تفکر خرچنگی چیست؟ با این نشانه ها افرادی که تفکر خرچنگی دارند را بشناسید

همه ما در زندگی با افرادی روبه‌رو شده‌ایم که رفتارهای آزاردهنده و خودپسندانه‌ای داشته‌اند. افرادی که در یک‌کلام فکر می‌کنند: «دیگی که برای من نجوشه، می‌خوام سر سگ توش بجوشه!». شاید برایتان جالب باشد که بدانید جامعه‌شناسان و روانشناسان نامی برای این دسته از تفکرات انتخاب کرده‌اند. تفکر خرچنگی همان چیزی است که می‌خواهیم در این مقاله از آن حرف بزنیم. با ما در ذهن همراه باشید.

تفکر خرچنگی چیست؟

«اگه من نمی‌تونم چیزی رو داشته باشم، پس تو هم نباید بهش برسی!». شیره و عصاره تفکر خرچنگی در همین یک جمله خلاصه می‌شود. افرادی که فکر می‌کنند دستیابی دیگران به موفقیت و کامیابی، مانعی عمیق برای احساس خوشبختی و حتی رشد آن‌ها است.

اما شاید برایتان سؤال پیش بیاید که چرا این تفکر به تفکر خرچنگی معروف شده است؟ اسم تفکر خرچنگی از مطالعاتی که زیست‌شناسان از رفتار خرچنگ‌ها در جعبه داشته‌اند، برگرفته است. زیست‌شناسان متوجه شده‌اند که خرچنگ‌ها در صورت گیر افتادن در جعبه رفتاری عجیب از خودشان بروز می‌دهند. رفتاری که شاید تابه‌حال هیچ دسته‌ای از جانوران از خودشان بروز نداده بودند. اما چه رفتاری؟

آن‌ها معمولاً برای رسیدن به بالای جعبه و آزادی هیچ تلاشی نمی‌کنند. نکته عجیب ماجرا اینجاست که اگر دسته‌ای از خرچنگ‌ها در جعبه‌ای گیر بیفتند و خرچنگی تصادفاً به فکر فرار بیفتد و برای رسیدن به بالای جعبه تلاش کند، باقی خرچنگ‌ها جلوی او را می‌گیرند و سعی می‌کنند او را به پایین بکشند؛ درصورتی‌که اگر باهم همکاری می‌کردند همگی می‌توانستند از جعبه نجات پیدا کنند.

این رفتار عجیب خرچنگ‌ها باعث می‌شود که همه گروه در همان جعبه بمانند تا بمیرند. هیچ خرچنگی برای آزادی تلاش نمی‌کند و همه سدی محکم در برابر فرار دیگری هستند. مصداق بارز چنین شخصیت‌هایی را می‌توانید در جوامع انسانی هم پیدا کنید. نه؟ حالا فهمیدید به چه تفکری، تفکر خرچنگی می‌گویند؟

چرا باید از تفکر خرچنگی دور بود؟

یکی از مهلک‌ترین اتفاقاتی که می‌تواند برای یک جامعه پیش بیاید و اعضای آن جامعه در خود فروببرد، تفکر خرچنگی است. تفکر خرچنگی باعث رخوت و رکود در جامعه می‌شود. این تفکر افراد را در خود فرومی‌برد و راه پیشرفت را برای همه اعضای جامعه می‌بندد.

تفکر خرچنگی نتیجه توسعه‌نیافتگی مدنی و اخلاقی است. کسانی که از کودکی با رفتارهای پر از خشم و حسادت نسبت به دیگران بزرگ‌شده‌اند، نمی‌توانند از این تفکر در امان باشند. انسانیت، اتحاد و مسئولیت‌پذیری در این تفکر جایگاهی ندارد و افراد در صورت داشتن تفکر خرچنگی محبتی نسبت به همنوعان خود نخواهند داشت.

