فهرست مطالب
حتماً اصطلاح افسردگی پس از زایمان را شنیده‌اید. این مشکل روحی حدود پانزده درصد مادران را بعد از تولد فرزندانشان درگیر می‌کند و آن‌ها را دچار نوسانات روحی و خلقی شدید می‌کند و گاهی به درمان‌های کلینیکی و مشاوره نیاز خواهد داشت.
اگر کسی از اطرافیانتان درگیر این مشکل شده است یا خودتان مشکوک به این اختلال هستید، مقاله پیش رو مخصوص شماست با ما در ذهن همراه باشید تا با علائم و راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان با شما صحبت کنیم.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان یکی از اختلالات روحی شایع است که چند هفته پس از تولد کودک شروع می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث نوسانات شدید خلقی، خستگی، فرسودگی و احساس ناامیدی شود و حتی گاه آن‌قدر شدید است که مراقبت از نوزاد را با اختلال جدی مواجه می‌کند.
اما خوشبختانه راهکارهای درمانی افسردگی پس از زایمان متعدد و متنوع هستند و می‌توانند به‌سادگی این اختلال را درمان کنند. البته به شرطی که زود تشخیص داده شود و اقدامات لازم به‌سرعت انجام گیرد.
علل افسردگی پس از زایمان چیست؟
قبل از ارائه راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان باید با علل و نشانه‌های این اختلال بیشتر آشنا شوید تا مسئله برایتان روشن‌تر شود. در بررسی علت‌های افسردگی پس از زایمان به دو دلیل عمده اشاره می‌شود. دلایل جسمی و روحی. دلایل جسمی شامل:
- پایین بود سطح هورمون تیروئید
- کم‌خوابی و یا بی‌خوابی
- رژیم ناسالم و سوءتغذیه
- شرایط خاص پزشکی
- سوءمصرف مواد مخدر و الکل است.
اما عوامل روحی شامل:
- سابقه طلاق یا از دست دادن عزیزان
- مشکل جدی در سلامت خودتان یا نوزادتان
- انزوای اجتماعی
- بار مالی
- نداشتن پشتیبان عاطفی می‌شود.
علائم افسردگی پس از زایمان
خستگی از نگهداری کودک در هفته‌های اول بعد از زایمان کاملاً طبیعی است. شرایط جدید و نقش جدید معمولاً مادران را دچار سردرگمی و گاه خستگی می‌کند.
اما افسردگی پس از زایمان یک مسئله کاملاً جدا و جدی است که نباید با خستگی متداول مادران اشتباه گرفته شود. یادتان باشد که باید علائم این اختلال را بشناسید تا با مراجعه سریع‌تر به پزشک، راهکارهای درمانی افسردگی پس از زایمان مؤثرتر و راهگشاتر شوند.
اگر خودتان به‌تازگی زایمان کرده‌اید یا در اطرافیانتان کسی به‌تازگی کودکی به دنیا آورده است و چند مورد از علائم زیر را دارد، باید به افسردگی پس از زایمان شک کنید:
- گریه بدون دلیل و معمولاً شدید
- خواب بیش‌ازاندازه
- اشتها یا بی‌اشتهایی کاذب
- درد یا بیماری غیرقابل توضیح
- تحریک‌پذیری، اضطراب و عصبانیت زیاد
- تغییر و نوسانات شدید روحی و خلقی
- عدم کنترل روی رفتار
- ضعف در حافظه و به خاطر سپاری اطلاعات
- ضعف در تمرکز و اتخاذ تصمیم
- بی‌علاقگی نسبت به چیزهایی که قبلاً به آن‌ها علاقه داشتید
- احساس گنگ و مبهم نسبت به نوزاد و تعجب از اینکه چرا آن‌طور که فکر می‌کردید از بودن در کنار او شاد نیستید
- ناامیدکننده به نظر رسیدن همه‌چیز
- احساس گناه نسبت به کودک، درواقع ممکن است فکر کنید که مادر خوبی نیستید
- دوست دارید از همه‌چیز فرار کنید
- افکار مزاحم و وسوسه درونی نسبت به آسیب رساندن به خود یا کودک
- انزوا
این علائم معمولاً چند هفته بعد از زایمان شروع می‌شوند. اما گاهی ممکن است تا ماه‌ها خودشان را نشان ندهند. ممکن است این علائم دوره‌ای باشند و بعد از چند روز وقفه مجدداً در فرد ظاهر شوند. ممکن است علائم متفاوت باشند و دائماً تغییر کنند. اما مسئله مهم این است که بدون درمان، علائم بدتر خواهند شد و باید هر چه زودتر به آن رسیدگی شود.
