تفکر واگرا چیست؟ افراد خلاق چطور فکر می کنند؟

تفکر واگرا یکی از انواع نگرش‌ها به مسائل است. بسیاری از روان‌شناسان معتقدند تفکر واگرا از مهم‌ترین ابعاد تفکر خلاقیت است. حتی بعضی از روان‌شناسان پا را از این تعریف فراتر می‌گذارند و تفکر واگرا را مساوی با تفکر خلاق می‌دانند. اما تفکر واگرا چیست؟ ما در این مقاله زیروبم تفکر واگرا را بررسی کرده‌ایم. با ما در ذهن همراه باشید.

تفکر واگرا و خلاقیت

قبل از طرح هر مساله‌ای باید به این سوال جواب بدهیم که اصلا تفکر واگرا چیست؟

تفکر واگرا به نوعی از نگرش اطلاق می‌شود که در آن افراد به جای فکر به چارچوب های مرسوم و نظم‌های همیشگی، دوست دارند جور متفاوتی به مسائل نگاه کنند. افرادی که تفکر واگرا دارند برای حل مسائل به روش‌های موسوم اکتفا نمی‌کنند و روش‌هایی را امتحان می‌کنند که عمدتا جدید و خلاقانه به حساب می‌آیند. اصلا به همین دلیل است که نام این تفکر، واگرا است.

بسیاری از روان شناسان عقیده دارند تفکر واگرا مهم‌ترین رکن تفکر خلاق است. اگر می‌خواهید فردی خلاق محسوب شوید، باید واگرا فکر کنید. یعنی باید به دنبال شکستن چارچوب‌ها و درهم ریختن قواعد معمول باشید. به‌این صورت می‌توانید قدمی مهم به سمت خلاقیت بردارید.

لازمه داشتن تفکر واگرا، نپذیرفتن قالب‌های فکری همسان است. معمولا افرادی که واگرا فکر می‌کنند به استفاده از تجربیات مشابه علاقه‌ای ندارند. آنها اصولا دوست دارند تجربیات جدید را کشف و آزمایش کنند.

به همین دلیل، معمولا تفکر واگرا منجر به خلق راه‌های جدید و بدیع می‌شود. معمولا افرادی که واگرا فکر می‌کنند، افراد خلاقی محسوب می‌شوند.

تفکر همگرا در برابر تفکر واگرا

در نقطه مقابل تفکر واگرا، تفکر همگرا وجود دارد. این تفکر برخلاف تفکر واگرا بر استفاده از تجربیات پیشنیان، پیروی از اصول و مفاهیم سنتی و حرکت در چارچوب قواعد و هنجارها تاکید می‌کند. برخلف تفکر واگرا که مشخصه اصلی افراد خلاق محسوب می‌شود، تفکر همگرا ویژگی اصلی افراد منطقی است.

معمولا کسانی که تفکر خطی و اصول منطقی را دنبال می‌کنند، به صورت همگرا فکر می‌کنند. آنها به دنبال پیدا کردن جواب‌های متعدد برای یک سوال نیستند. بلکه ترجیح می‌دهند از اصولی پیروی کنند که از قبل آزمایش شده است و صحت و اعتبار آنها از قبل تایید شده است.

اصولا افراد با تفکر همگرا، برخلاف کسانی که تفکر واگرا دارند، افرادی قاعده‌مند، دقیق، منظم و محافظه‌کار شناخته می‌شوند. درصورتیکه افراد با تفکر واگرا، افرادی نامنظم، هنجارشکن، خلاق و متفاوت شناخته می‌شوند.

این افراد شخصیت‌های برونگرایی دارند و درمقابل اتفاقات متفاوت از خود انعطاف نشان می‌دهند. می‌توانید برای مطالعه نکات تفاوت تفکر واگرا و تفکر همگرا این مقاله ما را مطالعه کنید. اما در ادامه به صورت مفصل به ویژگی‌های شخصیتی افرادی که تفکر واگرا دارند خواهیم پرداخت.

ویژگی‌ها

کسانی که تفکر واگرا دارند، از چند مشخصه اصلی برخوردارند. مشخصه این افراد به صورت زیر تعریف می‌شود:

برونگرایی

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های افرادی که تفکر واگرا دارند برونگرایی آنهاست. این افراد معمولا بسیار اجتماعی، خونگرم و خوش اخلاق هستند. آنها معمولا به فعالیت در قالب گروه علاقه دارند. مشارکت گروهی و همکاری این افراد با گروه، در وضعیت ایده‌آلی قرار دارد و معمولا جزو افراد موثر در گروه به‌حساب می‌آیند.