این تفکر می‌تواند در یک سازمان، نسبت به رقبای کاری یا در هر جایگاه دیگری شکل بگیرد. افراد درصورتی‌که داشتن این تفکر، به‌جای استقبال از موفقیت دیگران و شراکت در پیشرفت آن‌ها، راه موفقیت را می‌بندند و خود و دیگران را در گردابی از شکست و ناکامی فرو خواهند برد.

درمقابل تفکر خرچنگی، تفکر دلفینی قرار می‌گیرد. تفکری که در آن همه باهم برای رسیدن به هدف مشترک متحد می‌شوند. می‌توانید این تفکر جالب را در این نوشته ما بخوانید.

نشانه‌های ابتلا به تفکر خرچنگی

قدم اول در درمان تفکر خرچنگی شناخت صحیح آن است. اگر شما نشانه‌های افرادی که به این تفکر مبتلا هستند را به‌خوبی بشناسید، می‌توانید آن را در خودتان درمان کنید یا از افراد مبتلا به آن دوری کنید. درهرصورت خوب است که نشانه‌های افراد با تفکر خرچنگی را بشناسید.

به‌شدت ازخودراضی هستند و با دیگران مانند افراد درجه‌دو و پست رفتار می‌کنند

تکبر از مهم‌ترین و متداول‌ترین ویژگی افراد با تفکر خرچنگی است. آن‌ها فکر می‌کنند که خون سلطنتی در رگ‌هایشان جاری است و جوری با دیگران رفتار می‌کنند که انگار آن‌ها رعیت زیردستشان هستند. آن‌ها در صورت داشتن دستاوردی، هرچند کوچک، از دیگران انتظار دارند که آن‌ها را تحسین کنند. بزرگنمایی دستاوردها و پست دانستن داشته‌های دیگران از ویژگی‌های دیگر این افراد است.

معمولاً در کسانی که تفکر خرچنگی دارند، می‌توان رگه‌هایی پررنگ از نژادپرستی را هم دید.

در صورت دیدن شادی و موفقیت دوستانشان، عصبی می‌شوند

حسادت یکی دیگر از ویژگی‌های افراد با تفکر خرچنگی است. آن‌ها وقتی می‌بینند دوستانشان یا افرادی که پیش از بالا به آن‌ها نگاه می‌کردند، در حال پیشرفت هستند یا دستاوردهای چشمگیری دارند، عصبی می‌شوند. رشد دیگران و ارتقا مرتبه آن‌ها، به این دسته از افراد احساس ناامنی و وحشت می‌بخشد.

به همین دلیل، وقتی موفقیت کسی را می‌بینند، تمام سعی‌شان را برای تحقیر دستاوردها به کار می‌گیرند. آن‌ها برای این کار از استفاده از کلمات زشت و تند هیچ ابایی ندارد. شما معمولاً از این افراد کامنت‌های منفی و زشتی در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید؛ مخصوصاً زمانی که کسی از موفقیت خود رونمایی کرده است.

شعارشان این است؛ من نتوانستم به دست بیاورم، پس تو هم نباید داشته باشی!

همان‌طور که اول این مقاله هم توضیح دادم، این دسته از افراد به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند موفقیت دیگران را قبول کنند. ازنظر آن‌ها حتی زمانی که به موفقیتی خاص می‌رسند، دیگران نباید به آن برسند، چه برسد به اینکه چیزی را نداشته باشند و ببیند که دیگران پی رسیدن به آن هستند!

طرز تفکر خرچنگی از این افراد انسان‌هایی ساخته است که روحیه فداکاری و مهربانی را در خود سرکوب کرده‌اند. آن‌ها به قیمت آسیب دیدن خودشان حاضرند مانعی برای دستیابی سایرین به موفقیت باشند. رفتار خرچنگ‌ها در سبد را که یادتان هست!

