فهرست مطالب
داشتن تفکر منطقی یکی از خصوصیات مثبتی است که می‌تواند در همه مراحل زندگی، یاور ما انسان‌ها باشد. اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم، آموزش تفکر منطقی است که باید از سنین پایه شروع شود. در این مقاله قصد دارم اهمیت تفکر منطقی در کودکان و راه‌های آموزش آن را با شما به اشتراک بگذارم. با من در ذهن همراه باشید.
تفکر منطقی در کودکان
روند یادگیری در کودکان بسیار ساده‌تر و سریع‌تر از بزرگ‌سالان است. هرروز برای کودکان اتفاقی جدید است و مطالبی تازه برای یادگیری برای آن‌ها به همراه دارد. کافی است چیزی جدید به کودک نشان بدهید تا ذهن او به‌سرعت با آن مفهوم جدید تطابق پیدا کند. تفکر منطقی در کودکان هم مسئله و مفهومی است که می‌توان به‌سادگی و قدم‌به‌قدم آن را برای کودک تعریف کرد و آموزش داد.
نقش والدین در آموزش کودکان محوری است. والدین روایتگر دنیای اطراف فرزندانشان هستند و می‌توانند نقش تسهیل‌کننده در یادگیری کودک ایفا کنند. آن‌ها می‌توانند تمام دنیا را برای کودک به ماجراجویی جذابی تبدیل کنند که یادگیری هر مسئله جدید برای آن‌ها حکم یک مرحله جدید بازی را داشته باشد.
از قدیم اعتقاد بر این بود که نوزادان چیزی نمی‌دانند؛ آن‌ها اسفنج‌هایی منعطف هستند که از طریق کشف و شهود به‌سادگی یاد می‌گیرند و هر آنچه می‌بینند جذب می‌کنند.
مقاله مرتبط: تقویت تفکر منطقی
چرا باید کودکان را به یادگیری تفکر منطقی تشویق کنیم؟
تفکر منطقی یعنی توانایی تفکر با منطق و دلایل. علی‌رغم وجود دیدگاه‌های مغرضانه یا عقیده و افکار غیرعقلانی میان مردم، دلایل منطقی و تفکر عقلایی همیشه به بهبود وضع ذهن در بررسی پیش‌داوری‌های اجتماعی و شکستن کلیشه‌ها کمک می‌کند. باید تفکر منطقی در کودکان را تقویت کرد تا این روند ساده‌تر و مؤثرتر اتفاق بیفتد.
تفکر منطقی می‌تواند به درک کودکان و افزایش توانایی یادگیری آن‌ها کمک کند. این تفکر پیشرفت شناختی کودکان را در پی دارد. به همین دلیل پایه و اساس این تفکر باید از کودکی گذاشته شود تا سایر مراحل توسعه رشد شناختی با موفقیت طی شود.
شاید خواندن این مقاله برای شما جذاب باشد: افزایش ضریب هوشی در کودکان
در ادامه به شما خواهم که چرا باید آموزش تفکر منطقی را از سنین کودکی شروع کرد:
تقویت قدرت تحلیل
تقویت تفکر منطقی در کودکان به آن‌ها می‌آموزد که موقعیت‌ها، پدیده‌ها و احتمالات مربوط به هرکدام را به‌درستی تحلیل کند. تفکر منطقی برای نتیجه‌گیری نیاز به تجزیه‌وتحلیل کامل از سناریوی در حال وقوع دارد. به همین دلیل، صرف عقاید و اعتقادات نمی‌تواند کافی باشد. به همین خاطر است که تفکر منطقی به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر تفکر عقلانی به کمک تحلیل می‌آید.
تمام این روند منجر به بهبود وضع قدرت تحلیل در کودکان خواهد شد و ظرفیت آن‌ها را برای درک و فهم مسائل افزایش می‌دهد. تجربه یادگیری بی‌دردسر از نتایج مثبت تقویت قدرت تحلیل خواهد بود.