آنها مثبت‌نگر هستند و به نسبت افراد با تفکر همگرا، خوش‌برخوردتر و باانرژیترند. همین مشخصه تاثیر زیادی در خلاقیت این دسته از افراد دارد.

کنجکاوی

یکی دیگر از مشخصه‌های افراد با تفکر خلاق، کنجکاوی آنهاست. آنها علاقه دارند از هرموضوعی سر دربیاورند. میل و عطش آنها به کسب دانش و مهارت‌های جدید تمام نشدنی است. همین ولع آنها نسبت به یادگیری دانش و مهارت جدید باعث می‌شود علاقه داشته باشند راه‌های مختلف و غیرمتعارف را برای حل مسائل مختلف امتحان کنند.

مقاله مرتبط: تفکر خلاق چیست؟ چگونه تفکر خلاق داشته باشیم؟

ذهن پیچیده و سیال

افرادی که تفکر واگرا دارند از ذهن پیچیده و سیالی برخوردارند. آنها به سادگی می‌توانند بین مسائل مختلف پل بزنند و مسائل مختلف را باهم ترکیب کنند. قدرت تحلیلی آنها در رویارویی با مسائل بسیار زیاد است و ذهن‌شان در آنالیز و ترکیب پدیده‌ها باهم از توانایی خاصی برخوردار است.

ذهن آنها می‌تواند بین بی‌ربط‌ترین مسائل هم ارتباط منطقی برقرار کند و به همین دلیل است که در پیداکردن راه‌حل‌های نو و بدیع یک استاد تمام عیار به‌حساب می‌آیند.

انعطاف‌پذیری

مهم‌ترین ویژگی افرادی که به صورت واگرا فکر می‌کنند، انعطاف‌پذیری آنها است. آنها به سادگی می‌توانند با موقعیت‌ها و چالش‌های جدید روبه‌رو شوند. برای این دسته از افراد، هیچ بحرانی وجود ندارد. بلکه هر موقعیت و تغییر جدید، یک چالش جذاب است و به سادگی می‌توان با آن روبه‌رو شد.

آنها از تغییرات نمی‌ترسند و از آنها فرار نمی‌کنند. بلکه آغوش‌شان برای رویارویی با تغییرات جدید باز است و با روی خوش از آن استقبال می‌کنند. اگر با عوض شدن برنامه کاری و تغییر موقعیت، عصبانی نمی‌شوید یا ذهن‌تان بهم نمی‌ریزد، احتمالا یک فرد با تفکر واگرای قوی هستید یا پتانسیل تبدیل شدن به چنین شخصیتی در شما وجود دارد.

تفکر واگرا در چه موقعیت‌هایی به کمک‌مان می‌آید؟

واقعیت این است که استفاده مطلق از تفکر واگرا، همیشه خوب نیست. ما نیاز داریم که برای پیدا کردن صحیح‌ترین انتخاب‌ها در زندگی‌مان از ترکیب این تفکر و تفکر همگرا استفاده کنیم. اما تفکر واگرا به چه کارمان می‌آید؟

همانطور که قبلا هم گفتیم، این تفکر مهم‌ترین وجه اثرگذار بر خلاقیت است و وقتی قرار است دست به کارهایی بزنیم که به خلاقیت زیادی نیاز دارند، کمک بزرگی برای ما خواهد بود. از طرفی در تصمیم‌گیری نهایی و انتخاب میان گزینه‌ها، به تفکر همگرا نیاز داریم.

[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]

[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]تکنیک طوفان فکری مکتوب ؛ روشی گروهی برای بیدار کردن ایده‌ها و خلاقیت[/su_animate]

[/su_box]     

ما باید بتوانیم درنهایت بین گزینه‌های موجود یک گزینه را انتخاب کنیم و به تصمیم درست برسیم. در این مواقع است که تفکر همگرا با چاشنی منطق به مهم‌ترین نیاز ما تبدیل می‌شود.

کشف پدیده‌ها

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که نیاز ما به تفکر واگرا را افزایش می‌دهد، زمانی است که مغزمان به آنالیز، تحلیل و کشف پدیده‌ها نیاز دارد. وقتی می‌خواهیم به دلایل موجود برای یک مساله فکر کنیم، به تفکر واگرا نیاز داریم تا مغزمان توان ترکیب و تحلیل مسائل را به‌دست بیاورد.

