فهرست مطالب
خلاقیت فردی یکی از خصوصیاتی است که برای موفقیت در کسب‌وکار و بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی به آن نیاز دارید. توسعه خلاقیت فردی از ابتدای شروع فرآیند آموزش آغاز می‌شود و تا آخر عمر ادامه پیدا می‌کند. اگر فکر می‌کنید که خلاقیتتان به بهبود نیاز دارد، حتماً تا انتهای این مقاله با ما در ذهن همراه باشید. قرار است تکنیک های توسعه خلاقیت فردی را باهم بررسی کنیم.
خلاقیت فردی
خلاقیت فردی توانایی ویژه‌ای در ما انسان‌ها است که می‌توانیم با استفاده از آن به ارائه راه‌حل‌های جدید برسیم. افراد خلاق توانایی خارق‌العاده‌ای در یافتن ایده‌های جدید و خلق و ابداع هستند. تمام پیشرفت بشر از ابتدای خلقت تابه‌حال، مدیون قوه خلاقیت انسان بوده است. ازاین‌جهت، توسعه خلاقیت فردی اهمیت زیادی دارد.
برخلاف آنچه بین عامه مردم تصور می‌شود، خلاقیت فردی باهوش بالا برابر نیست. ممکن است کسانی خلاق باشند، اما باهوش نباشد و برعکس؛ کسانی که باهوش هستند الزاماً افراد خلاقی نیستند.
مسئله‌ای که باید درباره خلاقیت به آن توجه کنیم این است که این ویژگی انسان، اولاً سخت است و به‌سادگی قابل‌دستیابی نیست؛ ثانیاً توسعه خلاقیت فردی امری پویاست و تا انتهای عمر ادامه دارد. این به معنای نوسان داشتن میزان خلاقیت در تمام عمر انسان است. یعنی شما ممکن است در سال‌هایی از زندگی در درجه بالایی از خلاقیت قرار داشته باشید و در سال‌هایی خلاقیتتان پایین باشد.
تکنیک های توسعه خلاقیت فردی
اما تکنیک های توسعه خلاقیت فردی چه هستند؟ بیایید باهم مروری بر این تکنیک‌ها داشته باشیم:
کنجکاوی
کنجکاوی یکی از مهم‌ترین تکنیک های توسعه خلاقیت فردی است. حتماً می‌دانید که کلید کنجکاوی، پرسیدن است. یادتان باشد که برای داشتن ذهنی خلاق باید پرسشگر بود. همیشه سؤال بپرسید. پرسیدن سؤال می‌تواند ابعادی از مسئله را بری شما روشن کند که تا قبل از آن به ذهنتان نرسیده بود.
پرسیدن سؤال می‌تواند با نشان دادن جنبه‌های مختلف مسائل باعث تحریک خلاقیت و رسیدن ایده‌های جدید و تازه به ذهن شما شود.
مقاله مرتبط: تفکر خلاق چیست؟ چگونه تفکر خلاق داشته باشیم؟
تکنیک توهم خلاق
حتماً برایتان پیش‌آمده است که تصاویر یا واقعیاتی را ببینید که جور دیگری به چشمتان برسند. جوری که با تصویر واقعی آن کمی تفاوت دارد. این توهم و خطای بصری برای همه ما پیش‌آمده است. اما شاید برایتان جالب باشد که این توهم و اشتباه می‌تواند تکنیکی برای توسعه خلاقیت شما باشد.
اما چطور؟ جواب این سؤال را باید در همان موقعیت پیدا کنید اما اگر بخواهم توضیح کوتاهی درباره این تکنیک به شما ارائه کنم باید بگویم که برای اجرای این تکنیک باید به‌صورت عمدی به مسائل به‌صورت اشتباه نگاه کنید. مثلاً سعی کنید وقتی به یک تصویر نگاه می‌کنید تصویری را ببینید که وجود ندارد.
این تمرین می‌تواند به شما کمک کند تا در فکر کردن به مسائل، جزئیاتی را که از چشمتان غافل مانده است را ببینید و جنبه‌های خلاق ذهنتان را بیدار کنید.
طوفان فکری
یکی از معروف‌ترین تکنیک های توسعه خلاقیت فردی جلسه طوفان فکری است. طوفان فکری از آن تکنیک‌هایی است که هم در خلاقیت گروهی تأثیرگذار است و هم در خلاقیت فردی کاربرد دارد. طوفان فکری به این صورت است که طی چند دقیقه، در مورد موضوع موردبحثتان بدون وقفه ایده پردازی کنید.
