فهرست مطالب
کلبه عمو تام نوشته هریت بیچر استو، یک رمان ضد برده داری است که تاثیر زیادی بر جنگ داخلی آمریکا و موضوع برده داری در آمریکا گذاشته است.
به حدی که گفته میشود آبراهام لینکلن رئیس جمهور وقت آمریکا در ملاقاتی به استو گفته است: «پس شما همان خانم کوچکی هستید که باعث جنگی بزرگ (جنگ داخلی آمریکا) شد». به دلیل اینکه جنگ داخلی ۹ سال بعد از انتشار کتاب آغاز شد، عدهای انتشار این رمان را جنجالیترین حادثه در تاریخ رماننویسی میدانند.
اگر چه این رمان در سال ۱۸۵۲ منتشر شده است، اما همچنان ارزش خواندن دارد. جالب است بدانید تولستوی نویسنده شهیر روس، پس از خواندن این کتاب در ستایش آن گفته است: «این رمان یکی از بزرگترین فرآوردههای ذهن بشر است.»
شناسنامه کتاب کلبه عمو تام
- عنوان اصلی : Uncle Tom’s Cabin
- نویسنده: هریت بیچر استو
- کشور: آمریکا
- سال انتشار: ۱۸۵۲
- ژانر: رمان کلاسیک
- مناسب برای: همه افراد
- امتیاز کتاب: ۳.۸۹ از ۵ (بر اساس وبسایتgoodreads.com)
معرفی کتاب
رمان ضد برده داری «کلبه عمو تام» یا، زندگی در میان فرومایهها نوشته نویسنده آمریکایی هریت بیچر استو؛ در سال ۱۸۵۲ به عنوان داستانی سریالی در چهل قسمت به صورت هفتگی در نشریه «عصر ملی» منتشر شد.
قرار نبود این داستان به یک رمان تبدیل شود، اما محبوبیت بسیار زیاد آن باعث شد که ناشر به دنبال برقراری تماس با استو و متقاعد کردن او برای چاپ این رمان باشد.
کلبه عمو تام با فروش ۳۰۰ هزار نسخه در سال اول، یکی از پرفروشترین رمانهای قرن نوزدهم است و تنها کتاب مقدس، فروش بیشتری از آن داشت. این رمان به یک پدیده فرهنگی تبدیل شد و اصطلاح و شخصیتهای “عمو تام”، “توپسی”، “سایمون لگری” و دیگران را به وجود آورد.
تأثیری که این رمان گذاشت با تعداد کمی از رمانهای دیگر در تاریخ برابری میکند. این اثر به تقویت احساسات ضد بردهداری کمک کرد و همچنین یکی از دلایل جنگ داخلی آمریکا محسوب میشود.
پس از انتشار، این کتاب به طور گسترده ترجمه شد و چندین بار به صورت نمایش ارائه شد. استو در سفری به انگلستان در سال ۱۸۵۳ با اشتیاق مورد استقبال قرار گرفت و در آنجا با بسیاری از شخصیتهای برجسته ادبی رابطهای دوستانه برقرار کرد.
گرچه این رمان در بسیاری از نقاط آمریکا و دنیا مورد توجه قرار گرفت اما در بسیاری از ایالتهای جنوبی به شدت محکوم شد و حتی خواندن یا در اختیار داشتن این کتاب به یک کار بسیار خطرناک تبدیل شد.
موضوع اصلی در کلبه عمو تام، مشکل بردهداری و رفتار با انسانها به عنوان دارایی است، مفاهیمی که استو در مقابل اخلاق مسیحیت قرار میدهد.
تصویری که استو از بردهداری در رمانش به تصویر میکشد از مسیحیت و غوطهور شدن در نوشتههای مربوط به قانون لغو بردهداری نشات گرفته است. او همچنین از تجربیات شخصی خود در طول دهههای ۱۸۳۰ و ۱۸۴۰ استفاده کرده، یعنی زمانی در سینسیناتی، اوهایو زندگی میکرد، جایی که مقصدی برای بردههایی بود که از کنتاکی و سایر ایالتهای جنوبی فرار میکردند.
