تفکر تصویری و قدرت بی نظیر آن – چگونه تفکر تصویری را به کار گیریم

با این که بینایی را می توان مهم ترین حس در حواس پنج گانه دانست اما کمتر کسی پیدا می شود که از قدرت تفکر تصویری آن طور که باید استفاده کند. در حالی که این تفکر یکی از مهم ترین و تاثیر گذار ترین تفکر ها برای یادگیری و انتقال مفاهیم است.

یک تصویر می تواند مفاهیم بسیاری را در دل خود جای دهد که این کار شاید از عهده کلمات خارج باشد. توسعه ذهن در ابعاد تصویر و درک کامل آن می تواند علاوه بر بهبود فهم مطالب موجب افزایش خلاقیت فردی شود.

تفکر تصویری چیست؟

تفکر تصویری را می توان قدرت به کار گیری تصاویر برای درک مفاهیم و ارتباط سودمند با دیگران و همچنین وسیله ای برای حل مسائل دانست. با بهره گیری از این تفکر شما می توانید مطالب موجود را دسته بندی کرده و به ذهنتان نظم بدهید.

دنیای کلمه ها و جملات ممکن است مسیر بسیاری را برای ما هموار کنند؛ اما گاهی هر چقدر هم آن ها را به کار گیریم قادر به انتقال مفهوم مورد نظرمان نخواهیم شد. در این زمان یک تصویر از آنچه در ذهن می پنداریم ما را فراتر از جهان واژه ها خواهد برد و پیچیدگی ها را برای ما ساده خواهد کرد.

این نوع تفکر را می توان سریع و قوی دانست چون افرادی که از تصاویر در ذهنشان یا روی کاغذ برای  درک مفاهیم استفاده می کنند معمولا تمامی موارد مربوط را در یک نگاه دیده و زمان کمتری صرف آن می کنند. علاوه بر آن می توان گفت مفاهیمی که از این طریق در ذهن ما نقش می بندند عمر طولانی تری در حافظه ما خواهند داشت.

ابزارهایی برای به کارگیری قدرت تفکر تصویری

ابزارهای گوناگونی برای پرورش و بهره مندی از این تفکر وجود دارند که هر کدام می توانند در نوع خود تاثیرگذار باشند. برخی از آن ها به عنوان مکملی برای سایر ابزارها هستند. مثلا استفاده از ارکان تشبیه کمک می کند تا تصور بهتری در ذهن طرف مقابل ایجاد کنیم.

در واقع منظور از تشبیه این است که جزئیات مورد نظر را ذکر کنیم یا آن را در قالب مدل ساده‌تری بیان کنیم تا مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند. یکی از مثال‌هایی که می توان برای مدل به آن اشاره کرد، استفاده از ماکت ساختار های گوناگون است.

فرض کنید یک کتاب کامل در ارتباط با اجزای گوناگون بدن ، ارتباط هر یک با دیگری و جایگاه آن ها در داخل بدن را مطالعه کنید. با این که زمان زیادی را صرف آن کرده اید شاید باز هم به درک کاملی از موضوع نرسیده باشید؛ اما استفاده از یک ماکت اعضای بدن یا همان مولاژ فهم این مطالب را چند برابر آسان تر خواهد کرد.

یکی دیگر از ابزارهای مورد استفاده برای به کارگیری تفکر تصویری ، نقشه ذهنی یا همان mind map است. نقشه ذهنی به این صورت است که ابتدا موضوع مورد نظر را در وسط کاغذ یا تخته می نویسید و آن را در داخل یک دایره قرار می دهید.

سپس تمامی کلید واژه ها و ایده هایی که به ذهنتان می رسد را درون شکل های هندسی دیگر مثل مستطیل ، لوزی و … یادداشت می کنید. این کار به شما کمک می کند تا در زمان کوتاهی ذهن خود را از افکار گوناگون تخلیه کرده و به روی صفحه بریزید.

قرار گرفتن تمام این کلید واژه ها در فضایی واحد و درون شکل های هندسی به شما کمک می کند تا با کیفیت بهتری میان آن ها ارتباط برقرار کنید.

زبان بدن ابزاری برای بهره مندی از تفکر تصویری

شاید برایتان جالب باشد که بدانید یکی از ابزار های پر کاربرد تفکر تصویری، زبان بدن است. زمانی که شما در حال برقراری ارتباط با فرد دیگری به صورت مستقیم هستید ، معمولا سعی میکنید با بیان جملات و کلمات درست محتوای مورد نظر خود را انتقال دهید.