با استفاده از تفکر واگرا می‌توانیم مسائل زیادی را تحلیل کنیم و بین متغیرهای مختلف، پیوند برقرار کنیم تا به درک ۳۶۰ درجه‌ای از پدیده‌ها برسیم.

درک صحیح موقعیت‌ها

یکی دیگر از فواید این تفکر درک صحیح موقعیت است. وقتی مغزمان توان کسب اطلاعات دقیق از علل پدیده‌ها را پیدا کرد، می‌تواند متغیرهای زیادی را بررسی کند و در چالش‌های گوناگون به صحیح‌ترین درک ممکن برسد.

شاید از نظر افرادی که منطقی فکر می‌کنند، تفکر افراد خلاق کمی عجیب به‌نظر برسد؛ اما معمولا این دسته از افراد به درک درستی می‌رسند.

پیدا کردن راه‌حل

پیدا کردن راه‌حل‌های نو و بدیع از دیگر فواید داشتن تفکر واگرا است. افراد خلاق می‌توانند با صرف این تفکر در تحلیل مسائل و پیوند دادن متغیرها به یکدیگر، معمولا راه‌حل‌هایی پیدا کنند که نو و بدیع هستند.

شاید درصدی از خطا همیشه همراه کسانی که به صورت واگرا فکر می‌کنند وجود داشته باشد؛ اما معمولا راه‌حل‌های آنها نو و بدیع و درصورت درستی، به بهترین شکل ممکن عمل می‌کند. آنها هیچ‌وقت تسلیم نمی‌شوند و سعی می‌کنند به بهترین شکل ممکن از پس حل مسائل بربیایند.

[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]

[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]تفکر حل مسئله چیست؟ روش ها و تکنیک های تمرکز و تفکر برای حل مسئله[/su_animate]

[/su_box]     

اختراع و نوآوری

معمولا مخترعان از افراد خلاق هستند و این تفکر مهم‌ترین رکن خلاقیت به‌حساب می‌آید. کسانیکه به صورت واگرا فکر می‌کنند از ایده‌های نو و بدیع استقبال می‌کنند و از واکنش غیرمتعارف دیگران به راه‌حل‌هایشان نمی‌ترسند. آنها از تمسخر یا مخالفت سایرین نسبت به راه‌حل‌هایشان ابایی ندارند و به درستی کارشان ایمان دارند.

چگونه تفکر واگرا را در خودمان تقویت کنیم؟

داشتن تفکر واگرا در بسیاری از موارد به کمک ما می‌آید. بنابراین تقویت توان تفکر واگرا اهمیت زیادی دارد. با استفاده از دستورالعمل‌های زیر می‌توانید این تفکر را در خودتان تقویت کنید:

• ایده‌پردازی کنید و ایده‌هایتان را روی کاغذ بنویسید. یادتان باشد هرایده‌ای ارزش فکر کردن و پرداخته شدن دارد.

• در تحلیل مسائل و موضوعات مختلف، همه جوانب را درنظر بگیرید و فقط به یک وجه ماجرا نگاه نکنید. تفکر تک بعدی شما را از واگرایی دور خواهد کرد.

• آغوشتان را برای مواجهه با تغییرات باز کنید. به تغییرات به چشم چالش‌های جذابی نگاه کنید که می‌توانند تجربیات ارزشمندی را برایتان به همراه داشته باشند.

• دایره معاشرت‌تان را وسیع کنید. هم‌نشینی با افراد و کارکردن در گروه به معنای کسب تجربه‌های جدید و استفاده از تجربیات دیگران است. چه چیزی در داشتن تفکر واگرا از این مساله کارامدتر است؟

• کسب مهارت و دانش را فراموش نکنید. هرچقدر که مهارت‌های بیشتری داشته باشید، توان تفکرتان به طرز موثری افزایش خواهد یافت. هر دانش جدید، مانند پنجره‌ای جدید رو به دنیا است و افق دید شما را گسترش خواهد داد.

• از هر فعالیتی که ذهن‌تان را تقویت می‌کند استقبال کنید. از بازی‌های فکری تا خواندن کتاب و انجام تمرین‌های تقویت ذهن. همیشه به دنبال ورزش دادن مغز و توان ذهنی‌تان باشید.

[su_box title=”همچنین بخوانید: ” style=”bubbles” box_color=”#a631a8″ radius=”20″]

[su_animate type=”shake” duration=”0.5″]

[/su_animate]

[/su_box]