استو همچنین در کتاب کلیدی برای کلبه عمو تام (۱۸۵۳)، مجموعهای از اسناد و مدارک را منتشر کرد که برای اثبات صحت تصوبرسازی رمانش از بردهداری استفاده کرده بود.
کلبه عمو تام عناصر طنز معاصر و داستانهای احساساتی را به گونهای قدرتمند ترکیب کرده که به گفته برخی، به سرعت بخشیدن به جنگ داخلی کمک کرد.
اما این کتاب علیرغم نقشی که در جنبش ضد بردهداری دارد، خالی از بحث نیست و به دلیل تداوم کلیشههای نژادی مورد نقد قرار میگیرد. این ارتباطات منفی اغلب اهمیت تاریخی آن را تحت الشعاع قرار میدهد.
به حدی که شهرت رمان در قرن بیستم زیر سوال رفت. ریچارد رایت و جیمز بالدوین، در میان نویسندگان سیاه پوست، در طول دهه ۱۹۳۰ به آن حمله کردند و در دهه ۴۰ اصطلاح عمو تام به توهینی تبدیل شد که برای توصیف سیاهپوستانی استفاده میشد که نسبت به سفیدپوستان سرسپردگی نشان میدادند یا بهطور دیگری شریک ظلم سفیدپوستان بودند.
به همین علت امروزه تصویری که کلبه عمو تام از شخصیتهای سیاهپوست به تصویر میکشد، نژادپرستانه و حامی بردهداری تلقی میشود.
اقتباس های صورت گرفته از کلبه عمو تام
کلبه عمو تام از سال ۱۸۵۲ چندین بار برای تئاتر اقتباس شد. از آنجایی که رمان از مضامین و تکنیکهای ملودرام تئاتری رایج در آن زمان استفاده میکرد، انتقال آن به صحنه آسان بود.
این اقتباسها برای مخاطبان توانمند در ایالات متحده پخش شد و به محبوبیت قابل توجه رمان استو در شمال و خصومت آنها با جنوب کمک کرد.
اقتباس کلبه عمو تام برای فیلم از دوران فیلم صامت در نیمه اول قرن بیستم شروع شد. محبوبیت داستان در آن زمان به این معنی بود که درک آن برای مخاطبان آسان تر بود.
تلاشهای بعدی برای تولید فیلم به زبان انگلیسی به دلیل اعتراضات علیه تبعیض نژادی با شکست مواجه شد، اگرچه در نهایت به عنوان یک درام تلویزیونی در دهه ۱۹۸۰ مورد اقتباس قرار گرفت.
این داستان همچنین به صورت فیلم به زبانهای دیگر از جمله آلمانی اقتباس شد و در انیمیشنهای مختلف از جمله کارتونهای تولید شده توسط والت دیزنی و برادران وارنر بازآفرینی شد.
خلاصه کتاب کلبه عمو تام
یک کشاورز کنتاکی به نام آرتور شلبی که بدهیهای زیادی دارد، با احتمال از دست دادن همه چیزش روبرو میشود. اگرچه او و همسرش، امیلی شلبی، رابطهای محبتآمیز با بردگان خود دارند، شلبی تصمیم میگیرد با فروش دو تن از بردههای خود به آقای هیلی، یک تاجر برده ، پول به دست آورد.
بردگان مورد بحث عبارتند از عمو تام، مردی میانسال با زن و فرزندانش در مزرعه، و هری، پسر جوان الیزا خدمتکار خانم شلبی. هنگامیکه شلبی به همسرش در مورد توافق خود با هیلی میگوید، او وحشت زده میشود زیرا به الیزا قول داده است که پسرش را نفروشد.
با این حال، الیزا مکالمه شلبی و همسرش را میشنود و پس از هشدار به عمو تام و همسرش، هری را میگیرد و به شمال فرار میکند، به امید اینکه با همسرش جورج در کانادا به آزادی دست پیدا کند.
هیلی او را تعقیب میکند، اما دو برده دیگر، الیزا را از خطر آگاه میکنند و با عبور از رودخانه نیمه یخ زده اوهایو، مرزی که کنتاکی را از شمال جدا میکند، به طور معجزه آسایی از گرفته شدن فرار میکند.