با دوستانشان مانند رقبا رفتار می‌کنند

اتحاد، صمیمیت، دوستی، وفاداری و رفاقت از فرهنگ لغت تفکر خرچنگی حذف شده است. افرادی که این تفکر بر آن‌ها مسلط است، اساساً با دیگران در رقابتی دائمی و تمام‌نشدنی هستند. آن‌ها هیچ رفتار دیگری را غیر از رقابت نمی‌شناسند.

این خصوصیت آن‌ها در کار تیمی بسیار مشهود است. در رقابت‌های تیمی، کارهای سازمانی، محیط کسب‌وکار و…. فرقی ندارد که کجا باشید. افراد با این طرز تفکر همه‌جا هستند. آن‌ها به‌جای تلاش برای رساندن سازمان به سطحی مطلوب از موفقیت، سعی می‌کنند تمام موفقیت‌ها را به نام خودشان بزنند. همکاری و مشارکت تیمی، در این افراد جایگاه خاصی ندارد.

دلسوزی را درک نمی‌کنند

خودخواهی و اهمیت دادن به خود باعث می‌شود که افراد با تفکر خرچنگی هیچ تصوری از صفت دلسوزی و مهربانی نداشته باشند. آن‌ها به‌سادگی دل افراد را می‌شکنند و به آن اهمیت نمی‌دهند. آن‌ها بی‌رحمانه انتقاد می‌کنند و اگر به کسی ضربه بزنند برایشان اهمیتی ندارد.

دلسوزی و مهربانی یکی از ویژگی‌های حیاتی برای داشتن روابط اجتماعی سالم است. این صفت به ما کمک می‌کند که به سطوح بالای انسانیت دست پیدا کنیم. به‌شخصه دوست ندارم به دنیایی که انسان‌های دلسوز در آن، جایی ندارند فکر کنم. جایی که پر از افراد با تفکر خرچنگی است، جای ترسناکی به‌نظر می‌رسد.

احساس دانایی می‌کنند

با این دسته از افراد نمی‌توان بحث کرد. افراد با تفکر خرچنگی، جوری رفتار می‌کنند که انگار دانای کل هستند. آن‌ها فکر می‌کنند که همه‌چیز را می‌دانند. شخصیتی که تفکر خرچنگی تفکر قالب اوست، منتقدی فعال است. اما اصولاً انتقادها را قبول نمی‌کند و خود را از هر اشکال مبرا می‌داند.

بیشتر وقت‌ها پشت سر دیگران حرف می‌زنند

بازهم دوست دارید از این افراد بدانید؟ پس باید بدانید که تفریح موردعلاقه افراد با تفکر خرچنگی، غیبت است. آن‌ها بیشتر وقتشان را صرف فکر کردن به دیگران و راه‌های ضربه زدن به آن‌ها می‌کنند.

آن‌ها وقتی برای پرورش ایده، ساخت تفکرات جدید یا چیزهای دیگر را ندارند. به همین دلیل اغلب در حال حرف زدن از دیگران هستند. حرف‌هایی که حتماً می‌دانید، همگی منفی و زشت هستند. هنوز هم برای دور شدن از افراد با تفکر خرچنگی قانع نشدید؟

آن‌ها هیچ‌وقت قبول نمی‌کنند که تفکر خرچنگی دارند

معمولاً افرادی که مشکلات اخلاقی دارند، مشکلشان را قبول نمی‌کنند. آن‌ها ازخودراضی و حق‌به‌جانب هستند و همین صفت به آن‌ها اجازه فکر کردن درباره خود و بررسی صفات مثبت و منفی درونی‌شان را نمی‌دهد. به همین دلیل هرگز قبول نخواهند کرد که ضعف و نقصی در وجود آن‌ها است یا به اصلاح نیاز دارند.

تجربه شما چیست؟ تابه‌حال به افراد با تفکر خرچنگی برخورده‌اید؟ واکنشتان به رفتارشان چه بوده است؟ به نظرتان در برخورد با این دسته از افراد بهترین راهکار چیست؟ سعی می‌کنیم در آینده از روش‌های درمان و جلوگیری از این تفکر با شما صحبت کنیم. نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید.