فهرست مطالب
داشتن افکار آزاردهنده یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده سلامت روان است. گاهی این افکار آنقدر اذیت کننده می‌شوند که روابط فردی و کاری ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. داشتن تفکر سالم یکی از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های زندگی شاد و موفق است. اما چگونه می‌توانیم تفکر سالم داشته باشیم؟
در این مقاله از تفکر سالم و راه‌های تقویت سلامت فکری با شما حرف زده‌ایم. تا انتها با ذهن باشید.
اهمیت سلامت فکری
گسترش رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در کنار داشتن مزایای فراوان، معایب زیادی هم دارد. یکی از این معایب تخریب سلامت روان در اثر بمباران اطلاعات درست و نادرست و ایجاد فشار روانی بر افراد است.
واقعیت انکار ناپذیر این روزهای ما، تحت فشار بودن ذهن و روان به خاطر هجوم اطلاعات فراوان به مغز است. در این میان داشتن تفکر سالم، که از پیش‌شرط‌های سلامت روانی به حساب می‌آید، یکی از سخت‌ترین کارهای انسان در عصر مدرن است.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید هرچه بیشتر از مطالعات روان‌شناختی و تاثیرات روان بر جسم انسان می‌گذرد، محققان بیشتر به این باور می‌رسند که روان تاثیر باورنکردنی روی جسم دارد.
[su_note note_color=”#a631a8″ radius=”10″ class=””]
فکر ناسالم، ترس، خشونت و عصبانیت منجر به آزاد شدن هورمون‌هایی دربدن می‌شوند که اگر از حد مجاز عبور کنند حالتی شبیه به مسمومیت را برای ارگان‌های داخلی ایجاد می‌کنند. پایداری این حالت به مرور زمان منجر به بیماری‌های خطرناکی در بدن خواهند شد.
[/su_note]
به همین دلیل، سلامت فکر و روان و داشتن تفکر سالم بیش از پیش مورد تاکید قرار گرفته است. داشتن روان سالم فقط به بهبود روابط فردی یا موقعیت اجتماعی کمک نمی‌کند؛ بلکه منجر به بدن سالم و زندگی با کیفیت‌تر خواهد شد.
از کجا بفهمیم تفکرمان سالم نیست؟
وقتی تفکرمان سالم باشد، شادتر، باانگیزه تر و کارآمدتر خواهیم بود. انسانی که تفکر سالم دارد، به سادگی از دیگران ناراحت نمی‌شود، درگیر قضاوت‌های نابجا نخواهد شد و به راحتی عقاید ذهنی خود را درگیر نتیجه‌گیری‌ها نخواهد کرد.
درمقابل، تفکر ناسالم از افراد، شخصیت‌هایی سرخورده، عصبانی، عصیانگر و همیشه ناراضی خواهد ساخت که درمقابل هر کنش، واکنش‌های تهاجمی و سخت‌گیرانه ارائه می‌دهند. اما از کجا بفهمیم تفکرمان سالم نیست؟ در ادامه با بعضی از مهم‌ترین خصوصیات کسانی که تفکرشان ناسالم است آشنا خواهیم شد:
بیش از اندازه روی افکار منفی متمرکز می‌شوند
افرادی که تفکر سالم ندارند بیش از اندازه روی وجه منفی قضایا متمرکز می‌شوند. البته تفکر سالم به این معنا نیست که الزاما مثبت‌نگر باشیم، اما وقتی بیش از اندازه منفی‌نگر هستیم باید به سلامت تفکرمان شک کنیم.
گرفتار افکار پریشان‌کننده هستند
منفی‌نگری و بدبینی باعث هجوم افکار پریشان کننده به ذهن می‌شود. کسی که تفکر سالم نداشته باشد، همیشه نگران است. همیشه خیال می‌کند قرار است اتفاق بدی بیفتد. اگر قرار است کاری را شروع کنند، از نگرفتن نتیجه اطمینان دارند. همیشه فکر می‌کنند قرار است به سختی بیمار شوند و یا قرار است عزیزانشان را ازدست بدهند.
