تفکر حل مسئله چیست؟ روش ها و تکنیک های تمرکز و تفکر برای حل مسئله

زندگی ما پر از چالش‌ها و دوراهی‌ها است. حتما برای همه شما پیش آمده است که به مشکلات و مسائلی برخورد کنید که مجبور باشید با قدرت تفکر خودتان آن را حل کنید. همه آنچه که برای رویارویی با چالش‌ها نیاز دارید در تفکر حل مسئله خلاصه می‌شود. اگر دوست دارید از این توانایی مغز بیشتر بدانید، تا انتهای این نوشته در ذهن با ما باشید.

تفکر حل مسئله

حل مسئله، یکی از بخش‌های اصلی تفکر است. ما انسان‌ها برای حل مسئله به مهارت‌های زیادی نیازمندیم. به همین دلیل حل مسئله را یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های فکری شناسایی کرده‌اند.

هنگامی که ما برای رسیدن به وضعیت مطلوب از شرایط فعلی گذر می‌کنیم و در مسیر حل مشکلات قرار می‌گیریم، حل مسئله انجام گرفته است. درواقع آنچه که ما را از نقطه A (شرایط نامطلوب) در مسیر رسیدن به نقطه B (شرایط مطلوب) یاری میکند، تفکر حل مسئله نام دارد.

این مهارت ما را در تصمیم‌گیری‌ها، اجرایی کردن تصمیمات و یافتن راه‌حل برای برون رفت از چالش‌ها و بحران‌ها توانمند خواهد کرد. بدون تفکر حل مسئله قادر نخواهیم بود کوچکترین چالش‌ها و مسائل را مدیریت و حل کنیم. از مسیریابی روزانه تا بزرگترین چالش‌های زندگی که ممکن است با آنها مواجه شویم.

اما جدا از انجام ضرورت‌های زندگی و رویارویی با چالش‌ها، تفکر حل مسئله تاثیر بسیار مطلوبی بر کیفیت زندگی و رسیدن به اهداف خواهد گذاشت. کسانی که مهارت بالایی در حل مسئله دارند، انسان‌های موفقی هستند. آنها در روابط فردی و اجتماعی موفق و مطلوب عمل می‌کنند و روابط دوستانه خوبی با دیگران برقرار می‌کنند.

برای مطالعه بیشتر: تقویت حافظه با چند راهکار ساده

مراحل حل مسئله

حل مسئله در چهار مرحله اصلی در ذهن انجام می‌گیرد.

[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]

[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]بهبود فرآیند چیست؟ طراحی و بهبود فرآیندهای سازمانی[/su_animate]

[/su_box]     

مرحله اول؛ تعریف مسئله

در مرحله اول رویارویی با مسائل، باید مسئله را به صورت کامل و واضح فهمید. شما در اولین مرحله حل مسئله باید بدانید دقیقا با چه چالشی روبه‌رو هستید و ابعاد آن را به درستی بررسی کنید.

بدون تعریف و فهم صحیح از مسئله و چالش پیش آمده، نمی‌توانید راه درستی را برای حل آن انتخاب کنید. فهم درست مسئله مثل عیب‌یابی صحیح مشکلات موتور اتومبیل است. تعمیرکار بدون فهم درست مشکل اتومبیل شما نخواهد توانست آن را تعمیر کند. یا پزشکان نمی‌توانند بدون تشخیص صحیح بیماری، بیماران را درمان کنند.

پیشنهاد میکنم این مقاله را هم بخوانید: از قانون مورفی و کارکرد آن در واقعیت چه می‌دانید؟

مرحله دوم؛ انتخاب روش

بعد از بررسی کامل مسئله و فهم صحیح آن، نوبت به بررسی راه‌های موجود برای حل آن می‌رسد. در این مرحله، پس از آنکه تمام اطلاعات ضروری و موردنیاز برای فهم مسئله را جمع‌آوری کردید باید راه‌حل‌های موجود را انتخاب کنید.