سپس هیلی یک شکارچی برده به نام لوکر و گروهش را استخدام میکند تا الیزا و هری را به کنتاکی بازگرداند. الیزا و هری راه خود را به یک شهرک کویکر ادامه میدهند. در آنجا جورج، همسر الیزا به آنها ملحق میشود تا با خانوادهاش به کانادا سفر کند.
در همین حال، عمو تام با ناراحتی خانوادهاش را ترک میکند. زیرا هیلی او را به یک قایق در میسیسیپی میبرد تا به بازار بردهها منتقل شود.
عمو تام در قایق با یک دختر سفیدپوست فرشته مانند به نام ایوا آشنا میشود و به سرعت با او دوست میشود. هنگامیکه ایوا به رودخانه میافتد، تام برای نجات او شیرجه میزند و پدرش آگوستین سنت کلر با سپاسگزاری موافقت میکند تام را از هیلی بخرد.
تام با سنت کلر به خانه آنها در نیواورلئان سفر میکند و به طور فزایندهای برای خانواده سنت کلر ارزشمند میشود و بیشتر به ایوا نزدیک میشود.
در شمال، جورج و الیزا ازدست لوکر و افرادش در حال فرار هستند. هنگامیکه لوکر تلاش میکند آنها را بگیرد، جورج به پهلوی او شلیک میکند و این کار باعث میشود دیگر شکارچیان برده عقب نشینی کنند. الیزا جورج و کویکرها را متقاعد میکند که لوکر را به محل سکونت بعدی بیاورند تا درمان شود.
در همین حال، در نیواورلئان، سنت کلر در مورد بردهداری با دخترعموی خود اوفلیا، که با بردهداری به عنوان یک نهاد مخالف است، اما تعصبات عمیقی علیه سیاهان دارد، بحث میکند. در مقابل سنت کلر، هیچ خصومتی با سیاهپوستان احساس نمیکند، اما بردگی را تحمل میکند، زیرا در تغییر این شرایط احساس ناتوانی میکند.
سنت کلر برای کمک به اوفلیا جهت غلبه بر تعصب خود، تاپسی، دختر جوان سیاه پوستی را میخرد که توسط ارباب گذشتهاش مورد آزار قرار گرفته بود و ترتیبی میدهد که اوفلیا شروع به آموزش او کند.
پس از اینکه تام به مدت دو سال با سنت کلرها زندگی کرد، ایوا به شدت بیمار میشود و سپس میمیرد. مرگ او تأثیر عمیقی بر همه کسانی که او را میشناختند میگذارد: اوفلیا تصمیم میگیرد بردگان را دوست داشته باشد، تاپسی یاد میگیرد که به دیگران اعتماد کند و احساس دلبستگی کند، و سنت کلر تصمیم میگیرد تام را آزاد کند.
با این حال، سنت کلر قبل از اینکه بتواند به تصمیم خود عمل کند، در حالی که سعی میکند یک نزاع را حل کند با چاقو کشته میشود.
همسر ظالم سنت کلر، تام را به صاحب مزرعه شرور به نام سیمون لگری میفروشد. تام به همراه گروهی از بردههای جدید، از جمله املین، که لگری او را برای استفاده به عنوان برده جنسی خریداری کرده تا جایگزین برده جنسی قبلی خود، کاسی، به روستایی در لوئیزیانا برده میشوند.
زمانی که تام از شلاق زدن یکی از بردهها خودداری میکند، لگری از تام متنفر میشود و او را مورد ضرب و شتم شدید قرار میدهد. پس از این ماجرا تام با کاسی ملاقات میکند و داستان او را میشنود که به خاطر بردگی از دخترش جدا شده است، دوباره حامله شده، اما کودک را کشته زیرا طاقت نداشته که فرزند دیگری از او بگیرند.
در همین زمان، جورج، الیزا و هری سرانجام از دریاچه ایری به کانادا میروند و آزادی خود را به دست میآورند.
