهرهمند شوید.
اسفناج، بروکلی، فلفل دلمهای، کلم پیچ و… از سبزیجات حاوی کاروتنوئید هستند. سعی کنید به صورت روزانه از این دسته سبزیجات مصرف کنید تا از آثار مثبت آن در تقویت حافظه بهرهمند شوید.
-
بازی
بازیهای زیر میتوانند به شما در تقویت حافظه کمک زیادی کنند:
- سودوکو
- جدول کلمات متقاطع
- شطرنج
- بازیهایی که مجبورتان میکنند تا همزمان چند کار انجام دهید
- بازی Elevate (از این لینک دانلود کنید)
- بازی Braingle (از این لینک دانلود کنید)
- بازی Queendom (از این لینک دانلود کنید)
فصل ۸
تقویت حافظه در کودکان
طبیعتا در مقایسه با بزرگسالان و یا سالمندان، تقویت حافظه از سالهای کودکی بهتر و سودمندتر خواهد بود. تقریبا اکثر مواردی که در گذشته از کمک به حافظه گفته شده، میتواند به کودکان هم کمک کند.
علاوهبر این، شما میتوانید با بهکارگیری بازیهای مختلف و پیاده کردن سیستم تغذیهای خاص به حافظه کودکتان کمک کنید.
-
تغذیه
- پروتئین: مصرف پروتئین برای کودکان بسیار حیاتی و ضروری است. گوشت، مرغ، فرآوردههای دریایی، لوبیا و نخودفرنگی، تخم مرغ، محصولات سویا، آجیل و انواع دانهها از بهترین منابع پروتئینی هستند.
- روی: روی هم یکی دیگر از عناصر حیاتی برای رشد و تقویت مغز است. این عنصر تغذیهای در ماهیها، گوشت، لبنیات و مغزها پیدا میشود.
- آهن: گوشت، لوبیا و عدس از منابع غنی از آهن هستند. سبزیجات برگی و سیبزمینی پخته هم دیگر منابعی هستند که آهن به وفور در آنها یافت میشود.
- کولین: گوشت، لبنیات و تخممرغ منابع غنی از کولین دارند.
- فولات: مصرف فولات در دوره بارداری بسیار توصیه میشود. این ماده برای رشد جنین بسیار مفید است. اسفناج، غلات و نانهای غنی شده سرشار از فولات هستند.
- ید: غذاهای دریایی، جلبک و لبنیات غنی شده منبع یاد هستند.
- ویتامین A، D، B6، B12: از این ویتامینها و تاثیر آنها در رشد مغز کودکان و کمک به رشد حافظه آنها غافل نشوید.
-
بازی
- سعی کنید از بازیهایی استفاده کنید که تمرکز کودکان را تحریک میکند.
- بازیهایی که در آنها از کارت و اشکال استفاده شده است، کمک بگیرید.
- برای کودکتان داستان تعریف کنید و بعد از داستان از آنها سوال کنید.
- دو تصویر مشابه با تفاوتهای جزئی جلوی کودک بگذارید و از او بخواهید تفاوتها را پیدا کند.
- مجموعهای اشکال گردآوری کنید. از هرشکل یک جفت در مجموعه قرار دهید و از کودک بخواهید تصاویر مشابه را پیدا کنید.
فصل ۹
تکنیک های تقویت حافظه
-
قصر ذهنی
قصر حافظه یکی از تکنیکهای معروف برای تقویت حافظه کوتاه مدت و بلندمدت است. در این تکنیک شما باید یک خانه را که کاملا اجزای آن در خاطرتان مانده است را درنظر بگیرید.
سپس اطلاعاتی که دوست دارید به خوبی در ذهنتان باقی بماند در گوشههای خانه جاگذاری کنید. خانه را در مرحله آخر روی کاغذ بکشید و سعی کنید جزئیات را به خاطر بسپارید.
میتوانید برای خواندن جزئیات بیشتر از این تکنیک و اجرایی کردن آن، تکنیک قصر ذهن را بخوانید.