به آن‌ها در شکل‌گیری عقاید شخصی کمک می‌کند
یکی دیگر از کارویژه‌های تقویت تفکر منطقی در کودکان، کمک به آن‌ها در شکل‌گیری عقاید شخصی است. این تفکر به کودکان کمک می‌کند که استدلال‌های عقلایی تولید کند و نظرات شخصی او را تنظیم کند. اگر کودک بتواند به‌درستی از استدلال منطقی استفاده کند و این فرآیند را از سنین پایین‌تر شروع کند، خواهد توانست که نظرات خود را به‌صورت بهتر و اطمینان بیشتر ابراز کند.
کسی که عقاید شخصی محکم و قابل‌توجه دارد، می‌تواند با گذشت زمان احترام و توجه بیشتری از جامعه دریافت کند. به‌علاوه، داشتن نظرات شخصی محکم و قابل اعتنا به ما در سنین دانشگاه کمک می‌کند تا شخصیت علمی بهتری داشته باشیم و خودمان را با نیازهای علمی روز، تغییر دهیم.
موجب گسترش بینش و خرد می‌شود
هرچقدر که افراد مسائل و وقایع را تحلیل کنند، بینش بهتری به دست خواهند آورد. بینش بیشتر به معنای توانایی درک همه‌جانبه مسائل است. همین مسئله به‌تنهایی می‌تواند روشن‌کننده اهمیت تفکر منطقی در کودکان باشد. تفکر منطقی گامی در جهت بهبود بینش آن‌ها است و به آن‌ها کمک خواه کرد تا در آینده شخصیت‌های معقول‌تر و داناتری داشته باشند.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله در کودکان
چطور تفکر منطقی را در کودکان تقویت کنیم؟
همه این مطالب را گفتم تا به این بخش برسیم. مسئله مهمی که باید موردبحث و بررسی قرار بگیرد، آموزش تفکر منطقی به کودکان است. محققان معتقدند راه‌های مختلفی برای تقویت تفکر منطقی در کودکان وجود دارد. در ادامه بعضی از این راهکارها را با شما به اشتراک خواهم گذاشت.
فرصت‌هایی برای بازی با کودکان فراهم کنید
بازی در حکم آزمایش فرآیندها و امور به‌صورت غیررسمی است. ازاین‌جهت، بازی نقش بسیار مهمی در رشد تفکر منطقی دارد. کودکان در زمان بازی متوجه مفهوم علت و معلول می‌شوند. آن‌ها در ذهن خود برای علت افتادن قاشق از میز یا پرتاب تیله هزاران دلیل را جستجو می‌کنند. مفاهیم فیزیکی و حتی اجتماعی در حین بازی به کودک منتقل می‌شوند.
سعی کنید فضایی مناسب برای بازی کودکان در نظر بگیرید و هم‌زمان با بازی فرصتی را برای کودک فراهم کنید تا چیزی را امتحان کند و عکس‌العمل او را بررسی کنید. بعد چیز جدیدی در اختیار او قرار بدهید و دقت کنید که آیا عکس‌العمل مشابهی را نشان می‌دهد یا عکس‌العمل او متفاوت است. این تجربه مفید پایه‌ای اساسی برای تفکر انتقادی و انتزاعی او ایجاد می‌کند.
مکث کنید و صبر داشته باشید
طبیعی و منطقی است که بخواهید برای پایه‌گذاری تفکر منطقی در کودکان شرایطی را فراهم کنید که فکر کند، وظیفه‌ای انجام دهد یا پاسخ‌های منطقی بسازد. اما انجام آن لزوماً کار راحتی نخواهد بود. به او فرصت بدهید تا بتواند این فرایند را در ذهن خود بسازد و کمی فکر کند.
