تفکر تجسمی چیست ؟ و چه کمکی به ما می کند؟

تفکر یکی از ارکان مهم زندگی انسان هوشمند است. ما به گونه های مختلفی فکر می کنیم. یکی از این انواع تفکر  ، تفکر تجسمی است. در تفکر تجسمی بر خلاف سایر تفکر ها شما با کلمات و جملات سر و کار ندارید بلکه این تصاویر و نشانه ها هستند که به شما کمک می کنند در ارتباط با موضوعی بیندیشید.

انسان متفکر همیشه و در تمام مراحل زندگی خود به کرات در ارتباط با مفاهیم گوناگون فکر می کند ، پس می توان تفکر را موضوع قابل بحثی دانست که بخواهیم در راستای بهبود آن تلاش کنیم. در ادامه قصد داریم این نوع تفکر را بررسی کرده و بهترین راه های مواجهه با آن را درک کنیم.

تفکر تجسمی یا دیداری چیست ؟

استفاده از زبان و قرار دادن کلمات در کنار یکدیگر در حیطه موضوعی خاص یکی از روش هایی است که شما می توانید از آن برای تفکر بهره ببرید. اما روش دیگری که معمولا از آن استفاده می کنیم ، نقش بستن تصاویر و تجسم آن ها در ذهنمان است.

این تصاویر به ما کمک می کنند تا مطالب را درک کرده و از آن ها الگوی مناسبی برای خود بسازیم. در بسیاری از موارد تجسم به کمک ما می آید و ما را یاری می دهد. برای این که این مقوله را بهتر درک کنید به این مثال توجه نمایید:

فرض کنید در یک روز زمانی که شما به قصد رفتن به محل کارتان خانه را ترک می کنید مورد هجوم فردی قرار گرفته و او موفق می شود تلفن همراه شما را بدزدد.

زمانی که برای شکایت به دفتر پلیس مراجعه می کنید آن ها از شما می خواهند مشخصات سارق را ذکر کنید. در این زمان شما احتمالا تصویر فرد مورد نظر را در ذهن خود تجسم کرده و جزئیات چهره او را برای مامور پلیس بر میشمارید.

در واقع شما از تفکر تجسمی کمک گرفته اید تا بتوانید موارد خواسته شده را بیان کنید.

حالا تصور کنید در راستای خرید یک لباس به عنوان هدیه برای دوستتان به فروشگاه رفته اید. از آن جایی که نمیخواهید دوستتان از قصد شما مطلع باشد نمیتوانید او را با خود ببرید تا ببینید آیا لباس مورد نظر برایش برازنده است یا خیر.

لذا سعی می کنید او را در لباسی که پسندیده اید تجسم کنید تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید. در این مثال هم شما از این نوع تفکر استفاده کرده اید.

کاربرد های پیچیده تر تفکر تجسمی

استفاده از این نوع تفکر همیشه هم به این سادگی نیست. یا به عبارتی علاوه بر مسائل پیش پا افتاده در بسیاری از موارد مهم ما به این نوع تفکر نیاز داریم. پیش نیاز شغل های زیادی قدرت تجسم بالا است. برای مثال یکی از این شغل ها معماری است.

یک مهندس معمار علاوه بر هوش ریاضی و اطلاعات تخصصی بالا ، نیازمند قدرت تجسم فوق العاده است. وقتی برای طراحی منزلتان از او کمک می خواهید ، او باید بتواند همه چیز را تصور کند و قبل از هر چیز در ذهن خود یک نقشه برای خانه شما تهیه کند‌.

با دقت هر چه تمام تر به جزئیات بپردازد تا در نهایت بتواند تصویر درستی از چیزی که شما می خواهید در چارچوب امکانات موجود در اختیارتان قرار دهد.

چه کسانی تفکر تجسمی قوی تری دارند؟

می توان گفت همه ما انسان ها از تفکر تجسمی بهره مند هستیم و می توانیم از آن در مسائل زندگی استفاده نماییم. اما چیزی که تفاوت افراد را در این زمینه می سازد ، کیفیت تصویری است که هر کس قادر است در ذهن خود متصور شود.

عده ای از افراد می توانند تصاویر بسیار روشن و واضحی را تجسم کنند و حتی در آن ها تغییراتی ایجاد کنند. البته تعداد این افراد زیاد نیست و می توان گفت این اتفاق نادر است.

اما در حالت کلی بهتر است بگوییم درجه کیفیت تصویر تجسم شده در افراد مختلف گوناگون است. در کودکان این قدرت بیشتر است و هر چه سن افراد بالاتر می رود توانایی تجسم آن ها کمتر می شود.

این قوه را می توان پیش نیاز بسیاری از کار ها مخصوصا کارهای هنری مثل نقاشی ، طراحی ، مجسمه سازی و … دانست.