این تکنیک می‌تواند به باز شدن دریچه‌های فکرتان به سمت ایده‌های جدید و خلاقیت بسیار کمک‌کننده باشد. استفاده از طوفان فکری هم به‌صورت گروهی و هم به‌صورت انفرادی امکان‌پذیر است. تنها چیزی که به آن نیاز دارید، یک خودکار و دفتر و ذهنتان است. شروع کنید! هر آنچه به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید و در انتهای کار به تک‌تک ایده‌ها فکر کنید و امکان کاربردشان را بررسی کنید.
طوفان فکری منفی
شاید برایتان جالب باشد که طوفان فکری منفی چیست. این تکنیک هم یکی از جالب‌ترین تکنیک های توسعه خلاقیت فردی است. در اجرای طوفان فکری منفی مانند جلسات طوفان فکری عمل می‌کنید. اما روش کارتان فقط یک تفاوت با طوفان فکری دارد.
در اجرای تکنیک طوفان فکری منفی باید به تمام راه‌حل‌هایی برای حل مسئله فکر کنید که تمام توان فکری‌تان را برای نرسیدن به وضعیت مطلوب یا بدتر کردن اوضاع متمرکز کنید. در پایان جلسه، باید به نحوه تغییر شکل این راه‌حل‌ها به سمت راه‌حل‌های کاربردی و مثبت فکر کنید.
می‌توانید اجرای کامل این تکنیک جذاب را در این مقاله مطالعه کنید.
استوری بورد
تکنیک استوری بورد، تکنیک موثر دیگر در توسعه خلاقیت فردی است. در این تکنیک باید مانند انیماتورها عمل کنید. در این تکنیک باید داستان‌پردازی کنید. یعنی تمام راه‌حل‌ها، ابعاد و جزئیاتی که درباره حل مسئله به ذهنتان می‌رسد در یک صفحه بنویسید.
می‌توانید تخیلتان را حسابی به کار بیندازید و هر راه‌حلی که به ذهنتان می‌رسد را در صفحه جلوی مسئله اصلی‌تان بنویسید. حالا به نتیجه به کار بستن راه‌حلتان در مورد مسئله فکر کنید و ببینید که در صورت اجرایی شدن راه‌حلتان چه اتفاقی می‌افتد. در انتهای کار می‌توانید بهترین راه‌حل و نتیجه را انتخاب کنید و آن را اجرایی کنید.
این تکنیک نقش زیادی در توسعه خلاقیت فردی دارد و فکر شمارا به طرز باورنکردنی باز می‌کند.
شش کلاه تفکر
تکنیک شش کلاه تفکر روشی برای نظم‌بخشی به تفکرات است. این تکنیک به ما کمک می‌کند که در زمان تفکر نسبت به مسائل جدید، مرحله‌به‌مرحله به صورتی خاص فکر کنیم. هر مرحله این تکنیک به رنگی خاص اختصاص دارد و هر رنگ مختص نوعی خاص از تفکر و نگرش به مسائل است.
این تکنیک می‌تواند در عین توسعه خلاقیت فردی به ما در پیدا کردن راه‌حلی منطقی و جدید کمک کند. اگر دوست دارید به‌صورت کامل‌تری از نحوه انجام تکنیک شش کلاه تفکر بدانید، می‌توانید این مقاله ما را مطالعه کنید.
صفر نویسی
اگر می‌خواهید از تکنیک صفر نویسی برای توسعه خلاقیت فردی استفاده کنید باید ابتدا یک ایده کاملاً خام را روی کاغذ بنویسید. حالا نوبت طی کردن مراحلی خاص روی این ایده است تا بتوانید به ایده خامتان سروشکلی تازه ببخشید و آن را به عملی شدن نزدیک کنید.
بعد از نوشتن ایده خام روی کاغذ نوبت به نوشتن جزئیات و حقایقی است که از مطالعه کامل روی مسئله به دست آورده‌اید. بعد از اضافه کردن جزئیات و حقایق باید درباره ایده‌تان رؤیاپردازی کنید و تخیلتان را به کار بگیرید. حالا ایده‌ای ناب و بکر روبه‌روی شماست.
