تفکر کل نگر چیست؟

تابحال فکر کرده‌اید که چرا بعضی از افراد توانایی درک بهتر مسائل را دارند؟ جواب در طرز تفکر افراد و بینش کل‌ نگرانه است. تفکر کل نگر یکی از انواع تفکر است که به افراد امکان بینش صحیح از اتفاقات و وقایع را می‌بخشد. اما تفکر کل نگر چیست؟ با ما در ادامه مطلب همراه در ذهن همراه باشید.

تفکر کل نگر چیست؟

کل‌نگری یک روش تفکر خردمندانه و صحیح است که به افراد این امکان را می‌بخشد که به مسائل دیدگاه وسیع‌تری داشته باشند. تفکر کل نگر یعنی هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیده‌ها و نه به صورت پدیده‌های جداگانه ببینیم.

واقعیت این است که هرچیزی در دنیای اطراف ما به عوامل دیگر وابسته است و همه عوامل در ارتباط باهم عمل می‌کنند. اگر بتوانیم روابط بین اجزای سیستم را به‌طور کامل درک کنیم و آن را به نتیجه‌گیری‌مان از پدیده‌ها تعمیم دهیم، توانسته‌ایم به صورت کامل به تفکر کل‌ نگر دست پیدا کنیم.

بگذارید با یک مثال مساله را روشن‌تر کنم. فرض کنید در روستایی گودالی پر از آب وجود دارد. هرروز چندین ماهی وارد آن گودال پر از آب می‌شوند که از رودخانه تغذیه می‌شود.

هرروز مردم روستا به سمت گودال پر از آب هجوم می‌برند تا بتوانند در آن گودال ماهیگیری کنند و هربار در اثر ازدحام جمعیت، همیشه دعوا و نزاع اتفاق می‌افتد.

اگر شخصی میان جمعیت مردم روستا تفکر کل‌نگرانه داشت، می‌فهمید که آن گودال از رودخانه تغذیه می‌شود و ماهی‌ها از رودخانه وارد گودال می‌شوند. پس قطعا رودخانه تعداد زیادی ماهی دارد و می‌توان به سادگی برای ماهیگیری به رودخانه رفت!

از طرفی تفکر کل‌ نگر درپی اثبات این مساله است که اجزای یک سیستم بدون ارتباط باهم کارایی نخواهند داشت و باید برای حرکت در مسیر اهداف، ارتباط میان اجزا را مدنظر قرار داد. تفکر خطی و غیر خطی میتواند تا حدی این موضوع را روشن کند.

آثار مثبت تفکر گل نگر

تفکر کل نگر به ما شانس‌های زیادی برای بهبود وضعیت‌مان می‌بخشد. بدون داشتن تفکر کل نگر سخت می‌توانیم کنترل اوضاع را به دست بگیریم. از طرفی بدون کل نگری نمی‌توان قضاوت و درک درستی از وضعیت داشت و همین مساله باعث می‌شود در بسیاری از مسائل درجا بزنیم یا راه درستی را پیش نگیریم. در ادامه آثار مثبت تفکر کل نگر و کل نگری را باهم بررسی خواهیم کرد.

مدیریت بهتر اوضاع

تفکر کل نگرانه به شما این امکان را می‌دهد که بینش دقیق‌تر و بهتری نسبت به باقی افراد داشته باشید. درواقع شما با داشتن تفکر کل نگر می‌توانید هر پدیده را قبل از افراد عادی ببینید و واکنش مناسب و به موقعی نسبت به آنها نشان دهید.

 این دید موسع و کامل می‌تواند از شما یک مدیر موفق بسازد که با توانایی تفکر صحیح خود، گروه را به خوبی هدایت و رهبری می‌کند.