بیشتر بخوانید: ۵ راه جلوگیری از افسردگی ناشی از استرس
درمان
اگر علائمی از افسردگی پس از زایمان دارید، حتماً به روانشناس یا روان‌پزشک مراجعه کنید تا بتوانید هرچه سریع‌تر پروسه درمان را شروع کنید. مطمئناً هرچقدر زودتر درمان را شروع کنید، مشکلتان سریع‌تر رفع خواهد شد. در این قسمت به‌صورت کلی راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
به‌صورت کلی دو روش اصلی برای درمان افسردگی پس از زایمان وجود دارد. درمان دارویی و مراقبت‌های روانی. بسته به تشخیص پزشک، می‌توان از هردو درمان به‌صورت مکمل استفاده کرد یا گاهی می‌توان هرکدام از درمان‌ها را به‌تنهایی به کار برد.
درهرصورت پزشک شما باید تشخیص بدهد که کدام درمان در مورد مشکل شما جوابگو خواهد بود. ارتباط خود را با پزشکتان حفظ کنید و جلسات درمانی را تا رفع کامل مشکل ادامه دهید.
دارودرمانی
یکی از راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان استفاده از داروهای ضدافسردگی است. داروهای ضدافسردگی تأثیر مستقیمی بر مغز دارند. این داروها می‌توانند ترکیبات شیمیایی مؤثر بر خلق‌وخو را تغییر دهند.
باید بدانید که تأثیر درمان دارویی چند هفته بعد از شروع دارو خود را نشان می‌دهد و نباید انتظار داشته باشید که بلافاصله معجزه‌ای اتفاق بیفتد.
پاروکستین، فلوکسیتین و سرترالین از معمول‌ترین داروهایی هستند که روان‌پزشکان برای درمان افسردگی پس از زایمان تجویز می‌کنند. این داروها می‌توانند بر سطح سروتونین تأثیر بگذارند و معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر داروها دارند.
سروتونین یکی از ترکیبات شیمیایی مغز است که بر تنظیم خلق‌وخو تأثیرگذار است. میزان سروتونین در افراد با علائم افسردگی، پایین‌تر از افراد عادی است.
نکته مهم دیگر در رابطه با داروهای ضدافسردگی، عوارض جانبی آن‌ها است. این عوارض ممکن است خود را در قالب سرگیجه و اختلالات خواب بروز بدهد. اگر بعد از مصرف دارو علائم جسمانی خاصی را تجربه کردید که باگذشت زمان بدتر شده است، حتماً با پزشکتان مشورت کنید.
مقاله مرتبط: علت وسواس چیست؟
مراقبت‌های روانی
بخشی مهمی از راهکارهای درمانی افسردگی پس از زایمان به مسئله مراقبت‌های روانی و تراپی اختصاص پیدا می‌کند. روان‌پزشک یا روانشناس شما می‌تواند طی جلسات مشاوره و روانکاوی راهکارهایی مؤثر در کنترل و کاهش افکار مخرب ارائه کند و به این صورت مشکلاتتان را حل کند.
روان‌پزشک شما بسته به میزان مشکلتان، جلسات متعددی را برای ارائه مشاوره‌های روانی و روان‌درمانی برگزار خواهد کرد. جلسات را به‌صورت منظم ادامه دهید و تا درمان کامل افسردگی و اعلام پزشک، قطع نکنید.
