فراموشی و راهکارهای پیشگیری از آن

فراموشی تئوری‌های زیر را شامل می‌شود:

نظریه جابجایی

تئوری جابجایی نحوه کارکرد فراموشی در حافظه کوتاه مدت را توصیف می‌کند. حافظه کوتاه مدت ظرفیت محدودی دارد و فقط می‌تواند مقدار کمی اطلاعات، حداکثر تا حدود هفت مورد، را به طور همزمان نگه دارد. پس از پُر شدن حافظه، اطلاعات جدید جایگزین اطلاعات قبلی می‌شوند.

فرض کنید وقتی شماره دیگری برای حفظ به شما می‌دهند، یک شماره تلفن هفت رقمی‌ را یاد گرفته‌اید. حافظه کوتاه مدت توانایی ذخیره هر دو اطلاعات را ندارد.

برای یادآوری شماره تلفن جدید، باید شماره اول را فراموش کنید. نظریه جابجایی توسط مطالعاتی که از روش یادآوری آزاد استفاده می‌کنند پشتیبانی می‌شود.

روش فراخوان آزاد

در مطالعات مبتنی بر روش فراخوان آزاد، از شرکت کنندگان خواسته می‌شود لیستی از کلمات را گوش دهند و سپس سعی کنند آن‌ها را به خاطر بسپارند. روش یادآوری آزاد، برخلاف روش یادآوری ترتیبی، امکان به خاطر سپردن کلمات را بدون ترتیب خاصی فراهم می‌کند.

این مطالعات نشان می‌دهند که اولین و آخرین موارد در لیست، آسان‌ترین موارد برای به خاطر سپردن هستند. یادآوری اولین مورد در لیست به دلیل اثر تقدم ساده است. در زمان ارائه، این کلمات اولیه هنوز با کلمات بعدی برای گرفتن جایگاهی در حافظه کوتاه مدت رقابت نمی‌کنند.

اثر اخیر توضیح می‌دهد که چرا شرکت کنندگان مواردی را در انتهای لیست به خاطر می‌آورند. این کلمات هنوز از حافظه کوتاه مدت سرکوب نشده‌اند. کلماتی که در وسط لیست قرار دارند و توسط آخرین کلمات از حافظه کوتاه مدت خارج می‌شوند، کمتر به یاد آورده می‌شوند.

تئوری ردیابی

نظریه ردیابی توسط روانشناس آمریکایی ادوارد ثورندایک در سال ۱۹۱۴ و براساس کارهای اولیه حافظه توسط هرمان ابینگهاوس شکل گرفت. این تئوری می‌گوید اگر به حافظه‌ها دسترسی پیدا نکنیم، با گذشت زمان کم رنگ می‌شوند.

وقتی چیز جدیدی یاد می‌گیریم، مغز دچار تغییرات عصبی شیمیایی می‌شود که به آن رَد حافظه می‌گویند. بازیابی حافظه ما را ملزم می‌سازد تا ردپایی را که مغز هنگام رمزگذاری حافظه ایجاد کرده است را دوباره مرور کنیم.

تئوری پوسیدگی ردیابی نشان می‌دهد که مدت زمان بین حافظه و یادآوری تعیین کننده این است که آیا اطلاعاتی را حفظ یا فراموش خواهیم کرد. هرچه فاصله زمانی کوتاه‌تر باشد، اطلاعات را بیشتر به یاد می‌آوریم و بالعکس!

با این حال، تئوری ردیابی توضیح نمی‌دهد که چرا بسیاری از مردم می‌توانند وقایع گذشته را به وضوح به یاد بیاورند، حتی اگر قبلاً فکر زیادی درباره آن‌ها نکرده باشند.

همچنین نقش همه وقایع رخ داده بین یادگیری و یادآوری حافظه را در نظر نمی‌گیرد. نظریه تداخل دقیقاً بر این جنبه فراموشی متمرکز است.

