فهرست مطالب
روش تفکر استقرایی (Inductive Reasoning)
اجازه دهید با زبانی ساده با تفکر استقرائی آشنا شویم؛ این‌گونه است که همه در مسیر زندگی اغلب با تکیه‌بر مشاهدات و ارتباط آن‌ها با تجربیات پیشین خود، تصمیم‌گیری می‌کنیم. برای نمونه یک روز آفتابی در پیش دارید و با تماشای منظره بیرون به این نتیجه می‌رسید که امروز نیازی به چتر نخواهید داشت. چرا؟ چون روزهای آفتابی دیگری داشته‌اید که تأییدکننده این نتیجه‌گیری شما هستند؛ این یک فرضیه مستدل است. با این مثال ساده در فرایند تفکر، با استدلال استقرایی یا همان تفکر استقرایی به‌سادگی آشنا شدید.
فرایندی عقلانی که راهنمای شما برای رسیدن به نتیجه و تصمیم‌گیری است. اگر بخواهیم عمیق‌تر بدانیم، فرایند تفکر استقرایی، در پانصد سال اخیر، جزء لازم سیستم آماری، پژوهشی و احتمال سازی است و این سیستم تفکری، راهگشای ما در هویت بخشی به الگوهای اندیشه و ابزاری مناسب و اصولی برای تصمیم‌گیری‌های کلان و حتی جزئی در محل کار و به‌صورت کلی در جریان زندگی است.
روش تفکر استقرایی، روش تفکر منطقی و همچنین شهودی است که با کمک آن مشاهدات خود را با داده‌های تجربی که شخصاً یا از طرف دیگران به دست آورده‌اید درهم میامیزید با این آگاهی که این مسیر قرار است راهگشای شما برای تصمیم و نتیجه‌گیری نهایی شود.
شگفت‌انگیز است که با کمک همان تجربیات به‌دست‌آمده یا دریافت شده از دیگران، می‌توانید مجموعه منظمی از اطلاعات را در اختیار داشته باشید. ذهن قدرتمند و پیچیده انسان سالم، با مرور گذشته‌اش و با بررسی آنچه دیده و شنیده، می‌تواند در مسیری درست در حال و آینده گام بردارد. این، یعنی تفکر استقرایی.
فکر می‌کنید پرداختن به موضوع استدلال استقرائی برایتان جالب باشد؟ بله! ما این‌طور فکر می‌کنیم؛ چراکه در زندگی انتخاب‌ها و موقعیت‌های متنوع و گاه دشواری است که همه ما در مقام انسان سالم و هوشیار، نیاز به اندکی توقف و تصمیم‌گیری درست و منطقی با تکیه‌بر مشاهداتمان داریم.
شما با تفکر استقرایی است که می‌توانید موقعیت سنجی کرده و بهترین یا درست‌ترین نتیجه و برداشت عقلانی را از واقعه یا موضوع بگیرید. پس با ما همراه باشید تا شناخت عمیق‌تری در مورد تفکر استقرایی پیدا کنید.
مطالعه مقاله تفکر تحلیلی تجزیه مدار ؛ روشی مؤثر و کارآمد برای حل مسئله را نیز پیشنهاد میکنم.
آیا تفکر استقرایی یک ویژگی و ابزار اکتسابی است یا انتسابی؟
به گذشته رجوع کنید! همه خاطرات زیادی از کودکی خود داریم و برای هرکدام از ما بخشی یا بخش‌هایی از آن تصویر نیمه پایدار، همچنان عمیق و اثرگذار است. درواقع در همان خاطرات کودکی می‌توان ردپایی از همین تفکر استقرایی را به‌روشنی دید و درک کرد.