این در حالی است چیزی که بیشتر توجه مخاطب شما را جلب می کند تصویری است که از شما میبیند. حتی قبل از آن که صحبت خود را آغاز کنید اولین چیزی که می تواند موجب قضاوت صحیح یا غلط مخاطب از شما شود ظاهر شما است.

حرکت دست ها ، حالت چشم ها ، میمیک صورت ، نحوه ایستادن یا نشستن و … مواردی هستند که در انتقال محتوا تاثیر فوق العاده ای دارند.

 

چگونگی پرورش تفکر تصویری و موفقیت در به کارگیری آن

اگر با کودکی به پارک بروید بعد از بازگشت از او بخواهید آن جا را برای شما توصیف کند احتمالا شگفت زده خواهید شد. چرا که او به جزئیاتی اشاره خواهد کرد که شما احتمالا آن ها را اصلا ندیده اید.

شاید شما حتی برای به خاطر آوردن رنگ نیمکتی که روی آن نشسته اید مجبور باشید زمانی صرف کنید. اما کودک رنگ پیراهن بستنی فروش را هم به خاطر دارد. آیا می دانید علت این تفاوت در چیست؟

کودکان بر عکس ما در هر موقعیتی که باشند تمام هوش و حواسشان روی همان موقعیت متمرکز است. در حالی که ما بزرگسال ها احتمالا به سختی بتوانیم ذهنمان را روی شرایط حال حاضر معطوف کنیم.

همین الان که شما در حال خواندن این مقاله هستید احتمالا هر از گاهی پرنده ذهنتان به پرواز در آمده و برای فهم دقیق مطلب مجبور شوید بعضی از جملات را دو بار بخوانید.

پس بهتر است ما هم مانند کودکان دنیا را دقیق تر مورد بررسی قرار دهیم. اگر سوالی ذهنمان را مشغول کرد بپرسیم و از ندانستن آن خجالت نکشیم. کنجکاو باشیم و از نتیجه اکتشافاتمان غرق در لذت شویم.

هر از گاهی سعی کنید موقعیتی را که قبلا در آن قرار داشته اید تصور کنید. هر چه تلاش کنید تا جزئیات بیشتری را به خاطر بیاورید تفکر تصویری شما جان بیشتری خواهد گرفت. علاوه بر آن این کار باعث می شود بتوانید وضعیت های متفاوت را آنالیز کرده و از طریق آن آینده را پیش بینی کنید.

یکی دیگر از راه های پرورش تفکر تصویری این است که برای ارائه موضوعات مختلف از داستان ها استفاده کنید. هر چه این داستان ها با جزئیات بیشتری گفته شوند برای مخاطب مدل بهتری را خواهند ساخت و او می تواند از طریق این مدل مطلب مورد نظر شما را بهتر درک کند.

نقاط قوت تفکر تصویری

۱. یادگیری پایدار : گفتیم استفاده از تصاویر می تواند مفاهیم را در ذهن ما پایدار تر کند لذا متفکرانی که از تصاویر بهره میگیرند معمولا حافظه قوی تری داشته و به آسانی می توانند مطالب گذشته را به خاطر آورند.

۲.رویاپردازان قدرتمند : معمولا کسانی که در این نوع تفکر قوی هستند رویاهای خلاقانه و دنیای فانتزی زیبایی دارند. معمولا آن ها می توانند نویسندگان ، طراحان یا حتی کارگردان های  بسیار حرفه ای شوند که با به اشتراک گذاشتن فضاهای فانتزی خود با دیگران برای آن ها لذت ایجاد می کنند.

۳.توانایی درک مطلب بالا : یکی از مواردی که در توضیح تفکر تصویری باید بیان شود این است که افراد دارای این تفکر معمولا در درک کلیت مطالب توانایی بالایی دارند‌‌. آن ها ابتدا ذهنیت جامعی نسبت به موضوع می یابند و سپس سعی در کشف جزئیات می کنند.

۴. توانمندی در فهم ریاضیات و فیزیک : متفکران تصویری معمولا برای حل مسائل گوناگون از روش های خلاقانه بهره می جویند. به همین علت هم می توان گفت به آسانی قادرند با ساخت یک مدل تصویری از مسائل ریاضی یا فیزیک به فهم عمیقی از آن ها برسند.

نقاط ضعف تفکر تصویری

۱.ضعف در حفظیات : افرادی که برای فهم مطالب از کنار هم قرار دادن تصاویر استفاده می کنند معمولا در به خاطر سپردن جملات و دستور ها ضعیف اند.