گروه دیگر اشخاصی که از این قدرت استفاده بسیاری می کنند ، نویسندگان هستند. در واقع می توان گفت یکی از مسائلی که نویسندگان برجسته را از سایرین جدا می کند ، قدرت تجسم یا تفکر تجسمی قوی در آن هاست .

این افراد با تصور و مجسم کردن شرایط گوناگون و دقت به جزئیات هر چیز آثار بزرگی را خلق می کنند و از طریق آن ارتباط قوی با مخاطب خود برقرار می سازند.

 

قدرت تاثیر تفکر تجسمی در علوم مختلف

در رشته های تخصصی گوناگون استفاده از تفکر تجسمی امری رایج است. در ادامه قصد داریم برخی از زمینه های علمی که در آن ها این تفکر نقش پررنگی داشته است را مرور کنیم تا به تصور بهتری از توانایی خدادادی خود برسیم.

استفاده از قدرت تجسم در ریاضی و فیزیک

یکی از علومی که تفکر تجسمی در آن بسیار موثر بوده است بدون شک علم ریاضیات و هندسه است. در این علم برای ساخت مدل های ریاضی گوناگون و هم چنین حل مسائل مختلف استفاده از تفکر تجسمی امری لازم است. معمولا افرادی که قدرت تجسم بالاتری دارند، در این امر موفق تر عمل می کنند.

همچنین استفاده از این نوع تفکر در فیزیک باعث شکوفایی و کشف بسیاری از پدیده ها شده است. بدون قدرت تجسم درک علم فیزیک ناشدنی است چنان که انیشتین  می گوید :

« من به ندرت از کلمات برای اندیشیدن استفاده می کنم و معمولا برای تفکر در ارتباط با مفاهیم مختلف آن ها را به صورت تصویری در ذهن خود مجسم می نمایم. » لذا همین امر مشخص می کند که تا چه حد تفکر تجسمی در پیشرفت علم فیزیک موثر بوده و خواهد بود.

تفکر تجسمی در علم شیمی

اگر شما از علاقه مندان به علم شیمی هستید حتما برای درک بهتر بسیاری از مسائل از تفکر تجسمی بهره گرفته اید. نظریه های گوناگون در این علم مخصوصا در زمینه ساختار اتم ها و مولکول های عناصر و ترکیبات مختلف بر پایه تجسم می باشند. لذا می توان گفت پایه و بنیان علم شیمی متاثر از این قدرت است.

هنر و ادبیات بر آمده از تجسم

همانطور که پیشتر هم گفتیم آنچه که ذهن نویسنده یا هنرمند را به ذهن مخاطب متصل می کند تفکر تجسمی است. علاوه بر این که آن ها برای خلق آثار خود از این تفکر استفاده می کنند ، مخاطب هم برای درک مقصود آن ها ابزاری جز تجسم ندارد.

لذا تجربیات مثبت، منفی و احساسات گوناگونی که از طریق آثار هنری و ادبیات به مخاطب منتقل می شود بر پایه توانایی و قدرت دو طرف در استفاده از این نوع تفکر است.

تاثیر تفکر تجسمی در درک بهتر موقعیت ها

گفتیم تفکر تجسمی موجب می شود تا ما به وضعیت های گوناگون تسلط بیشتری بیابیم و به آسانی بتوانیم آن ها را مدیریت کنیم. اما یکی دیگر از کاربرد های بسیار مهم تجسم کردن ، استفاده از آن برای انتقال مفاهیم و محتواها است .

فرض کنید در یک جلسه سخنرانی شرکت کرده اید ، فرد سخنران یک ساعت مداوم برای شما صحبت کرده است و مفاهیم مورد نظرش را در قالب کلمات و جملات به شما رسانده است. احتمالا بعد از گذشت نیمی از سخنرانی شما خسته شده و دیگر اهمیتی به موضوع نمی دهید.

اما اگر فرد سخنران با استفاده از نمودار ها و دسته بندی ها در مجموعه ای از تصاویر موضوع مورد بحث را برای شما روشن کرده باشد، علاوه بر این که پیام مورد نظرش را به شکل درست تری به شما رسانده ، از خستگی مخاطب هم جلوگیری کرده است.

به عبارتی او با تجسم موضوع در ذهن خود و به تصویر کشیدن آن روی تخته یا کاغذ به شما کمک می کند تا به درک بهتری از مفهوم برسید. استفاده از این روش برای انتقال مفاهیم توسط مدیران هوشمند امری است که می تواند موجب پیشرفت و توسعه کارکنان سازمان شود.