در لوئیزیانا، ایمان تام با سختیها آزمایش میشود و تقریباً دیگر باوری برایش باقی نمیماند. با این حال، او دو رویا دارد – یکی از مسیح و دیگری از ایوا – که قدرت معنوی او را تجدید میکند و به او شجاعت میدهد تا در برابر عذابهای لگری مقاومت کند.
عمو تام، کاسی را تشویق به فرار میکند. کاسی هم املین را با خود میبرد. تام از گفتن جای کاسی و املین به لگری امتناع میورزد. درنتیجه لگری به ناظرانش دستور میدهد که او را بزنند. وقتی تام نزدیک به مرگ است، لگری و ناظران را میبخشد.
جورج شلبی، پسر صاحب اول تام با پول در دست میآید تا تام را بخرد، اما خیلی دیر میرسد و فقط میتواند تماشاگر مرگ تام باشد.
کاسی و املین با کمک چند نفر دیگر به کانادا سفر میکنند و در آنجا کاسی متوجه میشود که الیزا دختر گمشدهاش است. خانواده تازه به هم پیوسته به فرانسه سفر میکنند و تصمیم میگیرند به لیبریا، کشور آفریقایی که برای بردگان سابق آمریکایی ایجاد شده است، نقل مکان کنند.
جورج شلبی به مزرعه خود در کنتاکی باز میگردد و پس از مرگ پدرش، به احترام تام، تمام بردگان را آزاد میکند.
تجزیه و تحلیل کلبه عمو تام
عنوان فرعی کتاب کلبه عمو تام یعنی “زندگی در میان فرومایهها” به همان اندازه مهم است. بر اساس سخنی از محقق ادبی آلفرد کازین، که در سال ۱۹۹۱ منتشر شد، عنوان فرعی نشان دهنده قصد استو برای نشان دادن این موضوع است که بردهداری فقط یک گناه فردی نیست، بلکه یک ظلم سیستماتیک است.
در حالی که استو احتمالاً سوسیالیست نبود، گفتگوهای متعددی در کلبه عمو تام وجود دارد که نشان میدهد بردهداری نتیجه طبیعی سرمایهداری و ساختارهای طبقاتی سلسله مراتبی است.
یکی از مشهودترین موضوعات این کتاب، تمایل نویسنده به به تصویر کشیدن بردگان به عنوان انسان است. در آن دوران، بردهداران، بردههای آفریقایی آمریکایی را بخشی از دارایی خود میدانستند و از دید صاحبان برده، بین داشتن گاو و برده تفاوتی وجود نداشت.
استو این استدلال را ارائه میکند که بردگان نیز احساساتی مانند احساسات اربابان خود دارند. به نظر میرسد نویسنده با رویه جداسازی اعضای یک خانواده و فروش متفاوت آنها مخالف بوده است.
بحث دیگری که در این کتاب مطرح میشود، این است که مسیحیت ابزاری قوی برای غلبه بر بردگی است. میتوان ادعا کرد که استو بر این عقیده است که مبارزه با بردهداری بدون تأثیر مستقیم مسیحیت به دست نمیآید. به همین دلیل است که هرگاه شخصیتی از کتاب به مسیحیت میگرود، به نوعی نماد پیروزی در برابر بردهداری تبدیل میشود.
این کتاب درست پس از تصویب قانونی توسط دولت نوشته شد که شهروندان را از کمک به بردگان فراری منع میکرد. بنابراین، هدف استو این بود که به مخاطبان خود برسد و اطمینان حاصل کند که شهروندان این قانون جدید را نادیده میگیرند. برای رسیدن به این هدف، نویسنده از سبکی احساسی در نوشتن استفاده میکند که از آن برای ترسیم بدیهای بردهداری استفاده میکند.
همچنین نویسنده این کتاب نقش زنان را در این مبارزه برجسته میکند. با وجود اینکه کتاب پیش از ظهور فمینیسم است، زنان در این کتاب شجاعتر، از نظر اخلاقی درستکارتر و متعهدتر از مردان به تصویر کشیده شدهاند. به نظر میرسد در میان بردهداران، زنان نسبت به همتایان مرد خود آمادگی بیشتری برای ترک بردگی دارند.