قبل از آنکه از کودکتان پاسخ یا واکنش مناسب بخواهید، پیش خودتان تا ۶۰ بشمارید. این فرصت به کودک شانس می‌دهد که به‌جای ارائه پاسخ اشتباه، به‌درستی جواب بدهد و در همان بار اول استدلال صحیح بیاورد. از او انتظار واکنش شتاب‌زده نداشته باشید و بگذارید در آرامش پیش برود.
بیشتر بخوانید: تقویت خلاقیت کودکان
مداخله فوری را کنار بگذارید
نباید برای پرورش تفکر منطقی در کودکان رفتار سریع داشته باشید. اگر کودک اشتباه کرد، سعی نکنید تاوَن او را اصلاح کنید. در عوض سعی کنید ۱۲۰ ثانیه صبر کنید و قبل از اصلاح او، رفتار کودکتان را زیر نظر بگیرید. اشتباه کودک ممکن است برای شما چالش‌برانگیز باشد. اما مداخله شما هم به همان اندازه می‌تواند کودکتان را دچار اختلال در عمل کند.
برای کودکان کوچک‌تر چالش‌هایی مانند برداشتن اسباب‌بازی طراحی کنید و آن‌ها را تشویق کنید تا این عملیات را انجام دهند. این پروسه می‌تواند مهارت‌های عملکرد کودکتان را توسعه دهد. برای کودکان بزرگ‌تر هم می‌توانید سؤالاتی راجع به تفکر انتقادی بپرسید و اطلاعاتی کافی به آن‌ها ارائه دهید تا ناامید نشوند. اما اطلاعاتتان به اندازه‌ای نباشد که به‌سادگی بتوانند مسئله را حل کنند.
سؤالاتی با پایان باز بپرسید
سعی کنید صرفاً پاسخ‌دهنده به سؤال کودکتان نباشید. در عوض او را به‌صورت فعال در جریان سؤال مداخله دهید. این تمرین می‌تواند در تقویت تفکر منطقی در کودکان مؤثر باشد. مثلاً وقتی از شما سؤالی می‌پرسد، بعد از ارائه جواب از او بپرسید: «نظر تو چیه؟ اگه تو جای اون بودی چیکار می‌کردی؟» به‌این‌ترتیب، ذهن کودک در برابر سؤالی که پرسیده است، فعال خواهد شد.
به جواب‌های کودکتان احترام بگذارید. اگر به نظرتان جواب درستی ارائه داد که هیچ، اما اگر جوابش به نظرتان اشتباه بود، بگویید: «جالبه! چرا اینطوری فکر می‌کنی؟ دوست دارم دلیلش رو بدونم.»
به کودکان کمک کنید تا فرضیه‌هایشان را توسعه دهند
اختصاص زمانی برای شکل دادن به فرضیه در طول بازی، تمرینی برای توسعه تفکر انتقادی است که به رشد مهارت منطقی کودک کمک می‌کند. سعی کنید از فرزندان سؤال کنید: «اگه ما این کار و انجام بدیم، چی میشه؟»
آن‌ها را تشویق کنید تا متفاوت فکر کنند
متفاوت فکر کردن، یکی دیگر از روش‌هایی است که به تقویت تفکر منطقی در کودکان کمک می‌کند. با این کار به کودکان اجازه می‌دهید که متفاوت فکر کنند و به آن‌ها کمک خواهید کرد مهارت‌های تفکر خلاقشان را برای حل مسئله گسترش دهند.
گاهی هم به‌عنوان والدین، خودتان را در این پروسه دخالت دهید و به کودک نشان بدهید که چطور باید فکر کند. کودک از مدل تفکر انتقادی شما الگوبرداری می‌کند و شیوه تفکر شما بسیار مفید خواهد بود. سعی کنید حین استدلال کردن، بلندبلند با خودتان حرف بزنید تا کودک مراحل تفکرتان را ببیند و بشنود. سعی کنید برای توسعه مهارت‌های منطقی کودکتان برایشان وقت بگذارید و صبور باشید تا الگویی مناسب برای رشدشان محسوب شوید.