همه به‌عنوان انسان سالم و تربیت‌شده، به‌صورت انتسابی و نه اکتسابی، با تفکر استقرایی آشنا بوده‌ایم. مشاهدات خود را از دریچه کودکی بی‌تجربه و کم‌تجربه، تبدیل به نتیجه‌گیری‌های ساده و عقلانی کرده‌ایم و این، شگفتی آفرینش است. سیستم تفکری انسان، از همان زمان درک مفاهیم و قرار گرفتن در بستر زندگی واقعی، تفکر استقرایی داشته است.
ما در این مقاله قصد داریم پیشینه‌ای از تفکر استقرایی را در اختیار شما قرار دهیم تا بهتر و اصولی بتوانید از این ابزار قدرتمند برای تقویت حرفه و سایر ساختارهای ساده زندگی خود بهره‌مند شوید.
شما در کدام دسته‌بندی هستید؟ اندیشمندی با تفکر استقرایی علمی یا شهودی؟
با رسیدن به بلوغ و پختگی روح، ذهن ما روش شخصی خودش را با تکیه‌بر آنچه تابه‌حال اندوخته است، انتخاب می‌کند. حال اگر فرد سالم، بستر فکری متفاوتی داشته باشد و صرفاً با تکیه‌بر همه آنچه از گذشته‌اش به دست آورده، نتیجه و تصمیم‌گیری نکند، نظام تفکری او یک نظام پویا و خلاقانه خواهد بود که در دسته‌بندی تفکر استقرایی آن را تفکر شهودی Intuitive thinking می‌نامند.
تفکر شهودی یا خلاقانه دامنه بسیار وسیع و پیچیده‌ای دارد. در تمامی مناسبات کار و زندگی می‌توان عنصر پویایی و نوآوری را تزریق کرد و نتیجه مطلوب خود را که منحصراً معرف شخصیت فرد است به دست آورد. نوآوری، وسعت، انعطاف و حساسیت به ساختار تعریف شده و سنتی تفکری، محصول این نوع تفکر استقرایی است.
از مقاله با این هفت راهکار ساده ، به تقویت تفکر منطقی در ذهنتان کمک کنید غافل نشوید!
تفکر استقرایی شهودی گستره پهناوری از نتیجه‌گیری برای رسیدن به تصمیم‌گیری متفاوت و چشمگیر را در برابر دیدگان فرد و حتی اطرافیان او قرار می‌دهد. شما با تفکر شهودی از منظر توانایی‌های ذهنی خود، موضوع را بررسی می‌کنید و استدلال شخصی خود را با عنایت به تجربیاتی که از گذشته داشته‌اید ارائه می‌دهید.
بسیاری از نوآوران ( چه در حوزه نویسندگی و چه در حوزه کسب‌وکار— چه مدیران و چه رهبران بزرگ جهان) با این روش استدلال استقرائی است که دستاورد چشمگیر خودشان را صرفاً به‌صورت بالقوه رها نمی‌کنند. آن‌ها پس از آمادگی، به پرورش، بینش، ارزیابی و سرانجام بسط و تولید بیرونی تفکر خود می‌پردازند.
چرا راه دور برویم! در مناسبات ساده روزمره هم ما به‌عنوان یک انسان سالم عادی بارها تفکر شهودی داشته‌ایم و در رویدادهای زندگی آن را به‌کاربرده‌ایم؛ چند نفر از شما اتفاقی را تجربه کرده و با خود گفته است « دلم گواهی می‌ده…حس میکنم…قلبم بهم میگه…»؟
ویژگی‌های تفکر استقرایی علمی چیست؟
◄ فرضیه دارد( مبنای آن یک حقیقت علمی پذیرفته‌شده یا عمومی است؛ مثال: پنیر سرشار از کلسیم و پروتئین است)
◄ تفکر استقرائی سیستم تفکری سنتی و پذیرفته‌شده از سوی عموم مردم دارد(همه انواع لبنیات منبع کلسیم و پروتئین هستند).
◄ فرضیه در شرایط متفاوت، آزمودنی است و نتیجه‌گیری دارد.