-
تمرکز
تمرکز یکی دیگر از راههای افزایش قدرت حافظه است. وقتی متمرکز میشوید، میتوانید اطلاعات را به خوبی به مغزتان منتقل کنید و پنجاه درصد راه را طی کردهاید.
به همین دلیل، بسیار اهمیت دارد که یاد بگیرید به خوبی تمرکز کنید. وقتی تمرکز کردن را به درستی یاد گفتید، خواهید توانست در هر شرایطی و هر نوع اطلاعاتی را به خوبی به ذهن بسپارید.
تمرینات خوب و مناسبی برای افزایش سطح تمرکز وجود دارد. مهمترین تمرین این است که عوامل برهم زننده تمرکز را از اطرافتان دور کنید.
-
مطالعه با صدای بلند
وقتی اطلاعات را با صدای بلند میخوانید، خواهید توانست اطلاعات را با دو گیرنده دریافت کنید. زمانی که با دو گیرنده اطلاعات را دریافت میکنید، مغزتان بهتر میتواند اطلاعات را پردازش و ذخیره کند.
سعی کنید همیشه چند گیرنده را به جای یک گیرنده در دریافت اطلاعات فعال کنید. به این صورت حافظه شما بهتر میتواند اطلاعات را دریافت کند.
-
تمرین و تکرار
هیچ تکنیکی به اندازه تمرین و تکرار در بهبود وضعیت حافظه موثر نخواهد بود. سعی کنید بعد از دریافت اطلاعات به فواصل معین اطلاعات را مرور کنید تا از ذخیره درست آنها در مغز مطمئن شوید.
-
مراقبه
مراقبه، مخصوصا مراقبه ذهن اگاهی میتواند به بهبود وضیعت حافظه منجر خواهد شد. نویسندگان مقاله تحقیقاتی در ۲۰۱۸ اثبات کرده است که مراقبه میتواند عملکرد مغز را بهبود ببخشد.
با این کار خواهید توانست هم حافظه فعال و هم حافظه بلندمدت را تقویت کند. سعی کنید روزانه حداقل ده دقیقه مراقبه کنید.
فصل ۱۰
علل ضعف حافظه
کمبود خواب
به اندازه کافی و درست نخوابیدن یکی از مهمترین دلایل ضعف حافظه است. وقتی حس میکنید اطلاعات را به خوبی به یاد نمیآورید، به میزان خوابی که درطول شب داشتید فکر کنید.
خواب کم میتواند باعث اضطراب و بدخلقی شود. همین مسئله هم به نوبه خود باعث کاهش قدرت حافظه و از دست دادن آن خواهد شد.
داروها
داروها هم میتوانند به کاهش قدرت حافظه منجر شوند. اگر یادتان باشداز داروهایی حرف زدم که میتوانند اختلالات حافظه ایجاد کنند.
داروهای آرامبخش، داروهای کنترل کننده اضطراب و استرس، شل کنندهها و… از داروهایی هستند که درصورت مصرف، ممکن است اختلال حافظه را تجربه کنید.
کمکاری تیروئید
کمکاری تیروئید علاوهبر تاثیر منفی در حافظه میتواند باعث اختلالات خواب و افسردگی هم شوند. حتما میدانید که هر دو، اختلالات خواب و افسردگی، میتوانند حافظه و قدرت آن را مختل کنند.
الکل
نوشیدن الکل میتواند در حافظه کوتاه مدت تداخل ایجاد کند. حتی بعد از اتمام اثرات الکل هم این تاثیر خود را نشان میدهد. سعی کنید از این نوشیندنیها دوری کنید.
استرس و اضطراب
یکی از مهمترین دلایل از دست رفتن قدرت حافظه، استرس و اضطراب است. این مسئله میتواند تمرکز را بهم بزند و دریافت اطلاعات جدید یا مهارتهای تازه را مختل کند.
افسردگی
فراموشی یکی از بارزترین نشانههای افسردگی است. افرادی که افسرده هستند از ضعف حافظه رنج میبرند. برای تقویت حافظه از عوامل ایجاد کننده افسردگی دوری کنید و درصورت دریافت نشانههای افسردگی حتما به روانپزشک مراجعه کنید.
فصل ۱۱
چرا دوران کودکی را به خاطر نمیآوریم؟
درواقع هیچکس از اوایل کودکی خاطرهای در ذهن ندارد. اما دلیل آن، ضبط نکردن حافظه در کودکی نیست. درواقع دلیل این مسئله این است که مغز ما در سنین طفولیت هنوز به صورت کامل کار نمیکند تا بتواند اطلاعات را به صورت الگوهای عصبی پیچیده جمع کند.
درواقع کودکان نوعی از حافظه را به نام حافظه معنایی حفظ میکنند. این حافظه به آنها کمک میکند تا به یاد بیاورند پدر یا مادرشان چه کسی است. یا برای ارسال منظورشان به دیگران از چه کلماتی استفاده کنند.
با این حال تا سنین دو تا چهار سالگی، حافظه اپیزودیک در کودکان به درستی شکل میگیرد. به همین دلیل اطلاعات بهصورت ناقص ذخیره میشوند. و هیپوکامپوس که وظیفه اتصال قطعات کدگذاری شده حافظه را برعهده دارد، نمیتواند اطلاعات را بهصورت یکپارچه دربیاورد.
به همین دلیل است که اصولا ما نمیتوانیم خاطرات سالهای اولیه زندگی را به خاطر بیاوریم.
فصل ۱۲
جلوگیری از ضعف حافظه در پیری
۱: فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید
فعالیت بدنی میتواند جریان خون را در تمام بدن از جمله مغز سریعتر کند. همین مسئله میتواند به تقویت حافظه و جلوگیری از ضعف حافظه در پیری کمک کند.
محققان توصیه میکنند که حداقل در هفته صدوپنجاه دقیقه ورزشهای با شدت متوسط داشته باشید تا از مزایای مفید آن برای مغزتان استفاده کنید.
۲: به لحاظ ذهنی فعال باشید
همانطور که فعالیت بدنی به فرم بدن شما کمک میکند، فعالیتهای تحریک کننده مغز هم میتواند به تقویت ذهن و افزایش ظرفیت حافظه کمک کند.
همین مسئله میتواند شما را از ضعف حافظه در سالهای پیری دور نگه دارد. استفاده از تفریحاتی مانند جدول کلمات متقاطع، استفاده از مسیرهای متفاوت برای رفتن به مقاصد روزانه، یادگیری زبانهای خارجی و یادگیری مهارتهای جدید میتواند بسیار کمککننده باشد.
۳: با دیگران معاشرت کنید
تعامل اجتماعی میتواند از افسردگی جلوگیری کند و مانع بزرگی برای استرس باشد. افسردگی و استرس دو عامل مهم برای ضعف حافظه هستند و با دوری از آنها خواهید توانست از ضعف حافظه دور بمانید.
۴: نظم داشته باشید
نظم بیرونی، بهصورت شگفتانگیزی به نظم درونی و ذهنی منجر خواهد شد. خانه نامرتب و آشفته، میز بهم ریخته و یادداشتهای پراکنده احتمالا باعث خواهد شد که چیزهای زیادی را از یاد ببرید.
میتوانید اطلاعات را در یک دفترچه گردآوری کنید یا از نظم دهندهها استفاده کنید تا اطلاعات با ترتیب بهتری در ذهنتان جا بگیرند.
داشتن لیست وظایف روزانه و اختصاص مکانی خاص برای وسایل دم دستی میتواند شما را از آشفتگی دور نگه دارد.
حواسپرتی را از خودتان دور کنید و کارهای زیادی را بهصورت همزمان انجام ندهید. اگر بتوانید روی اطلاعاتی که درحال حفظ آنها هستید متمرکز شوید بهتر خواهید توانست آنها را بهیاد بیاورید.
۵: خوب بخوابید
خواب نقش مهمی در کمک به تثبیت خاطرات و دادهها دارد. شما میتوانید با تنظیم ساعات خواب و خوب خوابیدن کمک بزرگی به بهبود وضعیت مغزتان و تقویت حافظه انجام دهید.
۶: رژیم غذایی سالم داشته باشید
رژیم غذایی سالم میتواند به اندازه کمک به سلامتی جسمی به سلامتی مغزتان هم کمک کند. میوهها، سبزیجات و غلات کامل جزو موادی هستند که باید در رژیمتان بگنجانید.
منابع پروتیئن کمچربی مانند ماهی، لوبیا و مرغ هم از منابعی هستند که مصرف آنها به حافظه شما کمک کنند.
۷: مشکلات مزمن را مدیریت کنید
توصیههای درمانی پزشکتان را برای درمان و یا مدیریت مشکلات مزمن مانند افسردگی، فشار خون بالا، کلسترول، دیابت، چاقی و کاهش شنوایی اجرا کنید.
هرچه بیشتر از جسمتان مراقبت کنید، حافظه شما هم عملکرد بهتری از خود نشان خواهد داد. علاوهبراین به صورت منظم درباره مصرف داروهایتان با پزشکتان مشورت کنید.
فصل ۱۳
باورهای غلط درمورد حافظه
۱: افرادی که از فراموشی رنج میبرند، نمیتوانند نام خود را به خاطر بیاورند
این تصور اشتباه است. برخلاف باور رایج درباره فراموشی، معمولا افرادی که دچار مشکلات فراموشی میشوند، نام و هویت خود را بهخوبی بهخاطر میآورند.
۲: حافظه انسان مانند دوربین فیلمبرداری عمل میکند
برخلاف آنچه دیگران فکر میکنند حافظه ما وقایع را بهصورت عینی ضبط و ذخیره نمیکند. باور عموم به این صورت است که زمانی که ما وقایعی را تجربه میکنیم آن را با دقت ثبت میکنیم تا بعدا بتوانیم آنها را مرور کنیم.
اما این مسئله با واقعیت سازگار نیست. حافظه ما هربار از نو ساخته میشود. ذهن ما درباره آنچه به یاد میآوریم بسیار گزینشی عمل میکند. درواقع باید اینطور باشد.
بسیاری از اتفاقاتی که تجربه میکنیم، درآینده بهدردمان نخواهند خورد و اگر بخواهیم همه آنها را ضبط کنیم، جای زیادی اشغال خواهند کرد.
حافظه به صورت اطلاعات کدگذاری در مغز ذخیره میشود و هربار که ما اراده میکنیم، بازسازی میشود.
۳: هیپنوتیزم برای یادآوری دقیق جزئیات مفید است
متاسفانه این گزاره هم غلط است. محققان معتقدند که هیپنوتیزم نمیتواند تاثیری در یادآوری دقیق حوادث و جزئیات یا تقویت حافظه داشته باشد.
۴: حافظه دائمی است
کارشناسان با این مسئله هم موافق نیستند. اگر حافظه و ضبط دادهها دائمی بود، هرگز نمیتوانستیم چیزی را فراموش کنیم. محققان معتقدند که اطلاعات به صورت تکهتکه در حافظه ما ذخیره شدهاند.
ما مجبوریم برای یادآوری هر مسئله، هربار آن را بازسازی کنیم. به همین دلیل ممکن است که هربار با مشکلی در بازسازی اطلاعات مواجه شویم. خاطرات باید در متن و بهترتیب قرار بگیرند تا معنا پیدا کنند.
اگر شرایط به این صورت پیش نرود، ما در بازیابی دچار مشکل خواهیم شد و نخواهیم توانست به درستی اطلاعات را یادآوری کنیم.
فصل ۱۴
نکات مهم درباره تقویت حافظه
کمتر شکر مصرف کنید
هرچقدر صرف شکر افزوده بیشتر باشد، بیشتر با مشکلات بهداشتی و سلامتی روبهرو خواهید شد. داشتن رژیمی مملو از قند میتواند شما را از تقویت حافظه دور کند.
اسیدهای چرب امگا را دستکم نگیرید
روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ و DHA است. این چربی برای سلامت عمومی بدن مهم است و میتواند اثر استرس اکسیداتیو بر مغز را خنثی کند. اگر دوست دارید حافظه قدرتمندی داشته باشید، از مکملهای این ریزمغذی غافل نشوید.
مدیتیشن داشته باشید
مدیتیشن یا عبادت علاوهبر خاصیت تسکین دهندگی میتواند به سلامت مغز شما هم کمک کند. تحقیقات اثبات کرده است که هرنوع مراقبه میتواند سلول خاکستری مغز را تقویت کند که در حافظه بسیار موثر است.
در محدوده سلامت وزن باقی بمانید
نداشتن اضافه وزن میتواند سلامت عمومی بدن را تضمین کند و ریسک فاکتورهای مشکلات شناختی را هم کاهش دهد.
به اندازه کافی بخوابید
فکر میکنم این مسئله را برای بار سوم در این مقاله به شما گوشزد میکنم. داشتن خواب کافی به شکل موثری به سلامت مغز و بهبود وضعیت حافظه کمک خواهد کرد.
ذهن آگاهی را تمرین کنید
ذهن آگاهی میتواند قدرت تمرکز شما را افزایش دهد و باعث کاهش استرس شود. همین مسئله در بهبود وضعیت حافظه موثر خواهد بود.
الکل ننوشید
مصرف الکل علاوه بر ایجاد مشکلات متعدد برای سلامتی میتواند بر حافظه هم تاثیر بسیار بد و مخربی بگذارد. اگر دوست دارید به تقویت حافظه خود کمک کنید، از الکل دور بمانید.
از ذهنتان کار بکشید
کار کشیدن از ذهن مانند ورزش میتواند به قدرتمندتر شدن مغز و بهبود حافظه کمک کند. نگذارید ذهنتان بیکار بماند. مهارتی جدید، بازی کمککننده یا زبان خارجی میتواند بهترین تمرین برای ذهنتان باشد.
کربوهیدراتهای تصفیه شده را دور بریزید
برنج و آرد سفید میتواند درطول زمان به حافظه شما آسیب برساند. علت آن افزایش سطح انسولین خون و مشکلات آن در مدت زمان طولانی است.
سطح ویتامین دی بدنتان را کنترل کنید
کاهش سطح ویتامین دی علاوه بر آسیب به سیستم ایمنی بدن میتواند کارکرد شناختی شما را هم کاهش دهد.
مواد غذایی آنتی اکسیدان را در رژیم غذایی خود بیشتر بگنجانید
این دسته از مواد غذایی میتوانند استرس اکسیداتیو را در مغز خنثی کنند و وضعیت سلامت مغز شما را بهبود ببخشند.
از شکلات تلخ غافل نشوید
شکلات تلخ نهتنها خوراکی جذابی است، بلکه میتواند کارایی بسیار مفیدی برای سلامت کل بدن داشته باشد. البته یادتان باشد که شکلاتتان باید حداقل ۷۰درصد باشد تا تلخ محسوب شود.
فصل ۱۵
معرفی کتاب
یکی از کتابهای معروف و جذاب درباره حافظه و قدرت آن، کتاب حافظه نامحدود نوشته کوین هورسلی است. این کتاب میتواند به شما کمک کند تا بتوانید اطلاعاتتان را از حافظه خود بیرون بکشید و آن را به درستی بازیابی کنید.
بسیاری از خوانندگان این کتاب معتقدند که حافظه نامحدود به آنها کمک کرده است تا تکنیکهای بازیابی را به درستی یاد بگیرند و بهصورت بهینهتری از حافظه خود کار بکشند. با خواندن این کتاب خواهید توانست ظرفیت حافظه خود را تا چندین برابر افزایش دهید.
شما میتوانید همین حالا با نصب اپلیکیشن ذهن، کتاب حافظه نامحدود و خلاصه آن را به سادگی دانلود کنید و از شنیدن آن لذت ببرید. اپلیکیشن ذهن منتظر شما است.
کاش کمی بیشتر از کاخ ذهنی توضیح میدادین
میتونین تو مطلب زیر از این تکنیک بیشتر بخونین:
https://zehn.ir/blog/قصر-ذهن/