پس از انتخاب راه‌حل‌های موجود و بررسی آنها، بهترین راه‌حل ممکن انتخاب خواهد شد. این مرحله مهم‌ترین بخش از فرآیند حل مسئله به‌حساب می‌آید. چرا که ذهن باید پس از بررسی همه راه‌حل‌های احتمالی بهترین و صحیح‌ترین روش حل مسئله را انتخاب کند. 

این فرآیند پس از بررسی همه راه‌حل‌ها و به آزمون گذاشتن نتایج عملی شدن‌شان اتفاق می‌افتد. درواقع ذهن باید اجرایی شدن روش‌ها را شبیه‌سازی کند تا بهترین نتیجه را از بین راه‌حل‌ها انتخاب کند و به انتخاب نهایی روش حل مساله برسد.

مرحله سوم؛ پیاده‌سازی روش

بعد از انتخاب روش اصلی مواجهه با مسئله و حل آن، نوبت مرحله پیاده‌سازی روش می‌رسد. اگر در مرحله شناسایی و انتخاب روش مواجهه با مسئله درست عمل کرده باشید، این مرحله را با موفقیت پشت سر خواهید گذاشت و بدون هیچ مشکلی آن را طی خواهید کرد.

مرحله آخر؛ آزمون روش اتخاذ شده

با پیاده سازی روش اصلی حل مسئله، کار به اتمام نخواهد رسید. شما بعد از پیاده‌سازی روش موردنظرتان باید آن را بازبینی کنید یا آن را به آزمون بگذارید. با استفاده از این روش خواهید فهمید راهی که طی کرده‌ید درست بوده است یا نه.

میزان موفقیت شما در حل مسئله به نتیجه‌ای که از مرحله آخر خواهید گرفت بستگی دارد. اگر بازخوردی که از روش‌تان گرفته‌اید مثبت بوده باشد، کارتان را به درستی انجام داده‌اید. اما اگر جواب منفی است، باید به مرحله دوم برگردید و دوباره همه مراحل را تکرار کنید.

چطور حل مسئله را در خودمان تقویت کنیم

تفکر حل مسئله از آن مهارت‌های اساسی و بنیادینی است که هرکس در هر مرحله زندگی و هر روز به آن نیاز پیدا می‌کند. این مهارت از کودکی در ما شکل می‌گیرد و همراه با افزایش مهارت‌های دیگرمان، رشد می‌کند.

اما چطور می‌توانیم تفکر حل مسئله را در خودمان تقویت کنیم؟ خبر خوب اینکه این مهارت مانند بسیاری دیگر از توانایی‌ها و مهارت‌های ذهن اکتسابی است و به سادگی می‌توان آن را تقویت کرد. در ادامه بعضی از راه‌های تقویت توانایی حل مسئله را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت:

دانش‌تان را افزایش دهید

هرچه که بیشتر بدانید، توان شما در فهم مسائل تقویت خواهد شد. فهم صحیح مسئله و نگرش درست به واقعیت‌ها، اولین شرط و مهم‌ترین مرحله در حل مسئله است. سعی کنید حتما مطالعه آزاد را در برنامه‌های روزانه‌تان جا بدهید.

از ویدئوهای آموزشی غافل نشوید. هرچیزی که به افزایش مهارت‌های فنی و عملی شما کمک می‌کند، برایتان سودمند خواهد بود. شاید فکرش را نکنید اما همه آن چیزهایی که در زندگی آموزش می‌بینید، روزی سراغتان خواهد آمد.

خلاقیت‌تان را پرورش دهید

از تکنیک‌های افزایش خلاقیت استفاده کنید. هر میزان که خلاقیت‌تان افزایش پیدا کند، می‌توانید به راه‌های جالب‌تری برای حل مسائل دست پیدا کنید. تفکر خلاق با تفکر حل مسئله ارتباط تنگاتنگی دارد.