افق دید را گسترش می‌دهد

کسانی که تفکر کل نگر دارند دید بازتر و وسیع‌تری نسبت به مسائل دارند. آنها چیزهایی را می‌بینند که معمولا افراد عادی از دیدن آنها عاجز هستند. توانایی دید مسائل از بالا و برقراری ارتباط بین اجزای سیستم به علاوه توانایی دید مسائل از نگاه دیگران، بینشی ۳۶۰درجه‌ای به این افراد می‌بخشد.

در رسیدن به اهداف به ما کمک می‌کند

داشتن تفکر کل نگر به شما این موهبت را عطا می‌کند که همیشه به درستی به اهداف‌تان نگاه کنید و آن را درست پیش چشمانتان ببینید. درست دیدن اهداف و فهم ارتباط صحیح تلاش‌هایتان برای رسیدن به هدف شما را در مسیر هدف‌تان نگه می‌دارد و به شما کمک می‌کند که زودتر به آن دست پیدا کنید.

عیب‌یابی و تشخیص ناکارآمدی آسان‌تر می‌شود

با تفکر کل‌نگر می‌توانید به سادگی ضعف‌ها و عیب‌های سیستم را ببینید. این تفکر به شما قدرت تشخیص بهتر روابط حاکم بر سیستم عطا می‌کند و همین بینش به شما کمک می‌‌کند که بتوانید به سادگی عیب سیستم را تشخیص دهید و به کارایی آن کمک کنید. به همین دلیل افرادی که تفکر سیستمی و تفکر استراتژیک دارند، عیب‌یاب‌های قدرتمندی درون گروه به حساب می‌آیند.

تقویت کار گروهی

کسانی که تفکر کل نگر دارند، لزوم کار گروهی و همبستگی اجزا سیستم را بهتر درک می‌کنند. آنها می‌دانند که بدون انجام صحیح کار گروهی و حرکت هماهنگ اجزا هر سیستم، به موفقیت چندانی نائل نخواهد شد و همین نگرش به تقویت کارگروهی منجر می‌شود. چرا که افراد با چنین تفکری معمولا مدیران موفقی هم هستند و توانایی هدایت گروه را هم دارند.

خصوصیات افرادی که تفکر کل گر دارند

شنوندگان خوبی هستند

افرادی که تفکر کل نگر دارند اهمیت شنیدن حرفها و نظرات دیگران را به خوبی درک می‌کنند. آنها می‌دانند که افراد، فارغ از بینش‌ها و عقایدشان، ارزش شنیدن و درک شدن دارند و باید قبل از هر اقدام و عملی به حرفهایشان خوب گوش کرد.

این افراد معمولا شنوندگان خوبی هستند و سعی می‌کنند بیش از آنکه حرف بزنند، بشنوند و درک کنند.

دیگران را به خوبی درک می‌کنند

افراد با تفکر کل نگر، شنوندگان خوبی هستند و این مهارت به آنها کمک می‌کند که دیگران را بهتر بفهمند. آنها در قضاوت‌هایشان کمتر دچار پیش‌داوری یا تعصب می‌شوند، چرا که سعی می‌کنند خودشان را به جای افراد بگذارند و سعی می‌کنند علت رفتارها و حرکاتشان را بفهمند.

بدون قضاوت و پیش‌داوری به مسائل نگاه می‌کنند

افرادی که تفکر کل نگرانه دارند، از قضاوت بیجا دوری می‌کنند. آنها قبل از نگاه کردن به مسائل و رویدادها ارزش‌های از پیش تعیین شده ذهنشان را کنار می‌گذارند و سعی می‌کنند بدون قضاوت و پیش‌داوری نگاه کنند.

تعصب در این دسته از افراد جایی ندارد و به معنای واقعی تفکر آزاد و باز دارند. از نظر آنها هر پدیده به نوبه خود قابلیت تامل و بررسی دارد و باید به اندازه کافی به آن پرداخته شود.

