فهرست مطالب
همه ما دوست داریم کودکانمان شاگرد باهوش کلاس باشد، اما چگونه؟ بگذارید با این پرسش شروع کنیم: «آیا میدانید برای افزایش ضریب هوشی کودکان، راههای مفیدی وجود دارند؟» ضریب هوشی، اندازه گیری هوش انسان است، که از طریق چندین تست استاندارد نمرهبندی میشود، مثلاً میگویند ضریب هوشی ۱۲۰!.
این تست که برای اولین بار در سال ۱۹۱۲ انجام شد، بسیاری از منتقدین را به این پرسش وا داشت که آیا تست IQ یک اندازه گیری معتبر از هوش است؟ برخی از کارشناسان، تعریف جدیدی از ضریب هوشی با عنوان «ضریب هوشی تخیل» را بیان کردند. هم تخیل و هم هوش بخش مهمی از فرآیند رشد هستند، اما چطور میتوانیم به افزایش ضریب هوشی کودکان کمک کنیم؟ با ذهن همراه باشید.
۱۰ روش شگفت انگیز برای افزایش ضریب هوشی کودکان
هر یک از روشهای زیر میتوانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی به کار گرفته شوند:
۱- اسباب بازیهای باطریدار را کنار بگذارید
اسباب بازیهای با تکنولوژی بالا، لزوما برای رشد مغز بهتر نیستند. دانشگاه واشنگتن تحقیقاتی را در سیاتل انجام داد که نشان میدهد، بازی با بلوکها ممکن است به رشد شناختی کودک کمک کند. بسیاری از اسباب بازیهای الکترونیکی با تکنولوژی بالا، خود را به عنوان تقویت کننده اطلاعات بازاریابی میکنند، اما تمامی این اسباب بازیها با برنامه خاصی هدایت میشوند و اجازه تفکر خلاق را به کودک نمیدهند.
یک بازی که با فشار دادن دکمه صحیح توسط کودک بوق میزند، ممکن است سرگرم کننده باشد اما به جای اینکه به کودک این اجازه را بدهد تا بازی را هدایت کند، بیشتر کودک را راهنمایی میکند. دکتر وندی مسی، در این مقاله به والدین میگوید: «شما میخواهید که فرزندتان متفکر اصلی باشد، تا درک کند که همیشه یک جواب درست برای همه شرایط وجود ندارد».
برای مطالعه بیشتر: تقویت حافظه با چند راهکار ساده
۲- اسباب بازیهای ساده و قدیمی گزینههای بهتری هستند
بنابراین کدام یک از اسباب بازیها برای ایجاد یک هوش عمیق و جامع مناسب هستند؟ کارشناسان میگویند، اسباب بازیهای ساده و قدیمی مانند، ساختمان سازی و بازی روی تخته در واقع بهترین هستند. به دنبال اسباب بازیهایی باشید که به فرزندتان امکان ساخت، خلق و یا بازی مستقیم را بدهد.
مطالعه فوق در دانشگاه واشنگتن نشان میدهد، که کودکان در سنین ۱۸ ماهگی تا ۲۴ ماهگی، هنگامی که با بلوکهای ساده و قدیمی بازی میکردند در حقیقت پیشرفت بهتری نسبت به کسانی داشتند که با بلوکها بازی نمیکردند.برخی از بهترین اسباب بازیها، حتی به هیچ وجه در گروه اسباب بازی قرار ندارند، مانند جعبههای مقوایی خالی، ظروف شیر و جورابهای قدیمی!.
افزایش ضریب هوشی کودکان میتواند به آنها در ساخت قلعهها، روباتها و عروسکهایی زیبا کمک کند. برخی از اسباب بازیها، وسیلهای عالی برای یادگیری هستند که میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- لوازم هنری: خانه خود را با مداد رنگی، تمبر، کاغذ، رنگ و چسب بسازید. ورقهای بزرگ روزنامه را روی زمین بگذارید تا حاوی ظرف غذا باشند.
- مجموعه ابزار: کودک میتواند از چکش پلاستیکی استفاده کند و با آن ضربه بزند. او همچنین علاقه مند است که یک جعبه لوازم پزشکی یا یک سبد پیک نیک داشته باشد.
- یک ذره بین: کودکان و نوجوانان میتوانند با استفاده از یک ذره بین، تمامی اشکال مختلف و حتی ناخنهای مخصوص به خودشان را، نگاهی نزدیک بیندازند.
- لیوان پلاستیکی برای حمام: از لیوانهایی با اندازههای مختلف استفاده کنید، به طوری که وقتی کودک آب را از یک لیوان به فنجان دیگر میریزد، مفهوم بیشتر یا کمتر بودن آن را بهتر یاد گیرد.