تغییر چشم‌انداز
اگر دوست دارید فرد خلاقی باشید، باید نگاهی همه‌جانبه به مسائل داشته باشید. این یعنی باید خودتان را جای افرادی بگذارید که نگاه دیگری به مسئله‌دارند. این کار کمی سخت است؛ چون ما نمی‌توانیم تفکر دیگران را درک کنیم و جای آن‌ها باشیم. اما اگر کمی تلاش کنیم، می‌توانیم با تغییر چشم‌انداز به راه‌حل‌های جدیدی برسیم که در توسعه خلاقیت فردی ما بسیار کارگشا خواهد بود.
نوشتن با دست غیر مسلط
اگر سعی کنیم از دست غیر مسلطمان استفاده کنیم، توانسته‌ایم که توان نیمکره غیر مسلط مغزمان را به طرز قابل‌توجهی تقویت کنیم. اگر راست‌دست هستید، سعی کنید از دست چپتان استفاده کنید و حتی شده چند خط با آن بکشید. با این کار مغز شما تحریک خواهد شد.
وقتی هردو نیمکره مغز شما به طرز یکسانی فعال باشد، خلاقیت شما به طرز قابل‌توجهی توسعه خواهد یافت. می‌توانید در را با دست غیر مسلطتان بازکنید، سعی کنید با دست غیر مسلط مسواک بزنید و یا موهایتان را شانه کنید.
فکر کردن به ابعاد راه‌حل
هر راه‌حلی را که ارائه می‌دهید، حتماً به همه ابعاد آن فکر کنید. بررسی ابعاد راه‌حل مانند بررسی ابعاد مسئله می‌تواند کاربردی بودن آن را تضمین کند و درعین‌حال به توسعه خلاقیت فردی هم کمک کند.
هر بار که چیزی به ذهنتان می‌رسد، آن را برای خودتان توضیح دهید. سعی کنید جوری حرف بزنید که کاملاً بشنوید و انگار دارید برای یکی از دوستانتان مطلب را باز می‌کنید. به این صورت می‌توانید ابعاد تازه‌ای از مسئله و راه‌حلی که برای آن ارائه می‌کنید دست پیدا کنید.
در پایان برای توسعه خلاقیت یادتان نرود که:
متخصص باشید
سعی کنید درزمینهٔ موردنظرتان به فردی متخصص تبدیل شوید و اطلاعاتتان در آن به‌اندازه کافی عمیق شود. وقتی در کاری که مشغول انجامش هستید اطلاعات عمیقی داشته باشید، با دانستن همه ابعاد مسئله ایده‌های جدید و بکری به نظرتان خواهد رسید و قطعاً قوه خلاقیت در شما تقویت خواهد شد.
کنجکاو باشید
بها دادن به کنجکاوی اصلاً چیز بدی نیست. وقتی درباره ابعاد مسئله‌ای کنجکاوی می‌کنید، درواقع به عمیق‌تر شدن دانشتان کمک کرده‌اید و با این کار به توسعه خلاقیت فردی در خودتان کمک کرده‌اید.
اعتمادبه‌نفس داشته باشید
داشتن اعتمادبه‌نفس یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای خلاقیت فردی است. وقتی ایده‌ای جدید ارائه می‌کنید، احتمال اینکه با تمسخر دیگران مواجه شوید زیاد است. اما یادتان باشد که اگر مخترعان بزرگ دنیا از تمسخر دیگران می‌ترسیدند، هرگز چیزی به نام هواپیما، قطار یا خودروهای شخصی وجود نداشتند.
از شکست نترسید
ترس از شکست یکی از مهم‌ترین سدهای خلاقیت است. اگر از اینکه ممکن است روزی با شکست مواجه شوید بترسید، مغز شما توانایی خلاقیت را از دست خواهد داد و بسیاری از قابلیت‌های آن در ایده پردازی از بین خواهد رفت.
بدانید که بسیاری از مشکلات راه‌حل‌های چندگانه دارد
دوری از تفکر خطی و داشتن تفکر ترکیبی و جانبی، یکی از رازهای مهم در داشتن خلاقیت است. اگر می‌خواهید به راه‌حلی درست برسید باید این مسئله را در نظر بگیرید که هر مسئله چندین راه‌حل ممکن دارد و الزاماً یک راه‌حل برای رسیدن به نتیجه کافی نیست.
