فهرست مطالب
تفکر انتقادی چیست؟
با شنیدن تفکر انتقادی یاد چه چیزی می‌افتید؟ آیا مثل عموم مردم بر این باور هستید که تفکر انتقادی به معنای مخالفت با هرچیزی و انتقاد داشتن از مسائل است؟
باید بگویم اشتباه می‌کنید. اگر دوست دارید با تفکر انتقادی آشنا شوید، در ادامه با ذهن همراه باشید.
تفکر انتقادی؛ درست فکر کنیم
برخلاف باور عموم، تفکر انتقادی مساوی با داشتن انتقاد و یا گارد بسته در مواجهه با پدیده‌ها نیست. تفکر انتقادی به معنای فکر کردن خلاف جهت رودخانه است.
کسانی که تفکر انتقادی دارند مانند دیگران به قضایا و مسائل نگاه نمی‌کنند. افراد دارای تفکر انتقادی بدون در نظر گرفتن همه جوانب و بررسی تمام مستندات، چیزی را قبول نمی‌کنند. آنها همواره از ماهیت پدیده‌ها سوال دارند و به سادگی از کنار آنها نمی‌گذرند.
درواقع تفکر انتقادی، نوعی فکر از فکر کردن است که اتفاقا یکی از درست‌ترین انواع تفکر است. تفکر انتقادی بر درست اندیشیدن و دوری از خطای محاسباتی در داوری تاکید می‌کند. تفکر انتقادی یکی از اصول اساسی داشتن تفکر استراتژیک است و به افراد در سازمان‌ها و زندگی کمک می‌کند تا بتوانند سازوکار درست حل مشکلات را پیدا کنند.
تفکر انتقادی به افراد کمک می‌کند که دور از پیش‌زمینه‌های قضاوت و داوری فکر کنند و مسائل را روشن‌تر از آنچه که عموم مردم می‌بینند درک کنند. کسانی که تفکر انتقادی قوی دارند بهترین گزینه برای حل مسائل و ریشه‌یابی مشکلات هستند.
آنها می‌توانند مسائل را دقیق‌تر و موشکافانه‌تر ببینند و زوایای کمتر دیده شده را مورد توجه قرار دهند. البته داشتن تفکر انتقادی نه فقط در کار و مسائل مدیریتی که در تمام شئون زندگی به کمک ما می‌آید.
ویژگی‌های افرادی که تفکر انتقادی دارند
افرادی که تفکر انتقادی دارند، مختصات شخصیتی خاصی دارند که آنها را از سایر افراد جامعه متمایز می‌کند.
ویژگی اول آنها، مهارت تجزیه و تحلیل آنها است.
آنها می‌توانند مسائل را بهتر از سایرین ببینند و تجزیه و تحلیل کنند. آنها معمولا افراد خوبی برای ریشه‌یابی مسائل و مشکلات هستند و اتفاقات را نه فقط به صورت رویدادی تک‌خطی که به صورت مجموعه از عوامل بهم‌پیوسته می‌بینند. این امر به آنها کمک می‌کند که همه عوامل دخیل در یک موضوع را به درستی بسجند.
ویژگی دوم آنها توانایی داشتن اندیشه مستقل است.
آنها این توانایی را دارند که بدون وابستگی‌های فکری و جانبداری خاص به اتفاقات نگاه کنند. افراد دارای تفکر انتقادی اندیشه بسیار منعطفی دارند و به دور از تصلب فکری نظر می‌دهند. آنها مسائل را با درنظر گرفتن شواهد و مستندات می‌بینند و سعی می‌کنند کمترین دخالت نظری را در مسائل وارد کنند.
ویژگی سوم آنها قابلیت به‌کارگیری استدلال درست و منطقی در تحلیل مسائل است.
آنها با استفاده از مستندات و مشاهدات جزیی‌نگرانه، قابلیت به چالش کشیدن همه موضوعات اطراف‌شان را دارند و بدون دخیل کردن احساسات و نگرش‌های کودکانه، به منطقی‌ترین شکل ممکن بحث می‌کنند.
چطور می‌توانیم تفکر انتقادی را در خودمان تقویت کنیم؟
بسیاری از افراد فکر می‌کنند لازمه داشتن تفکر درست کسب دانش و آگاهی است. با وجود اینکه تخصص و دانش از اجزای مهم داشتن تفکر انتقادی است، اما صرف داشتن اطلاعات نمی‌تواند ضامن تفکر انتقادی باشد.
درواقع تفکر انتقادی نوعی از شیوه تفکر است که هرکسی می‌تواند با تمرین به آن دست پیدا کند. در ادامه به بعضی از مهم‌ترین راه‌های تقویت تفکر انتقادی اشاره خواهیم کرد.
درست فکر کنید
اولین راه تقویت تفکر انتقادی، درست فکر کردن است. فکر کردن درست یعنی توانایی بیان استدلال درست در تبیین مسائل و قابلیت به چالش کشیدن موضوعات مختلف.
سعی کنید به سادگی از کنار اتفاقات عبور نکنید. مسائل را همانگونه که به نظر می‌رسند نبینید. همیشه ورای اتفاقاتی که می‌افتند، چیزی وجود دارد که از دیدها پنهان می‌ماند. به دنبال آن جزئیات باشید.