۳- زمانی را برای خستگی ایجاد کنید
کودکان امروزی آنقدر از پیش برنامه ریزی شده هستند که به سختی میتوان در یک روز آنها را خسته کرد (خستگی برای بچهها عالی است). دکتر گوئن دووار گزارش میدهد که بازی آزاد باعث تقویت در یادگیری، حافظه و رشد قشر مغزی میشود. کودکانی که مشغول بازیهای غیرقابل ساختاری و تخیلی هستند، زبان، هوش فضایی، استدلال و مهارتهای ریاضی در آنها توسعه خواهد یافت.
نه تنها والدین باید به بچهها اجازه دهند که خود را خسته کنند، بلکه باید برای آن برنامه ریزی کنند. مثلا باید اتاق بازی را با لباسهای مخصوص و برخی از لوازم جانبی اصلی که به کودکان این اجازه را میدهد تا بازیهای خودشان را پیدا کنند، پر کنند.
۴- کتاب خواندن را آموزش دهید
خواندن همان کاری را برای ذهن انجام میدهد که وزنهها برای عضلات میکنند. کتاب خواندن یکی از بهترین روشهای برای افزایش ضریب هوشی کودکان است. ذهن باید هر روز آماده رشد باشد و کودکان باید به طور مرتب با مادر یا پدر خود کتاب بخوانند تا مهارت سواد آموزی قوی تری را در خود تقویت کنند و در تستهای هوش کمتر از چهار سال، نمره بیشتری کسب کنند. به جرات میتوان گفت که خواندن، باعث افزایش ضریب هوشی ما در هنگام دستیابی به واژگان جدید و افزایش درک مطلب میشود.
۵- ماجراجوی را آموزش دهید
اگر میخواهید فرزندتان یک متفکر خلاق و حل کننده مشکل باشد، خانوادهای ماجراجو باشید. فرزندان خود را در معرض فعالیتها، مکانها و فرهنگهای مختلف قرار دهید، تا به آنها نشان دهید که منظره متنوعی از جهان وجود دارد.
در یک رویداد چند فرهنگی شرکت کنید یا یک بار در هفته یک غذای جدید طبخ کنید. به جای بازدید از همان پارک همیشگی، موارد جدیدتری را در شهر خود امتحان کنید. هر سال در تعطیلات، جاهای مختلفی را برنامه ریزی کنید. کنجکاوی فرزندانتان را نادیده نگیرید، اگر مسیر جدیدی را یافتند، با آنها قدم بزنید.
نهار را یک بار در هفته، با یک وعده غذایی پرادویه شروع کنید. راه طولانی از خانه تا مدرسه را طی کنید و چیزهای شگفت آوری را که در طول مسیر مشاهده کنید. وقتی با کنجکاوی و اشتیاق به ناشناختهها نزدیک میشوید، به بچههای خود یاد میدهید همین کار را انجام دهند.
اشیاء روزمره را دوباره اختراع کنید. از فرزند خود بخواهید که در شستن برخی از کارتنهای شیر خالی به شما کمک کند. هنگامی که آنها خشک هستند، ببینید که آیا او میخواهد از آنها اسباب بازی بسازد یا خیر. مقداری لوبیا خشک شده را درون یک بطری بگذارید و اجازه دهید که آن را تکان داده و سرو صدا ایجاد کند یا از یک جوراب قدیمی، عروسک درست کنید. به زودی کودک فرصت خواهد یافت تا بازی خلاقانه خود را آغاز کند.
۶- از آنها بپرسید که چه فکری میکنند
بچهها سوالات زیادی میپرسند و به جای اینکه فقط به سوال آنها پاسخ دهید، سعی کنید از آنها بپرسید که: نظرشان در این مورد خاص چیست؟ به فرزندتان فرصتی دهید که در مورد سوال فکر کند و پاسخی را برای خود فرض کند. این راه به افزایش ضریب هوشی کودکان کمک شایاین میکند. ممکن است برای رسیدن به جواب زمان کمی طولانی تر شود، اما راهنمایی فرزندانتان از طریق فرآیند سوال-پاسخ، به آنها کمک میکند تا یک متفکر مستقل شوند.
۷- خلاقیت کودک را بیدار کنید
ساده لوحی را برای بازیهای خلاقانه تر کنار بگذارید. صرف بیش از حد زمان، برای بازیهای ساده، فرزند را به یک ناظر تبدیل میکند. درعوض، به او برای رهبری نمایش و زمان بازی فرصت دهید. هنرهای دستی یک روش عالی برای انجام این کار است. از رنگهای انگشتی و آب رنگ استفاده کنید یا وسایل موسیقی را با استفاده از موارد موجود در سطل بازیافت خود بسازید. بچهها حتی نمیدانند که مشغول یادگیری هستند.