خود مراقبتی
این بخش از درمان کمی دشوارتر ازآنچه به نظر می‌رسد است. تمرین مراقبت از خودتان و افکارتان، به معنای پایان دادن به ضعف روحی‌تان است.
در گام اول، نیاز است که مسئولیتی بیش از مسئولیت‌های خودتان را قبول نکنید. هر مسئولیت جدیدی که بر عهده می‌گیرید، بار روانی سنگین‌تری را به شما تحمیل می‌کند و احساسات شما را سرریز خواهد کرد.
ممکن است اطرافیانتان ندانند که چه میزان مسئولیت بر دوشتان است و بخواهند مسئولیت جدیدی را به شما بسپارند. اما شما باید با آن‌ها صحبت کنید و خودتان را توضیح دهید.
یادتان باشد که یکی از مؤثرترین راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان اهمیت دادن به خودتان است. کمی از وقتتان را به خودتان اختصاص دهید و سعی کنید به علایقتان بپردازید. خودتان را از جمع جدا نکنید اما کمی تنهایی ممکن است شما را سرحال بیاورد.
به تغذیه‌تان اهمیت بدهید. غذای سالم مصرف کنید و ورزش را فراموش نکنید. حتی اگر نمی‌توانید بیرون از خانه بروید، در حیاطتان قدم بزنید. از هیچ فرصتی برای سلامت روح و جسمتان غافل نشوید. کمک خودتان به خودتان باعث می‌شود که روند درمان با سرعت بیشتری طی شود و سایر اقدامات درمانی مؤثرتر واقع شوند.
برای مطالعه بیشتر: راهکارهایی برای فراموش کردن خاطرات بد
آیا می‌توان از راهکارهای خانگی برای درمان افسردگی پس از زایمان استفاده کرد؟
شاید اطرافیان از درمان‌های خانگی به‌عنوان یکی از راهکارهای درمان افسردگی پس از زایمان با شما حرف بزنند. اما یادتان باشد که افسردگی پس از زایمان مسئله کوچکی نیست که بخواهید به‌تنهایی آن را حل کنید.
در صورت بروز این اختلال به کمک مشاوران و روان‌پزشکان نیاز خواهید داشت تا اختلالتان جدی‌تر نشود.
بااین‌حال، نقش تغذیه سالم، مراقبه، یوگا، خواب کافی، ذهن آگاهی و ماساژدرمانی می‌توانند به بهبود علائم و پیشرفت در درمان به شما کمک کنند. سعی کنید از غذاهای فرآوری شده کمتر استفاده کنید و به‌صورت جدی به تغذیه سالم روی بیاورید.
حقایقی درباره افسردگی پس از زایمان
- افسردگی پس از زایمان اختلال شایعی است و به‌طور متوسط از هر شش زن تازه زایمان کرده، یک زن را درگیر می‌کرد. این آمار در مادرانی که تجربه اولین زایمانشان را پشت سر می‌گذارند به یک زن از هر ۵پنج زن می‌رسد.
- گفته می‌شود که خودکشی دلیل ۲۰درصد از مرگ‌ومیرهای شایع مادران پس از زایمان است. دلیل این خودکشی چیزی نیست به‌جز افسردگی پس از زایمان.
- روان‌پریشی بعد از زایمان را نباید با افسردگی پس از زایمان اشتباه گرفت. روان‌پریشی پس از زایمان اختلالی نادر است که از ۱۰۰۰ زن، یک تا دو زن را درگیر می‌کند.
- اختلال افسردگی پس از زایمان، تنها زنان را درگیر خود نمی‌کند. بلکه پدران هم با پذیرفتن نقش جدید ممکن است به این اختلال دچار شوند. گفته می‌شود که حدود ۲۵درصد پدران در سال اول افسردگی را تجربه می‌کنند.