به دنبال اطلاعات موثق باشید
سعی کنید از منابع اصلی و درست اطلاعات‌تان را کسب کنید. مخصوصا اگر قرار است روی پیشامدی کار کنید که از علت آن اخبار کافی ندارید، به هر منبع خبر اعتماد نکنید. استفاده از داده‌های محکم و مستدل از اولین اصول تفکر انتقادی است. به سادگی اعتماد نکنید و همیشه به دنبال دلایلی بگردید که در پس آنها، منطقی محکم ایستاده است.
به همه چیز شک کنید
شک، اولین قدم ایمان است. تا به چیزی شک نکنید، نمی‌توانید از صحت آن اطمینان حاصل کنید. سعی کنید همه واقعیات را به چالش بکشید.
نظم‌های ذهنی‌تان را به هم بریزید و سعی کنید آنها را دوباره بسازید. به چالش کشیدن واقعیت‌ها، سنگ محک خوبی برای اطمینان از درستی آنها است. سعی کنید برای اثبات درستی یک واقعیت، از گزاره‌های مرسوم استفاده نکنید.
قابلیت‌های ذهنی‌تان را افزایش بدهید
[su_note note_color=”#a631a8″ radius=”10″ class=””]
داشتن ذهنی انعطاف‌پذیر، یکی دیگر از راه‌های داشتن تفکر انتقادی است. اگر به گزاره‌هایی که خلاف اعتقادات شما و واقعیات مرسوم هستند برخورد کردید، آنها را با آغوش باز بپذیرید. سعی کنید در مقابل اتفاقاتی که خلاف جریان اعتقادات شما هستند بسته رفتار نکنید. ذهن‌تان را به واقعیت‌های جدید باز کنید و واقعیات قدیمی را به چالش بکشید.
[/su_note]
دانش‌تان را افزایش دهید
این حقیقت که افزایش دانش منجر به افزایش ظرفیت‌های ذهن می‌شود، غیرقابل انکار است. دانش مانند چراغی است که در اتاقی تاریک روشن می‌شود.
دانستن واقعیت‌های علمی می‌تواند کمک بزرگی برای افزایش وسعت تفکر باشد. هر تخصص و علم جدیدی که کسب می‌کنیم، مانند پنجره‌ای به دنیای جدید عمل می‌کند. با افزایش سطح دانش و آگاهی شانس این را خواهید داشت که بدون تجربه عملی در حوزه‌های مختلف، مانند یک فرد باتجربه به آن حوزه‌ها مسلط شوید.
از تجربه‌های جدید کاری نترسید
آغوش‌تان را برای موقعیت‌ها و تجربه‌های جدید کاری باز کنید. از هیچ فرصتی برای تجربه فنون جدید غافل نشوید. اگر در شرکت یا سازمان‌تان به کمک نیاز داشتند، داوطلب شوید.
از اینکه حوزه‌هایی را امتحان می‌کنید که قبلا هیچ تجربه‌ای در آن نداشته‌اید نترسید. هرچیزی که بتواند گستره فهم شما را از جهان افزایش دهد، در افزایش مهارت تفکر انتقادی شما موثر خواهد بود.
پیش‌فرض‌های عقیدتی و سلیقه‌ای تان را کنار بگذارید
سعی کنید در نگرش به مسائل، به معنای واقعی بی‌طرف باشید. همه می‌دانیم که کنار گذاشتن پبش‌فرض‌های ذهنی و سوءگیری‌های سلیقه‌ای کار سختی است. اما می‌توانیم با تمرین به موفقیت‌های خوبی در این زمینه برسیم.
تفکر مستقل و بی‌طرف به ما کمک می‌کند تا مسائل را روشن‌تر ببینیم. پیش‌فرض‌های سلیقه‌ای و ذهنی مانند غباری جلوی دیدن واقعیت را می‌گیرند و نمی‌گذارند پیشامدها و واقعیات همانطور که هستند به نظر برسند.
درست تحقیق کردن را بیاموزید
سعی کنید روش‌های تحقیق را یاد بگیرید. جمع‌آوری صحیح اطلاعات مستدل و مستند، استنتاج صحیح و استدلال‌های با پایه و اساس، به نتیجه‌گیری ما اعتبار می‌بخشد. درصد زیادی از دید ما به وقایع به نحوه استدلال ما وابسته است. سعی کنید این مهارت را در خودتان ارتقا بدهید.
سخن پایانی
[su_note note_color=”#a631a8″ radius=”10″ class=””]
تفکر انتقادی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ارکان اندیشیدن است. این مهات نه‌تنها در محیط شغلی، بلکه در بهبود روابط انسانی و زندگی روزمره هم به ما کمک بسیاری می‌کند.
[/su_note]
[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]
[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]
[/su_animate]
[/su_box]
یادگیری مهارت‌هایی که به قوی‌تر شدن این طرز تفکر منجر می‌شود، یکی از بزرگترین موهبت‌هایی است که می‌توانیم به خودمان ببخشیم. می‌توانید ثمره تقویت این مهارت‌ها را در طولانی مدت ببینید و از نتایج آن شگفت‌زده شوید. از همین حالا شروع کنید. برای بهتر زیستن، هیچوقت دیر نیست.