اسباب بازیهای کودک خود را به پارک ببرید. زمینهای بازی برای ورزش بچهها بسیار عالی هستن، اما آنها همیشه ابزار لازم برای جرقه تخیل خود را ندارند. گچ رنگی را برای نقاشی، حبابهای صابونی را برای دمیدن و اسباب بازیهای مخصوص شن و ماسه را برای آنها کنار بگذارید. همچنین ممکن است از رنگ آمیزی صورت استفاده کنید، بنابراین میتوانید کودک خود را به حیوان مورد علاقه اش تبدیل کرده و او را مجبور سازید که نقش آن حیوان را بازی کند.
با بچههای دیگر همراه شوید. در سن دو سالگی، کودک آماده بازی با بچههای دیگر است. دوستان همبازی به او اجازه میدهند که دنیای خیالی خود را کشف کند، در مورد اسباب بازیها و چمن زارها مذاکره کند و دوست خود را پیدا کند. فعالیتهایی را از قبل برای او برنامه ریزی نکنید و یا در بازی او تداخل نکنید، مگر اینکه واقعاً لازم باشد (مانند وقتی که یک کودک خیلی خشن است).
۸- والیدینی شبیه ماشین چمن زنی نباشید!
والدین چمن زن، مادر و یا پدرانی هستند که پیش از کودک میروند و مسیری زیبا و آسان را برای دنبال کردن کودکان در نظر میگیرند. این والدین انجام کارهای سخت را به عهده میگیرند، تا فرزندانشان مجبور نشوند آنها را انجام دهند. این پدر و مادر چمن زن، ۵ دلار را به خرید یک اسباب بازی که کودک به آن نیاز دارد، به فرزند خود میدهد.
با اجازه دادن به کودک برای انجام کارهای سخت، به فرزند خود لطف بزرگی کنید. یک نقل قول عالی وجود دارد که میگوید: «این کاری نیست که شما برای فرزندان خود انجام میدهید، بلکه آنچه را که به آنها آموخته اید تا برای خودشان انجام دهند، آنها را به انسانهای موفقی تبدیل میکند».
۹- از طنز استفاده کنید
در حقیقت، بین هوش و شوخ طبعی رابطه بزرگی وجود دارد. در سال ۲۰۱۰، دانشگاه نیومکزیکو ۴۰۰ دانشجوی دانشگاه را مورد مطالعه قرار داد و دریافت که نمرات بالا در تستهای هوش با توانایی تشخیص و تولید شوخ طبعی مرتبط است. در حقیقت، احساس طنز یکی دیگر از بهترین روشهای افزایش ضریب هوشی کودکان است.
با جدی نگرفتن زندگی و دادن پاسخ طنز به موقعیتهای غیر منتظره، میتوانید داشتن حس شوخ طبعی را در خانه تمرین کنید. شوخ طبعی نوعی انعطاف پذیری عاطفی را آموزش میدهد که نمیتوان از یک کتاب درسی آموخت. هوش انسانی فقط از یک آزمایش استاندارد اندازه گیری نمیشود. میتوانید ضریب هوشی فرزندتان (هوش و تخیل) را، با بهره مندی او از تجربیات متنوع، اجازه به حل مشکلات خود و استفاده از کمی حس شوخ طبعی برای بهبود حالاتش، تقویت کنید.
۱۰- از خانه خارج شوید
برای تحریک تخیل فرزندتان، نیازی به دور شدن از خانه نیست. پابرهنه در سطوح مختلف، چمن مرطوب، پیاده رو گرم، شن و ماسه خشک، قدم بردارید و از او بپرسید که احساسش نسبت به هریک ار آنها چگونه است (اگر او هنوز کوچک است، توضیحات خود را بیان کنید تا او یاد بگیرد که کلمات را با احساساتش پیوند دهد) یا به یک شکار گنج در حیاط خلوت بروید.
از کاوشگر کوچک خود بخواهید که در زیر برگها و سنگها کاوش کند و آنچه را که مییابد توصیف کند. یک جعبه را در نظر بگیرید تا او بتواند غنیمت خود را برای پروژههای آینده هنری یا علمی در آن ذخیره کند.
کلام آخر
به فرزندتان حق انتخاب دهید. اگر کودکان از چیزی که قصد بازیش را دارند اطلاع داشته باشند، هیجان بیشتری از خود نشان میدهند. به فرزندتان اجازه دهید اشتباه کند و (کمی) ناامید شود. اگر اولین تلاش وی برای جمع کردن گلدانها و قابلمهها ناکام بود، مداخله نکنید. بگذارید او به تنهایی رویکرد متفاوتی را بیاندیشد.
بیش از حد تشویق نکنید. هنگامی که کودک نقاشی خود را به شما نشان میدهد، تعارف خاصی به خرج دهید، مثلا بگویید، من خورشید نارنجی را دوست دارم. اما از ادامه صحبت درباره اینکه چقدر فوق العاده است خودداری کنید. به هر روی، راههای افزایش ضریب هوشی کودکان میتوانند چیزی بیشتر از موارد فوق باشند، اما مهم این است که بتوان آنها را به حیطه اجرا درآورد.