تئوری تداخل

تئوری تداخل نظریه غالب فراموشی در طول قرن ۲۰ بوده است. این ادعا می‌کند که توانایی یادآوری می‌تواند هم با یادگیری قبلی ما و هم با اطلاعات جدید مختل شود. در حقیقت، ما فراموش می‌کنیم زیرا خاطرات با یکدیگر تداخل پیدا می‌کنند و باعث اختلال در یکدیگر می‌شوند.

به عنوان مثال، تا پایان هفته به یاد نخواهیم آورد که روز دوشنبه برای صبحانه چه چیزی خورده ایم، زیرا از آن زمان وعده‌های غذایی مشابه دیگری نیز داشته‌ایم. اولین مطالعه در مورد تداخل توسط روانشناس آلمانی A. Bergstrom در سال ۱۸۹۲ انجام شد.

وی از شرکت کنندگان خواست دو طبقه کارت‌های حاوی واژه را به دو دسته تقسیم کنند. با تغییر مکان یکی از طبقه‌ها، در اولین مجموعه قوانین مرتب سازی در یادگیری قوانین جدید تداخل ایجاد شد و مرتب سازی کندتر شود.

تداخل پیشگیرانه

تداخل‌های پیشگیرانه زمانی اتفاق می‌افتند که خاطرات قدیمی‌ مانع از ایجاد خاطرات جدید شوند. این امر اغلب هنگامی اتفاق می‌افتد که خاطرات در زمینه‌ای مشابه ایجاد شوند یا موارد تقریباً یکسانی را شامل شوند.

به خاطر سپردن یک کد جدید برای گوشی همراه ممکن است دشوارتر از آنچه انتظار داریم باشد. خاطرات ما با کد قدیمی از جزئیات جدید تداخل دارند و این امر حفظ آن را دشوار می‌سازد.

تداخل گذشته نگر

تداخل‌های گذشته نگر زمانی اتفاق می‌افتند که خاطرات قدیمی با خاطرات جدید تغییر می‌کنند. درست مانند تداخل فعال، آن‌ها اغلب با دو مجموعه خاطره مشابه اتفاق می‌افتند.

بگذارید بگوییم شما قبلاً اسپانیایی می‌خواندید و اکنون فرانسوی یاد می‌گیرید. وقتی می‌خواهید به زبان اسپانیایی صحبت کنید، کلمات فرانسوی تازه یاد گرفته توسط شما، ممکن است در دانش قبلی تداخل ایجاد کنند.

تئوری شکست بازیابی

تئوری شکست بازیابی توسط روانشناس و متخصص مغز و اعصاب شناختی کانادایی، اندل تولوینگ در سال ۱۹۷۴ ساخته شد. بر اساس این نظریه، فراموش کردن غالباً شامل نقص در بازیابی حافظه است.

اگرچه اطلاعات ذخیره شده در حافظه بلند مدت از بین نمی‌روند، اما ممکن است در لحظه خاصی قادر به بازیابی آن نباشیم. یک نمونه کلاسیک نوک زبان است، وقتی قادر به یادآوری نام یا کلمه‌ای آشنا نیستیم، می‌گوییم که آن کلمه نوک زبانمان است.

نشانه‌های بازیابی

نشانه بازیابی ماشه‌ای است که به ما کمک می‌کند چیزی را به خاطر بسپاریم. وقتی حافظه جدیدی ایجاد می‌کنیم، عناصر وضعیتی را که واقعه در آن رخ داده است نیز حفظ می‌کنیم.

این عناصر بعداً به عنوان نشانه‌های بازیابی عمل می‌کنند. اطلاعات به احتمال زیاد با کمک نشانه‌های بازیابی مربوطه، از حافظه طولانی مدت بازیابی می‌شوند. برعکس، در صورت عدم دسترسی به نشانه‌های حافظه، ممکن است شکست بازیابی یا فراموشی وابسته به نشانه رخ دهد.

نشانه‌های معنایی

نشانه‌های معنایی ارتباط با خاطرات دیگر است. به عنوان مثال، ممکن است ما همه چیز در مورد سفری که سال‌ها پیش رفته‌‌ایم را فراموش کرده باشیم، تا اینکه به یاد یک دوست در آن مکان بی افتیم. با استفاده از این نشانه می‌توانید جزئیات بیشتری را در مورد سفر به یاد بیاورید.