از اختلالات خواب رنج می‌برند
افکار ناراحت و پریشان کننده دست از سرشان برنمی‌دارد. فرقی نمی‌کند شب باشد یا صبح. این افکار منفی و ناراحت هستند که همیشه با کسانی که سلامت فکری ندارند همراهند.
هجوم این افکار در ذهن و مشغول شدن ذهن به افکار منفی باعث می‌شود که این افراد دچار اختلالات خواب باشند. بی‌خوابی، بدخوابی، درست نخوابیدن و کابوس دیدن از عوارض رایج نداشتن سلامت فکری است.
زودرنج هستند
کسانی که تفکر سالم ندارند، همیشه به رفتار و حرکات دیگران بدبینانه نگاه می‌کنند. آنها در یک سوءبرداشت و سوءتفاهم همیشگی به‌سر می‌برند و رفتار دیگران با خودشان را منفی تفسیر می‌کنند.
تفسیر غلط رفتار افراد باعث ایجاد قضاوت‌های نابجا می‌شود و از این افراد انسان‌های زودرنجی می‌سازد که با یک نه شنیدن ساده، دلگیر و ناراحت خواهند شد. این افکار منفی تاثیر بدی روی روابط فردی آنها می‌گذارد و از آنها انسان‌های گوشه‌گیر و منزوی می‌سازد.
روبه‌رو شدن با تغییرات برایشان بسیار سخت و دشوار است
تفکر منفی انسان را دچار تصلب و گرفتگی‌های زیادی می‌کند. بدبینی نسبت به شرایط باعث می‌شود که به سادگی نتوانند تغییرات قبول کنند و خودشان را با شرایط تطبیق دهند. به نظر آنها هر تغییر الزاما بد است و منجر به پیامدهای ناگوار و ناخوشایند خواهد شد.
[su_note note_color=”#a631a8″ radius=”10″ class=””]
آنها حاضر نیستند از دایره امن‌شان خارج شوند و با چالش‌های جدید روبه‌رو شوند. برای آنها چالش جدید مساوی با بدترین پیامدهای ممکن است و به شدت دربرابر آنها مقاومت می‌کنند.
[/su_note]
خودشان را آنطور که هستند نمی‌پذیرند
افرادی که تفکر سالم ندارند از اعتماد به‌نفس پایین رنج می‌برند. آنها هر رفتار منفی دیگران را به خودشان نسبت می‌دهند و فکر می‌کنند مشکل از آنهاست. این دسته از افراد روحیات کمال‌گرایانه دارند و اگر ذره‌ای کمتر از آنچه از خودشان انتظار دارند حاضر شوند، به شدت خودشان را مواخذه می‌کنند.
قبول نکردن کمبودها و کاستی‌های طبیعی برای این افراد بسیار سخت است و هر کمبود را مساوی با یک ضعف بزرگ می‌دانند.
چطور تفکر سالم داشته باشیم؟
داشتن تفکر سالم، نتیجه مبارزه با افکار منفی درون و جنگ با پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌ها است. برای آنکه تفکر سالم داشته باشیم باید دستورالعمل‌های زیر را اجرایی کنیم:
[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]
[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]تفکر ذهنی مثبت چیست؟ تکنیک هایی کاربردی و موثر برای داشتن تفکر ذهنی مثبت[/su_animate]
[/su_box]
۱. در زمان حال زندگی کنید
فکر کردن بیش از حد به گذشته یا نگرانی بیش از اندازه از آینده می‌تواند ذهن شما را به افکار منفی سوق بدهد. باید به فکرتان آموزش دهید که بیش از هرچیزی، زمان حال را جدی بگیرد.
آنچه که اهمیت دارد زندگی در زمان حال است. گذشته تمام شده است و آینده هنوز نرسیده است. پس منطقی‌ترین راه برای زندگی این است که حال را دریابیم.
۲. افکارتان را از رویدادهای واقعی جدا کنید
واقعیت انکارناپذیر درمورد همه ما این است که معمولا در مواجهه با رویدادها، قضاوت‌ها و پیش‌فرض‌های ذهنی‌مان را به شدت دخالت می‌دهیم. جدا کردن افکار و پیش‌زمینه‌های ذهنی از رویدادها یکی از مهم‌ترین راه‌های داشتن تفکر سالم است.