آن ها اگر بخواهند وسیله ای را از روی دفترچه راهنمای آن راه اندازی کنند ، نمی‌توانند یک بار تمام مراحل را خوانده و انجام دهند؛ بلکه لازم دارند بعد از انجام هر مرحله مجدد به دفترچه مراجعه کرده و مرحله بعد را ببینند.

۲.ضعف در حافظه شنیداری : اگر همین الان جمله ای را به یک متفکر تصویری گفته و سپس از او بخواهید آن را تکرار کند ممکن است نتواند این کار را انجام دهد. او مفهوم جمله شما را درک کرده اما به خاطر آوردن عین کلمات برای او دشوار خواهد بود.

۳.نامنظم بودن : کسانی که دارای این نوع تفکر هستند معمولا از انجام کامل پروژه ها سر باز می زنند. چرا که برخی از کارهای بسیار ساده برای آن ها دشوار است و این در حالی است که مفاهیم دشوار را به سادگی درک می کنند. به همین علت معمولا از نظر سایرین، انسان های نامنظمی هستند.

 

سخنران های موفق، تفکر تصویری را به کار می گیرند!

همانطور که گفته شد ، استفاده از تفکر تصویری به ما در انتقال موثر مفاهیم کمک بسیاری می کند. به همین علت می توان آن را یکی از ملزومات سخنرانی موفق دانست. امروزه این امر در میان سخنرانان رایج شده است.

نمودار ها ، چارت ها ، جدول ها ، تصاویر مرتبط با موضوع و … ابزار هایی هستند که به تفهیم هر چه بهتر محتوا کمک می کنند. در ادامه به استفاده های گوناگون تفکر تصویری در سخنرانی به تفصیل خواهیم پرداخت.

پاسخ تصویری به سوالات

یکی از روش هایی که از طریق آن می توان مخاطبان را به مشارکت وا داشت استفاده از سوالاتی مانند چگونه ، چقدر ، چه چیزی و … است. طرح این پرسش ها سبب می شود تا ذهن مخاطب شما درگیر شود.

سپس می توانید با استفاده از یک تصویر پاسخ این سوال را بدهید. مثلا می توانید مراحل استفاده از تفکر سیستماتیک را در قالب یک چارت ارائه کنید. این کار باعث می شود موضوعات مهم در خاطر مخاطبانتان جای گیرد.

تاثیر نقشه ها و دیاگرام های سه بعدی در درک مطلب

در برخی از موضوعات سخنرانی و ارائه، استفاده از تفکر تصویری امری اجتناب ناپذیر است. گاهی شما هر چقدر واژه ها را به کار ببرید به اندازه یک تصویر موثر نخواهد بود.

مثلا وقتی می خواهید بخش های مختلف یک ساختمان و روابط آن ها با یکدیگر را مورد بررسی قرار دهید کلمات خیلی به کار شما نخواهند آمد. در حالی که به سادگی می توانید با استفاده از یک نقشه یا طرح سه بعدی به مخاطبتان  مطلب را برسانید.

کاربرد نمودار ها برای جلب توجه مخاطب

زمانی که می خواهیم در ارائه خود از داده های بسیاری استفاده کنیم گریزی از  نمودار ها وجود ندارد. بیان داده های کمی یا کیفی مختلف با کنار هم قرار دادن واژه ها نا ممکن است.

چرا که شما باید زمان زیادی را صرف این کار کرده و در نهایت هیچ نتیجه جامعی برای مخاطب ندارد. در این امر نمودار ها تاثیر بسیار فراوانی در فهم موضوع در یک نگاه دارند. آن ها بازتابی از تمام داده ها را بر مبنای متغیر های گوناگون به نمایش می گذارند.

معمولا از نمودار های دایره ای ، میله ای ، مستطیلی ، چند وجهی و  انواع چارت ها برای خلاصه کردن موضوع مورد بحث استفاده می شود.

سخن پایانی

استفاده از تفکر تصویری در فهم بهتر علوم مختلف ، بهره گیری از خلاقیت ، ارتباط موثر ، حل مسئله ، تصمیم گیری و بسیاری از موضوعات دیگر تاثیر گذار است. ما با استفاده از تصاویر مفاهیم را بهتر درک می کنیم و بهتر می توانیم آن ها را انتقال دهیم. لذا پرورش این نوع تفکر در توسعه ذهن و موفقیت فردی و اجتماعی ما موثر  خواهد بود.