کلبه عمو تام بدون شک یکی از مهمترین ابزارها علیه بردهداری در زمان خود بود. نویسنده بردهداری را از همه جهات بررسی میکند و موفق میشود ماهیت شیطانی آن را برجسته کند.
او با طرح استدلالهای مختلف در مورد بردهداری به این امر دست مییابد. برخی از این استدلالها در ماهیت بسیار احساسی به نمایش گذاشته شدهاند که از ویژگیهای این کتاب است.
بخشهایی از متن کتاب کلبه عمو تام
“قلب اشکی برای ریختن ندارد، فقط خون میریزد، در سکوت فقط خون خود را میریزد.”
«در این دنیا ارواح مبارکی وجود دارند که غم و اندوه آنها برای دیگران به شادی تبدیل میشود. امیدهای زمینیشان که با اشکهای فراوان در گور نهاده شده، بذری است که از آن در بهار گلهای شفابخش و مرهمیبرای دنیای ویرانه و پریشان رشد میکند.
”هر چقدر هم که مسیر سخت، سرد باشد واقعیتهای روزمره، ستمگرانه، خونسردانه، بدون توجه به همه احساسات، ادامه مییابد! هنوز باید بخوریم، بنوشیم، بخوابیم، و دوباره بیدار شویم، – هنوز چانه بزنیم، بخریم، بفروشیم، بپرسیم و به سؤالات پاسخ دهیم، – خلاصه، هزار سایه را دنبال کنیم، هر چند به آنها علاقهای نداشته باشیم.”
”با آنها مانند سگ رفتار کنید، کارها و رفتارهای سگ مانند را از آنها خواهید دید. با آنها مانند انسان رفتار کنید و کارهای انسان گونه از آنها خواهید دید.”
“من شجاعتر از آنچه قبلا بودم، هستم. زیرا همه چیز را از دست دادهام. و کسی که چیزی برای از دست دادن ندارد، میتواند تمام خطرات را تحمل کند.”
”مرگ! عجیب است که چنین کلمهای وجود داشته باشد و ما آن را فراموش کنیم. چگونه میشود آدم یک روز زنده باشد، گرم و زیبا، پر از امید، آرزو و خواسته و روز دیگر رفته باشد، برای همیشه رفته باشد!”
«زیرا طبیعت انسان، بهویژه در حالت ایدهآل، آنقدر ناسازگار است که اصلاً انجام ندادن کاری بهتر از متعهد شدن و کوتاه آمدن به نظر میرسد.»
”هر روزِ تازه با طراوت و وقار و زیبایی متولد میشود. گویی به انسان دیوانه میگویند: ”ببین! تو یک فرصت دیگر داری! برای شکوه جاودانه تلاش کن!”
”هیچ شکی ندارم که شما الماس حقیقت را به سمت من پرتاب کردید، اگرچه میبینید که آنقدر مستقیم به صورت من برخورد کرد که در ابتدا مورد قدردانی قرار نگرفت.”
”هیچ کس به اندازه انسان بی خدا خرافاتی نیست”
” شاید در میان ما ارواح سخاوتمندی یافت شوند که شرافت و عدالت را با دلار و سنت معامله نکند.”
اگر به خواندن رمانهای کلاسیک علاقه دارید، آشنایی با کتاب زیر هم میتواند برایتان جالب باشد.
خلاصه کتاب گور به گور
داستان رمان گور به گور حول یک سفر تلخ و در عین حال شوخآمیز یک خانواده روستایی در جنوب آمریکا برای انتقال جنازه مادرشان به شهری دیگر میچرخد.
معرفی نویسنده
هریت بیچر استو یکی از برجسته ترین خانوادههای قرن نوزدهم بود. او در فضایی سرشار از یادگیری و جدیت اخلاقی بزرگ شد. هریت در سالهای ۱۸۲۴–۱۸۲۷ در مدرسه خواهرش کاترین درهارتفورد، کانکتیکات تحصیل کرد و پس از آن در همان مدرسه تدریس نمود.