نشانه‌های وابسته به متن

نشانه‌های وابسته به زمینه یا متن، عوامل محیطی مانند صدا، بینایی و بویایی هستند. به عنوان مثال، شاهدان اغلب به صحنه جرم باز می‌گردند که حاوی نشانه‌های محیطی از زمان تشکیل حافظه است. این نشانه‌ها می‌توانند به یادآوری جزئیات جنایت کمک کنند.

نظریه تلفیق

در حالی که نظریه‌های فوق درباره فراموشی اساساً بر شواهد روانشناختی متمرکز هستند، نظریه تلفیق بر جنبه‌های فیزیولوژیکی فراموشی استوار است.

تلفیق حافظه فرآیند مهم تثبیت حافظه و حساس شدن کمتر آن به اختلالات است. به محض ادغام، حافظه از کوتاه مدت به یک ذخیره سازی بلند مدت تر منتقل می‌شود و در برابر فراموشی مقاومت بیشتری می‌کند.

اصطلاح تلفیق توسط گئورگ الیاس مولر و آلفونس پیلزکر در سال ۱۹۰۰ ابداع شد. این دو روانشناس آلمانی همچنین اولین کسانی بودند که نظریه تداخل بازگشتی را توضیح دادند.

دلایل فراموشی را می‌توان به سه گروه اصلی اعم از علل عصبی، علل مربوط به سبک زندگی و علل پزشکی تقسیم کرد. جزئیات زیر ممکن است به شما در درک بهتر علائم و اینکه آیا باید در چه زمانی به پزشک مراجعه کنید کمک کنند.

علل عصبی (نورولوژیک)

آسیب مستقیم یا استرس به مغز می‌تواند منجر به فراموشی شود.

• آسیب مغزی: آسیب به مغز به ویژه در هیپوکامپ، می‌تواند حافظه را تحت تأثیر قرار دهد. در صورت کمبود اکسیژن برای مدت زمان طولانی، این قسمت از مغز ممکن است به خطر بیفتد.
• استرس یا ضربه: فارغ از اینکه شما دچار ضربه بدنی و آسیب دیدگی شده‌اید یا شاهد یک وضعیت استرس زا بوده‌اید، فراموشی امکان پذیر است. فراموشی توضیح می‌دهد که چرا برخی از افراد در تصادفات رانندگی هرگز این مصیبت را به خاطر نمی‌آورند.
• بیماری آلزایمر
• بیماری هانتینگتون (بیماری ارثی که با زوال عقل مشخص می‌شود)
• اشکال دیگر زوال عقل
• بیماری پارکینسون (اختلال مغزی منجر به لرزش و اختلالات حرکتی)
• سکته
• دمانس عروقی

علل مربوط به سبک زندگی

عادات زیر می‌توانند منجر به فراموشی موقتی شوند:

• الکل: نوشیدن مقادیر زیاد الکل می‌تواند باعث فراموشی شود.
• کمبود ویتامین B12: فراموشی می‌تواند به دلیل کم خونی مخرب یا کمبود ویتامین B12 باشد. این ویتامین به حفظ سلول‌های عصبی سالم کمک می‌کند و کاهش سطح آن می‌تواند باعث فراموشی شود.
• اضطراب
• افسردگی

علل پزشکی

شرایط پزشکی که ممکن است منجر به فراموشی شوند شامل موارد زیر است:

• • کم کاری تیروئید: گفته می‌شود که غده تیروئید با فعالیت کمتر باعث فراموشی و سایر مشکلات حافظه می‌شود.
  • داروها: اعتقاد بر این است که داروهای رایجی که برای جراحی به افراد داده می‌شوند، مانند بیهوشی، باعث فراموشی می‌شوند. بنزودیازپین‌ها نیز با فراموشی در ارتباط هستند.

به یاد داشته باشید که فراموشی یک بیماری گسترده است. سعی کنید از یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستانتان بخواهید که بخش‌هایی از اطلاعات فراموشی را ثبت کنند و این اطلاعات را با پزشک خود در میان بگذارند.