فکرتان را محدود نکنید و ریسک‌پذیر باشید. اگر ایده متفاوتی به سرتان زد، از اجرایی کردن آن نترسید. مهم این است که ایده شما از دانش‌تان و اطمینانتان از نتیجه‌گیری نشات گرفته باشد. محافظه‌کاری می‌تواند به شدت باعث افت خلاقیت‌تان شود. نترسید و فکرتان را برای ایده‌های متفاوت باز کنید.

از تجربیات دیگران استفاده کنید

استفاده از تجربیات مشابه دیگران، یکی دیگر از تکنیک های کارامد برای افزایش توانایی حل مساله است. وقتی تجربیات مشابه دیگران را در مواجهه و رویارویی با مسائل می‌بینید، درواقع بدون آنکه خطر کنید، به تجربیات‌تان افزوده‌اید.

نحوه مواجهه افراد برای حل مسائل و تجربیات‌شان می‌تواند به شما برای به‌کارگیری روش‌های متفاوت کمک کند. سعی کنید در استفاده از تجربیات آنها، همه جوانب را در نظر بگیرید. از علل وقوع مسائل تا شرایط ارائه راه‌حل و نتیجه اقدامات. تفکر تیمی و حل مسئله کمک شایانی برای ادامه موفقیت ماست.

به خودتان مسلط باشید

از شتابزدگی بپرهیزید. هروقت با مسئله‌ای مواجه شدید، حتی اگر به راه‌حل‌تان و درصد موفقیت آن اطمینان دارید، با آرامش روی راه‌حل‌های پیشنهادی فکر کنید و سعی کنید که تمام زوایا را بررسی کنید و تا از بررسی کامل موضوع اطمینان حاصل نکردید دست به اقدام نزنید.

داشتن روح و ذهنی آرام و افزایش خونسردی به شما کمک می‌کند تا بهتر فکر کنید. واقعیت این است که ذهن زمانی که هیجان‌زده و دچار استرس است به خوبی کار نمی‌کند و خلاقیت در زمانی که تحت هیجانات عصبی قرار می‌گیریم، افت خواهد کرد.

از شکست نترسید

هیچ کدام از ما، ابر انسان نیستیم. این واقعیت را آنقدر برای خودتان تکرار کنید که ذهن شما بفهمد شکست، جزیی جدایی ناپذیر از زندگی هر انسان است. هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که تابحال شکست را تجربه نکرده است.

درعین حال، مادامی که شما تمام تلاش‌تان را برای حل مسائل به‌کار گرفته باشید، شکست اصلا و ابدا مایه خجالت نیست. شکست را قبول کنید و آن را تجربه‌ای برای مسائل پیش‌رویتان در زندگی ببینید. ترس از شکست باعث می‌شود نتوانید به درستی فکر کنید و همین مسئله باعث می‌شود بیشتر شکست بخورید.

مثبت‌ نگر باشید

منفی‌بافی و بدبینی باعث می‌شود انرژی شما برای انجام بهترین کار ممکن تحلیل برود و نتوانید کار درست را انجام دهید. اگر در گذشته شکست را تجربه کرده‌اید، دلیلی ندارد برای ادامه شکست‌ها در آینده بترسید. تجربیات تلخ را تبدیل به اسبابی برای بدبینی نکنید و همیشه به جنبه‌های مثبت مسائل نگاه کنید.

انعطاف‌پذیر باشید

سعی کنید برای رویارویی با مسائل، منعطف باشید. گاهی لازم است مراحل را تکرار کنید و به عقب برگردید. هیچ اشکالی ندارد اگر یک مرحله را ده‌ها بار طی کنید. یادتان باشد هیچ الزام و قانونی برای جلو رفتن به هرقیمتی وجود ندارد. مهم این است که فکر و ایده‌تان را باز کنید و در مقابل ایده‌های جدید سرسخت و مقاوم نباشید.

شما برای رویارویی با چالش‌های زندگی‌تان از چه برنامه‌ای پیروی می‌کنید؟ فکر می‌کنید امتیازتان در مواجهه با مسائل چند باشد؟ذهن را دنبال کنید.