در سال ۱۸۳۲ او کاترین و پدرش را تاسینسیناتی، اوهایو همراهی کرد، جایی که او رئیس مدرسه لین شد و در مدرسه دیگری که توسط خواهرش تأسیس شده بود، تدریس میکرد.
استو در دوران بزرگسالی خود با محقق کتاب مقدس و کالوین الیس استو، که بعداً به عنوان نماینده ادبی هریت مشغول به کار شد، ازدواج کرد.
استو به مدت ۱۸ سال در سینسیناتی زندگی کرد که تنها توسط رودخانه اوهایو از جامعه بردهدار جدا شده بود. او با بردگان فراری در تماس بود و توسط دوستان و بازدیدهای خود از آنجا در مورد زندگی بردگان در جنوب مطلع شد. در سال ۱۸۵۰ خانوادهاش به برانزویک، مین نقل مکان کردند.
در آنجا هریت استو شروع به نوشتن یک داستان طولانی از بردهداری کرد که بر اساس متن ادبیات لغو بردهداری و مشاهدات شخصی خود در اوهایو و کنتاکی بود. داستان او به صورت سریالی (۱۸۵۱-۱۸۵۲) در روزنامه واشنگتن دی سی منتشر شد. این داستان در سال ۱۸۵۲ در قالب کتابی به عنوان کلبه عمو تام یا زندگی در میان فرومایگان چاپ شد.
این کتاب چنان تأثیری داشت که با تعداد کمی از رمانهای دیگر در تاریخ برابری میکرد و به تقویت احساسات طرفدار و ضد بردهداری کمک کرد.
در سال ۱۸۵۳ هریت کلیدی برای کلبه عمو تام، یعنی مجموعهای از اسناد و شهادتها در حمایت از جزئیات مورد مناقشه در مورد بردهداری را منتشر کرد.
در سال ۱۸۵۶ او درد را منتشر کرد که در آن زوال جامعهای را به تصویر میکشید که بر اساس بردهداری بنا شده بود. هنگامیکه ماهنامه آتلانتیک تأسیس شد، او وسیلهای آماده برای انتشار نوشتههایش پیدا کرد. او همچنین در روزنامه ایندیپندنت نیویورک و بعداً اتحادیه مسیحی، که برادرش هنری وارد بیچر سردبیر روزنامههایش بود، مطالبی مینوشت.
پس از آن رمانهایی نوشت، که بیشتر از همه «وو وزیر» (۱۸۵۹) معروف شده است اما هیچ کدام از آثارش به معروفیت کلبه عمو تام نشده.
استو همچنین مطالعات زیادی درباره زندگی اجتماعی به صورت داستان و مقاله، و تعداد کمی اشعار مذهبی نوشت. مقالهای که او در سال ۱۸۶۹ در آتلانتیک منتشر کرد و در آن ادعا کرد که لرد بایرون با خواهر ناتنی خود رابطه محارم با محارم داشته است، غوغایی در انگلیس ایجاد کرد و به قیمت از دست دادن محبوبیتش در آنجا تمام شد.
گفته میشود استو در سالهای منتهی به مرگش، که از زوال عقل یا بیماری آلزایمر رنج میبرد، شروع به بازنویسی کلبه عمو تام کرد، تقریباً کلمه به کلمه، و معتقد بود که او یک بار دیگر در حال نوشتن نسخه اصلی است. استو در ۱ ژوئیه ۱۸۹۶ در سن هشتاد و پنج سالگی درگذشت.
دیگر آثار این نویسنده عبارتند از: خواستگاری کشیش (۱۸۵۹)، مروارید جزیره اور (۱۸۶۲)، آگنس دو سورنت (۱۸۶۲)، مردم شهر قدیم (۱۸۶۹) زندگی در میان بیچارگان (۱۸۹۰)، خاطرات شیرین از سرزمینهای بیگانه، پیرمرد شهرنشین، سرزمین صنوبرهای نوکتیز.
اگر به خواندن رمان، آثار کلاسیک و برترین کتابهای جهان علاقه دارید با دانلود اپلیکیشن ذهن میتوانید مجموعهای از برترین کتابهای جهان را در کمترین زمان مطالعه نمایید.