 

نقشه برداری ذهنی در تفکر تجسمی

یکی از کاربرد های تفکر تجسمی نقشه برداری ذهنی است که به ما کمک می کند در حل مشکلات و مسائل گوناگون فردی و درون سازمانی عملکرد بهتری داشته باشیم. استفاده از این روش به این صورت است که ابتدا مشکل را در مرکز صفحه می نویسیم‌.

سپس از طریق یک طوفان فکری تمامی واژه های کلیدی ، ایده ها و همچنین ریشه های مشکل را به آن متصل می کنیم. می توانیم از شکل های هندسی مختلف برای متفاوت نشان دادن کلمات استفاده کنیم. مثلا ایده هایی که عملی تر هستند را در دایره و ایده های دور از ذهن تر را در غالب مربع بنویسیم.

نیم کره راست مغز ما قدرت تجسم بیشتری دارد و بهره بردن از اشکال هندسی و روش های ترسیمی موجب به کار گرفتن این نیم کره و فعالیت آن خواهد شد.

علاوه بر آن ، این روش سبب می شود تا در مدت زمان کوتاهی تخلیه ذهنی صورت گرفته و بتوانیم مطالب گوناگون را به درستی دسته بندی کنیم. همچنین از دیگر روش های ترسیمی که به حل مشکلات مختلف در سازمان یا هر مشکل دیگری کمک می کند ، استفاده از نمودار استخوان ماهی یا ایشیکاوا است.

در دنیای مدرن امروز و جامعه ای که هر روز با روند سریع تری رشد می کند ، استفاده از تفکر تجسمی برای بهبود ارتباطات و همگام شدن با پیشرفت جهانی تاثیر فراوانی دارد. ما هر روز داریم به صورت های مختلفی از این نوع تفکر بهره می بریم. نماد ها و نشانه ها در زندگی ما جایگاه ویژه ای یافته اند و به ما در درک مفاهیم کمک می کنند.

تاثیر تفکر تجسمی در موفقیت و رشد کسب و کار

حال که به ابعاد گوناگون تفکر تجسمی و کاربرد آن در شاخه های گوناگون علمی پرداختیم ، حتما به تصور بهتری از این نوع تفکر رسیده اید. لذا در ادامه قصد داریم بدانیم چگونه می توانیم از آن در راستای رشد و توسعه فردی و شغلی استفاده کنیم؟

چگونه تفکر تجسمی می تواند در مدیریت و رهبری سازمان به ما کمک کند؟ این نوع تفکر در کدام یک از بخش های سازمان تاثیر بیشتری دارد ؟و استفاده از افراد دارای قدرت تجسم بالا چه تفاوتی در کسب و کار ما ایجاد خواهد کرد؟

در دنیایی که همواره تغییرات با رشد سرسام آوری در حال پدیدار شدن هستند، مدیران هوشمند کسانی هستند که نگرش خود را به مسائل بهینه سازند و با دید بهتری به موقعیت ها ، فرصت ها و حتی تهدید ها بنگرند.

استفاده از تفکر تجسمی به مدیران کمک می کند تا بتوانند شرایط گوناگون را بهتر درک کرده و در راستای حل مشکلات و پیشرفت سازمان گام بردارند.

در قسمت های مختلف سازمان تفکر تجسمی به صورت های گوناگونی مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه این بحث قصد داریم برخی از این موارد را برشماریم تا به درک درست تری از کاربرد این تفکر در کسب و کار و تاثیر آن در پیشرفت بخش های گوناگون سازمان دست یابیم.

 

کاربرد تفکر تجسمی در مدیریت و رهبری سازمان

در بخش مدیریت عالی سازمان برای تصمیم گیری ها و تعیین چشم انداز سازمان و همچنین تعریف ساختار های سازمان ، برنامه های مالی ، آموزش کارکنان ، طوفان فکری و … استفاده از تفکر تجسمی کاربرد فراوانی دارد.

در واقع می توان گفت یکی از عوامل موثر در روند رشد و بهبود مستمر سازمان شناساندن مسائل و ادراک از طریق این تفکر است.

کاربرد تفکر تجسمی در بازاریابی و فروش

تعیین بخش های گوناگون زنجیره تامین و همچنین شناخت نیاز مشتری و توسعه محصولات ، ارائه محصولی جدید و بهره گیری از زنجیره ارزش، مشروط به استفاده از تفکر تجسمی است که راه را برای مدیران این بخش هموارتر می سازد.

سخن پایانی

تفکر تجسمی در تمامی ابعاد زندگی ما نقش دارد و استفاده مطلوب از آن می تواند به حل مشکلات و مسائل گوناگون منجر شود. لذا بهتر است کاربرد های گوناگون آن را بهتر بشناسیم و با به کارگیری آن ، این قدرت را در ذهنمان تقویت نماییم.

ذهن ما ظرفیت بسیاری دارد که راه به کارگیری این ظرفیت ها بهره جویی از علم و دانش و تقویت آن است.