ویژگی‌های تفکر استقرایی شهودی چیست؟
◄ سیستم این تفکر ازنظر عقلانی بودن و شفافیت برای فرد هم مبهم است.
◄ این نظام تفکری وابسته به پیشینه فکری و تجربه زیسته فرد است.
◄ به‌سرعت اتفاق می‌افتد و عملی می‌شود.
برای مطالعه بیشتر: با سیزده تفاوت میان تفکر همگرا و تفکر واگرا آشنا شوید
مزایای تفکر استقرایی چیست؟
استدلال استقرائی فرصت پرداختن به موضوع را در دامنه گسترده‌ای از احتمالات در اختیار شما قرار می‌دهد. شما با تکیه‌بر شواهد موجود و مجموعه داده‌هایی که در اختیار دارید در تفکر استقرایی به نقطه اتحاد می‌رسید و فرضیات بی‌شمار شما به نتیجه‌گیری مشخص و واحدی ختم می‌شود.
این نظام تفکری همچنین فرصت توسعه چندین راه‌حل برای یک مسئله واحد و یکپارچه‌سازی پژوهش‌های شما در بررسی سایر فرضیات را فراهم می‌کند. تجربیات گذشته شما، اهرم مناسبی برای قضاوت در بستری منطقی و تصمیم‌گیری در موقعیت‌های جدید است.
معایب تفکر استقرایی چیست؟
ضعف تفکر استقرائی درواقع یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت آن نیز هست — نتیجه‌گیری‌های شما فقط مبتنی بر شواهد محدود یا دانش اندک شماست درحالی‌که همین محدودیت، می‌تواند بستر کشف و شهود بیشتر را نیز برای شما فراهم کند.
شما یک جامعه آماری محدود از دویست نوع حشره سبزرنگ دارید و نتیجه‌گیری کرده‌اید که « همه حشرات سبزرنگ سمی هستند» درحالی‌که ممکن است حشرات سبزرنگ دیگری هم باشند که رنگ سبز بدن آن‌ها معنی خطرناک یا کشنده بودن نداشته باشد.
وقتی تفکر استقرایی را به کار می‌برید، فراموش نکنید که همیشه جایی برای خطا بگذارید( خطاپذیری در علم همیشه نتیجه‌بخش و راهبردی است). زمانی که گمان و نظریه‌های شما در برخی موارد نادرست باشد، از همین داده‌های نادرست برای پیشبرد پژوهش خود می‌توانید بهره‌مند شوید. ویژگی حمایتگری مستنداتی که گردآوری کرده‌اید، بهترین بستر را برای شواهدی فراهم می‌کنند که در آینده ممکن است نادرست بودن نظریه شمارا نشان دهند و دقیقاً به همین دلیل است که پیشنهاد می‌کنیم مهارت‌های این تفکر را بیاموزید.
با کمک تفکر استقرایی چگونه فردی در جامعه خواهم بود؟
- شما فردی نکته‌سنج با توانایی ارتباط تجربه زیستی خود در گذشته و حال و همچنین تجربیات دیگران با تصمیم‌گیری‌هایتان خواهید بود.
- شما با کمک تفکر استقرایی آرامش فکری خواهید داشت و با دسته‌بندی هرآن چه که آموخته‌اید، به‌موقع و به‌اندازه کافی از آن‌ها بهره‌مند خواهید شد.
- شما رفتارهای نوآورانه و جذاب دارید. تفکر استقرایی از شما آفرینش گر یا ایده پردازی قدرتمندی می‌سازد.
- شما شخصیت رهبر و مدیر دارید. تفکر شهودی شما در هدایت گروه چشمگیر خواهد بود.
☺ نمره شما در نظام تفکر استقرایی چند است؟
من می‌نویسم. در کنار سفر، مهربانی، آشپزی و سکوت، از این هنر، برای معنا دادن به زندگی ام بهره می‌برم.