سعی کنید وقتی اتفاقی رخ می‌دهد، با خودتان و احساسات‌تان موضوع مورد نظر را حلاجی کنید. آنچه که احساس شماست باید از آنچه که در واقعیت جریان دارد جدا شود و شما باید این جدایی را انجام دهید. نگذارید پیش‌داوری‌ها و تجربیات گذشته به موضوعات جدید و هرآنچه که درحال وقوع است تعمیم داده شود.
۳. تله‌های فکری را از ذهنتان پاک کنید
تفسیر احساسی ما از وقایع، تله فکری نام دارد. وقتی ما عصبانی، غمگین، سرخورده یا هیجان‌زده هستیم، نمی‌توانیم به درستی درمورد رویدادهای پیش‌رو فکر کنیم و اصطلاحا به دام تله‌های فکری می‌افتیم.
مثلا یک رویداد ناخوشایند در گذشته را مانند یک الگوی ثابت و یک قانون ناشکستنی به تمام اتفاقاتی که برایمان رخ می‌دهند تعمیم می‌دهیم.
یا وقتی به درستی از نیت و احساس افراد درمورد خودمان اطلاع نداریم، به آنها برچسب میزنیم و رفتارشان را مورد قضاوت قرار می‌دهیم. در تمام این موقعیت‌ها ما دچار تله‌های فکری شده‌ایم که ناشی از احساسات و عواطف ماست.
سعی کنید با خودتان همه تله‌های فکری رایج ذهنتان را شناسایی کنید و درستی آنها را زیر سوال ببرید. بعد از اینکه به خودتان اثبات کردید قضاوت‌تان درمورد موضوعات اشتباه بود، با افتادن مجدد در دام تله‌های فکری مقابله کنید.
۴. واقع‌بین باشید
دیدن واقعیت، بخش مهمی از داشتن تفکر سالم است. واقع‌بینی به معنای دیدن صحیح حقایق و وقایع بدون دخالت دادن ارزش‌ها و عقایدمان است. واقع‌بینی به ما کمک می‌کند درک درستی از حقایق داشته باشیم.
واقع‌بینی به این معناست که نه منفی‌نگر باشیم و نه خوش‌بین. بلکه واقعیت‌ها را همانگونه که هستند ببینیم و بپذیریم. پذیرش واقعیت یکی از اصول مهم واقع‌بینی است که معمولا همگی آن را فراموش می‌کنیم.
۵. خودتان و دیگران را همانطور که هستید بپذیرید
چه بخواهیم و چه نخواهیم، همه انسان‌ها ضعف‌ها و قوت‌هایی دارند و هیچ انسانی کامل نیست. ما انسان‌ها به واسطه نقاط ضعف و قوت همدیگر را کامل می‌کنیم و به هم نیازمندیم. اگر قرار بود هرکس کامل و بی‌نقص باشد، به زندگی جمعی انسان‌ها و روابط اجتماعی نیازی نبود.
[su_note note_color=”#a631a8″ radius=”10″ class=””]
برای داشتن تفکر سالم باید خودمان و دیگران را همانطور که هستند بپذیریم و به آنها احترام بگذاریم. درک نقاط ضعف و قوت دیگران و احترام گذاشتن به آنها به ما کمک می‌کند که توقعات‌مان را از دیگران در محدوده واقع‌بینانه‌تری تنظیم کنیم و از آنها انتظارات بیهوده نداشته باشیم. ضمن اینکه پذیرش اشتباهات خودمان و دیگران برایمان آسا‌ن‌تر خواهد بود و روابط سالم‌تری باهم خواهیم داشت.
[/su_note]
ما در ذهن تلاش کرده‌ایم تا با جمع‌آوری به‌روزترین و بهترین کتابهای جهان در زمینه توسعه فردی و روانشناسی، به کسانی که دوست دارند به نسخه بهتری از خودشان تبدیل شوند کمک کنیم. اگر دوست دارید در این مسیر با دانش روز دنیا پیش بروید، می‌توانید با کلیک بر لینک زیر، به جمع ما در اپلیکیشن ذهن بپیوندید.