دقت بالایی دارند

افرادی که کل نگرانه فکر می‌کنند، بسیار دقیق هستند. آنها از سطحی‌نگری دوری می‌کنند و دید عمیق‌تری نسبت به باقی اعضای جامعه و گروه نسبت به مسائل دارند. این افراد هر جزء سیستم را جدا از سایر اجزا نمی‌بیند و همه اجزا را در ارتباط با هم و درراستای هدف بزرگتر می‌بینند.

چطور تفکر کل نگر داشته باشیم؟

اضافه کردن کل نگری به نظام تفکر  آثار مطلوب و بی‌نظیری در ارتقا وضعیت شخصی و حتی کار گروهی دارد. اما نکته مهم این است که چطور بتوانیم تفکر کل نگرانه را به بینش‌مان اضافه کنیم. در ادامه راهکارهایی را برای کل نگری با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.

تجربه‌گرا باشید

برای آنکه تفکر کل نگر داشته باشید باید با ولع زیاد به دنبال کسب تجربه باشید. کسب تجربه از هر موقعیتی، حتی شکست و ناکامی‌ها به ما این فرصت را می‌بخشد که اشتباهات را مجددا تکرار نکنیم.

از طرفی توان درک صحیح‌تر شرایط براساس تجربیات گذشته، چیزی ست که از طریق کسب تجربه می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم. البته کسب تجربه از طریق افزایش دانش و آگاهی هم ممکن است. لازم نیست حتما موضوعی را تجربه کنیم تا بتوانیم به دانش کافی در مورد آن برسیم. خلاصه که از هر فرصتی برای افزایش دانش و آگاهی استفاده کنید.

از تعصب دوری کنید

تعصب و پافشاری روی عقاید می‌تواند جلوی درک صحیح‌تر واقعیت‌ها را بگیرد. اگر روی موضوعی یا عقیده‌ای اصرار داشته باشیم، دیگر توان پذیرش نظرات متفاوت و برخورداری از دیدگاه همه‌جانبه را از دست خواهیم داد. سعی کنید تعصب و اصرار روی عقاید را کنار بگذارید و با دید باز به مسائل نگاه کنید.

از بیرون به وقایع نگاه کنید

هرگاه در موضوعی دچار شک و تردید شدید، از بیرون به آن واقعه نگاه کنید. نگاه از داخل و به عنوان عضو درگیر در موضوعات به مسائل باعث می‌شود قضاوت‌تان دچار اشتباه و پیش‌داوری شود.

برای آنکه نگاه بی‌طرف و درست داشته باشید باید تمام تعلقات و ارزش‌های خودتان را کنار بگذارید و مانند کسی که بی‌طرف است به مساله نگاه کنید. حالا سعی کنید افق دیدتان را گسترش دهید و پدیده‌ها را در ارتباط با هم ببینید.

به دیگران به خوبی گوش دهید و خود را جای آنها بگذارید

همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، کسانی که تفکر کل نگر دارند شنوندگان خوبی هستند. شنیدن دیگران و اعتبار دادن به سخنان‌شان باعث می‌شود بتوانید به درک بهتری از آنها برسید.

سعی کنید بیش از آنکه کنش‌گر و متکلم وحده باشید، به دیگران گوش دهید و سعی کنید آنها را درک کنید. خودتان را جای افراد بگذارید و فکر کنید اگر جای آنها بودید چه واکنشی داشتید؟

دنیای خودتان را بزرگ کنید

داشتن دنیای کوچک و محدود باعث می‌شود بیشتر به تمایلات متعصبانه و دید محدود برخورد کنید. سعی کنید خلاف جهت رودخانه شنا کنید. به خودتان اجازه دهید که افق‌های وسیع‌تری را تجربه کنید و برای تجربیات، نظرات و آگاهی حد و مرز قائل نشوید.

با تعمیم دانسته‌هایتان به تجربیات جدید و ارتباط دهی موضوعات به هم، میتوانید دید بهتری نسبت به مسائل و پدیده‌ها پیدا کنید و این مساله در داشتن تفکر کل نگر به شما کمک زیادی خواهد کرد.